İran’a yaptırım kuşatması: Trump pazarlığa açık

ABD, Başkan Donald Trump’ın geçen mayısta İran ile 2015’te P5+1 ülkeleri (ABD, Çin, Rusya, İngiltere, Fransa ve Almanya) ile varılan nükleer anlaşmadan çekilmesinin ardından çıkardığı iki aşamalı yaptırım kartının ilk bölümünü bugün itibariyle devreye soktu. Yaptırımların ilk kısmı ticaret ve döviz işlemlerini hedef alıyor.

<haber-dikey:1047986,1047987,1047965,1047535>

İran'ın ABD dolarına erişimini, devlet tahvili satmasını, altın ve diğer değerli madenler ile çelik, alüminyum, kömür gibi metallerle ticaret yapmasını ve yolcu uçağı ya da parçalarını ithal etmesini engelleyen yaptırım paketi Washington saati ile 00.01 (TSİ 07.01) itibarıyla resmen yürürlüğe girdi.

Altına darbe

Bu çerçevede İran hükümetinin, ABD doları satın alması, altın ve değerli madenlerle ticaret yapması yasaklanıyor. Çelik, kömür, alüminyum ticareti ile otomotiv sektörü yaptırımların hedefi oluyor. Tahran’a sivil havacılık yaptırımları da pakette. Bu ise İran’ın yolcu uçakları ve uçak parçası ithalatının engellenmesine neden olacak. İran’ın para birimi tümen üzerinden ülke dışında gerçekleşecek önemli işlemlere kısıtlamalar uygulanacak. ABD’ye İran tarafından yapılan el yapımı halı ve gıda ürünlerinin ihracatı yasaklanıyor.  

Yaptırımların 4 Kasım’da yürürlüğe girmesi beklenen ikinci bölümü ise finans ve enerji sınırlamalarını içeriyor. ABD, İran’la ticaret gerçekleştiren üçüncü taraflara da bu yaptırımlara uyma zorunluluğu getiriyor.

Gözler Hürmüz’de...

Washington, İran’ın petrol ihracatının kasım ayına kadar sıfırlanması talebini açıklamış, İran petrol ihracatını sıfırlama tehditlerine karşı “eylemimiz Hürmüz Boğazı’nı kapatmak olacaktır” yanıtı gelmişti. İran geçen hafta Hürmüz Boğazı’nda gövde gösterisi niteliğinde bir tatbikata başlamıştı.
Yaptırımların, uzun süredir ekonomik krizle mücadele eden ve yer yer kriz kaynaklı protesto gösterilerine sahne olan İran’ı olumsuz yönde etkileyeceği, eylemlerin yayılabileceği belirtiliyor. ABD yönetimi daha önce İran halkının ayaklanmasını destekleyecek propagandaya medya da dahil yoğun destek vereceğini açıkça duyurmuştu.

ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, Güneydoğu Asya ziyaretinden dönüşünde gazetecilere yaptığı açıklamada “Katı şekilde uygulanacak yaptırımların İran hükümeti gidişatında radikal bir değişiklik yapana kadar süreceğini” söyledi. ABD yönetiminin ilişkilerde ilerlemeye açık olduğunu savundu. Pompeo, “ABD’nin İran’ı teröre destek veren ülkeler listesinde ilk sıralara koyduğunu, bu desteği durdurana kadar Tahran’ın uluslararası kamuoyunda eşit muamele görmeyi beklememesi gerektiğini” kaydetti.

Trump pazarlık     kapısını araladı

İran Cumhurbaşkanı Ruhani’ye yönelik geçen hafta doğrudan görüşme öneren ardından bugün de yaptırımları devreye sokan Trump’ın dün “Rejimin balistik füze programından teröre sunduğu desteğe kadar pek çok konuyu içeren daha kapsamlı bir nükleer anlaşmaya varılmasına sıcak baktığını” söylemesi dikkat çekti.  Bu arada Jerusalem Post gazetesi Trump ile Ruhani’nin gelecek ay BM Genel Kurulu zirvesinde bir araya gelebileceklerini öne sürdü.