Kaos korkusu

AKP yönetimi, dar bölge ve daraltılmış bölge üzerinde çalışmalarını sürdürürken hukukçular iki seçim sisteminin de anayasanın “temsilde adalet” ilkesine aykırı olacağı ve Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilebileceği görüşünü dile getiriyor. Mahkemenin 7 Haziran’dan sonra vereceği olası bir iptal kararı, bir dizi sıkıntıyı da beraberinde getirecek. Yasa değişikliğiyle mevcut seçim sistemi de ortadan kaldırılacağı için Haziran 2015’te yapılacak genel seçimde nasıl bir sistem uygulanacağı tartışması çıkacak. Yeni bir yasa değişikliğiyle düzenleme yapılsa bile anayasadaki 1 yıl engeli nedeniyle bu sistem de genel seçimde uygulanamayacak. Bu durumda AKP’nin muhalefetle uzlaşarak anayasaya geçici madde konulması gündeme gelebilecek.

Başbakan Tayyip Erdoğan, dar bölge sisteminin mayıs ayı sonuna kadar TBMM’den geçirileceği yönünde mesajlar verirken, AKP yönetimi de dar ve daraltılmış bölge seçim sistemlerine yönelik çalışmalarını sürdürüyor.

Yasa değişikliğinin 7 Haziran 2015 tarihinde yapılacak genel seçimde uygulanabilmesi için anayasanın 67. maddesindeki “Seçim kanunlarında yapılan değişiklikler, yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 1 yıl içinde yapılacak seçimlerde uygulanmaz” hükmü gereği en geç 6 Haziran’da Resmi Gazete’de yayımlanması gerekiyor.

Hukukçular ise dar bölgenin anayasadaki “temsilde adalet” ilkesine aykırı olacağı, daraltılmış bölge sisteminin daha makul olduğunu belirtirken gerek dar bölge gerekse daraltılmış bölge sistemini getirecek bir yasa değişikliğinin Anayasa Mahkemesi’nce iptal edilebileceği görüşünü dile getiriyor.

AKP’nin seçim sistemini değiştirecek yasa değişikliğiyle ilgili 7 Haziran’dan sonra Anayasa Mahkemesi’nin vereceği olası bir iptal kararının ise 2015 seçimine yönelik hukuki bir karmaşa yaratacağına dikkat çekiliyor.

Prof. Dr. Hikmet Sami Türk,seçim sisteminin değiştirilmesine ilişkin çıkarılacak yasa değişikliğinin iptal edilmesi durumunda boşluk doğacağına dikkat çekerek, yeni getirilecek sistemle mevcut sistemin de kaldırılmış olacağına dikkat çekti.

Türk, “İptal kararıyla eski sisteme dönülemez. Ortaya çıkacak boşluğun genel seçimin yapılabilmesi için doldurulması, yeni bir düzenlemeye gidilmesi gerekir. Ancak bu yeni düzenleme de anayasanın 67. maddesindeki 1 yıl kriteri nedeniyle 2015 seçiminde uygulanamaz. Anayasaya seçim sisteminde yapılacak değişikliğin ilk genel seçimde uygulanacağına ilişkin bir geçici madde konması gerekir” görüşünü dile getirdi.

‘Büyük çelişki yaratır’

Türk, hükümetin getireceği düzenlemenin içeriğinin de önemli olduğunu, Anayasa Mahkemesi’nin bazı kararlarında bir cümleyi iptal edebildiğini belirterek “Milletvekili Seçim Yasası’nda ülke barajı ile d’hont sistemi farklı maddelerde düzenleniyor. Mahkemenin kararına göre 2015 seçiminde barajsız d’hont sisteminin uygulanması gibi bir sonuç da çıkabilir” dedi.

Türk, üçüncü bir olasılık olarak Anayasa Mahkemesi’nin boşluk doğmaması için iptal kararını 1 yıl erteleyebileceğini belirterek “Böyle bir erteleme durumunda iptal edilen sistem genel seçimde uygulanır. Ancak bu da büyük çelişki yaratır” görüşünü ifade etti.

Anayasa Mahkemesi Başkanı Haşim Kılıç’ın son çıkışıyla birlikte AKP kulislerinde de iptal olasılığına dikkat çekilirken, olası bir iptalin hukuki bir boşluk yaratacağı kabul ediliyor. Ancak AKP yöneticileri, her iki sistemin de temsilde adaleti sağladığı ve anayasaya aykırı olmadığını savunuyor.

‘Dar bölge anayasa ihlali’

Sabancı Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu da dar bölge sisteminin kesinlikle anayasa ihlali olacağını belirterek “Anayasanın 67. maddesi çok açık. ‘Seçim kanunları, temsilde adalet ve yönetimde istikrar ilkelerini bağdaştıracak biçimde düzenlenir’ diyor. Dar bölge bunun kesin ihlali sayılacaktır. Daraltılmış bölgede ise her bölge belirlenecek milletvekili rakamı önemli” diye konuştu.