Kayıp laleden haber yok

Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü (KTAE) tarafından TÜBİTAK destekli yürütülen ''Türkiye Florasında Bulunan Lale ve Sümbül Türlerinin Kültüre Alınması'' projesi ile Türkiye florasında kaybolmak üzere olan lale ve sümbül türlerinin koruma altına alındığı bildirildi.

Dünyada doğal olarak sadece Amasya'da yetişen ve proje kapsamında broşür bastırılarak aranılan ''Tlupa Sprengeri'' isimli lale türünün ise bulunamadığı belirtildi. Enstitü Müdürü Dr. Hasan Özcan, ''Türkiye Florasında Bulunan Lale ve Sümbül Türlerinin Kültüre Alınması Projesi''nin tamamlandığını belirtti.

KTAE elamanlarından Ziraat Mühendisi Yasemin İzgi Saraç liderliğinde bir teknik ekip tarafından tamamlanan projede ekibinin Türkiye'nin her yöresini karış karış dolaşarak doğal ortamda bulunan ve yok olma tehlikesiyle karşı karşıya olan lale ve sümbül türlerini topladıklarını anlatan Özcan, toplanan türlerin usulüne uygun olarak tohum ekimi, kromozom sayımı, fitokimyasal analizleri, DNA izolasyonu, doku kültürü ve toprak analizleri gibi çalışmalarının yapıldığını, ayrıca fotoğraf arşivi oluşturularak lale ve sümbül türlerinin kataloğunun hazırlandığını kaydetti.

Proje ile Türkiye florasında bulunan ve kaybolmak üzere olan lale ve sümbüllerin Enstitüde korumaya alındığını ifade eden Özcan, ''doğal ortamda yok olma tehlikesi altında olan, lale ve sümbül türlerinin toplanması, muhafaza altına alınması, çoğaltılması ve uzun vadede yeni çeşitlerin süs bitkileri sektörüne kazandırılması hedeflenerek, 2006 ile 2009 yılları arasında Karadeniz Tarımsal Araştırma Enstitüsü tarafından yürütülen ve TÜBİTAK tarafından desteklenen projede nihai hedefler başarıyla gerçekleştirildi'' dedi.

Proje çerçevesinde anavatanı Türkiye olan lalelerden 119 farklı popülasyon tespit edildiğini, bu popülasyonların tür teşhislerinin yapıldığını belirten Özcan, yapılan tür teşhisi sonuçlarına göre 4'ü endemik olmak üzere 16 farklı lale türü ile biri endemik olmak üzere 2 alt türle temsil edilen sümbülün her iki alt türüne de ulaşıldığını ve muhafaza altına alındığını belirtti. Bu projenin sonucunda Türkiye doğal florasında bulunan bütün lale ve sümbül türlerini içeren bir gen bankası oluşturulduğunu kaydeden Özcan, şu bilgileri verdi:

''Proje ile Türkiye doğal florasında bulunan bütün lale ve sümbül türlerinin gen kaynakları ülkemize kazandırılmıştır. Bundan sonraki çalışmalarda hem bu genetik materyal korunacak, hem de özel sektörün kullanımına sunulacak olan yeni lale çeşitleri geliştirilecektir. Ayrıca toparlanan materyallerde Yeni Bitki Çeşitlerini Koruma Uluslararası Birliği kriterlerine göre karakterizasyon çalışmaları yapılarak farklı türlerin ülkemiz adına tescili yapılacaktır.''

Özcan, proje ile ilgili çalışmalar tamamlanırken, dünyada sadece doğal olarak Amasya yöresinde yetişen, proje için bu yörede broşür dağıtılarak aranılan lale türü ''Tlupa Sprengeri''nin ise bulanamadığını belirtti.

Bu konuda yurttaşlar tarafından yapılan ihbarların değerlendirildiğini, ancak aranılan türe ulaşılamadığını kaydeden Özcan, bu türü doğada arama çalışmalarının devam ettiğini bildirildi.