'Küçük düşürme girişimi ters tepti'

Los Angeles Times gazetesinde yayımlanan röportajda İsrail'in eski Ankara Büyükelçisi Alon Liel, "alçak koltuk krizinin iki ülke arasında süren daha büyük bir krizin parçası olduğunu, İsrail'in Türkiye'nin tavrına olan kızgınlığının tüm yıl boyunca eklenerek arttığını ve bu biriken öfkenin acısının Büyükelçi Oğuz Çelikkol'dan çıkarıldığını" ifade etti. İsrail'in neden böyle bir tepki verdiği sorusu üzerine Liel, iki hafta önce İsrail Dışişleri Bakanı Avigdor Lieberman'ın yeni bir İsrail diplomasisinin duyurusunu yaptığını kaydederek, "Bu, ulusal onur diplomasisiydi. (Lieberman) Kendilerini küçülttükleri günlerin sona erdiğini söyledi" diye konuştu.

Büyükelçi Çelikkol ile yaşanan sorunun da, bu "ulusal onur diplomasisinin" ilk örneği olduğunu ve "diplomasiyi yeniden icat etmenin mümkün olmadığını" kanıtladığını ifade eden Liel, "Diplomasi bir kurallar sistemidir. Tüm dünya bunlara bağlı kalır, bunları ihlal etmek cezayı gerektirir. Bir büyükelçiyi küçük düşürmek, ülkeyi küçük düşürmekle aynıdır. Biz de bunu yaptık ve darbe yedik" dedi. Liel, her şeyden önce bu olayın İsrail diplomasisi için utanç vesilesi olduğunu ve zarar verici nitelik taşıdığını söyleyerek, Türkiye'nin İsrail'e son dönemki "saldırılarının" ardından, nihayetinde özür dileyen tarafın İsrail olduğuna dikkati çekti.

"Bu olay, İsrail diplomasisi adına çok büyük bir hataydı" diyen Liel, "Eğer İsrail Dışişleri Bakanlığı, Lieberman'ın öncülüğünde bu tür örneklere devam etmeye niyetliyse, İsrail daha çok darbe yer. Kurallar var. İsrail, bölgedeki ülkeleri ezecek kadar güçlü değil. Bu, İsrail'in protesto etmekten kaçınması gerektiği anlamına gelmiyor. Durum tabii ki protestoyu gerektiriyordu, ancak bu şekilde değil" ifadesini kullandı.

 

'Türkiye ile ilişkileri kesemeyiz'

Liel, İsrail'in bölgedeki çıkarları bakımından Türkiye ile ilişkileri kesmeyi kaldıramayacağını belirterek, "Türkiye küçük ya da uzak bir ülke değil. Bağları kesmek, İsrail'in zaten çok sallantıda olan Orta Doğu'daki statüsüne ölümcül bir darbe olur. Akıllı diplomasiye ve gücümüzün sınırlarının daha iyi kavranmasına ihtiyacımız var. Bu son olay, 'diplomatik kas' gösterme ve 'İstediğimizi yapacak güce sahibiz' deme girişimiydi, ancak bunu yapamayız ve gerçek şu ki, İsrail geri adım attı" diye konuştu. Olayın Türklerin hafızasında uzun süre yer edeceğini ve İsrail diplomasisi üzerinde kalıcı etkide bulunacağını savunan Liel, "Eski bir diplomat olarak utanç duydum, fiilen görevde bulunan diplomatlar da öyle" dedi.

Liel, Liberman'ın bakanlık görevine atandığında eylemleriyle yargılanması gerektiğini ifade ederek, "Lieberman'ın iki seçeneği vardı; ya işini ciddiye alarak, ülkesinin 1 numaralı devlet adamı olmaya başlamak ya da dışişleri bakanlığı koltuğundan partisinin başı olmaya devam etmek. O, ikinci seçeneği seçti" diye konuştu. "İsrail diplomasisinin kalbinin, meşrulaşma mücadelesi ile bölgesel ve küresel diplomaside İsrail'in konumu" olduğunu kaydeden Liel, "Lieberman, 'Herhangi bir şekilde barış olmayacak, dolayısıyla bunu hep beraber terk edelim' diyor. Ve şimdi bu tarzla, İsrail'in tüm sorunlarının, saldırıya uğradığında karşılık vermediğinden kaynaklandığı iddiasıyla geliyor. Uluslararası arenada bir boks maçı başlattı, Türkiye ile olan bu kavga sadece ilk raunddu ve biz zaten yıkıldık" dedi.

Liel, "nasıl, ne zaman ve ne ölçüde tepki gösterileceğinin profesyonel kararın bir konusu olduğunu" belirterek, "Her ülke farklıdır ve nerede nasıl davranacağını bilmek, deneyim ve karar almayı gerektirir. Her ölçüye uyan standart bir diplomasi dikte edemezsiniz. Ulusal onura sahip, dünyadaki tek ülke değiliz" diye konuştu. ABD Başkanı Barack Obama ile İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu arasındaki son görüşmenin İsrail'deki birçok kişi tarafından "diplomatik küçük düşme" olarak algılandığının hatırlatılması üzerine Liel, "Politikacılar arasında güç oyunu bir şeydir, diplomatik ilişkiler başka bir konudur. Büyükelçi bir habercidir. O, etrafında krizlerin üretildiği kişi değildir, krizleri çözmek için buradadır. Başkan Obama, politikacılarla diplomatik protokolü takip etmekle yükümlü değildir, ancak Dışişleri Bakanlığı ve diplomatlar yükümlüdür. Dışişleri Bakanlığı tarafından diplomatik protokolün bu tür ihlali, oyun bozuculuktur" ifadesini kullandı.