Muhbir memur uygulaması iptal edildi

Danıştay 5. Dairesi, Büro Emekçileri Sendikası Genel Merkezi'nce "Devlet memurları, görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durumları yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdürler" ibaresinin 657 sayılı yasaya aykırı olduğu gerekçesiyle açtığı dava sonucunda, Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikte yer alan ve kamuoyunda "muhbir memurluk" uygulaması olarak adlandırılan düzenlemeyi iptal etti. Büro Emekçileri Sendikası 19 Eylül 2009 tarih ve 27354 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Yönetmeliğin 11. Maddesinde yer alan; "Devlet Memurları, görevleri sırasında haberdar oldukları, konusu suç teşkil eden durumları yetkili makamlara bildirmekte yükümlüdürler" ibaresinin memurun sorumluluğunda bulunmaması, ihbar yükümlülüğü getirmesinin yasaya aykırı olduğu ve tüm memurlara muhbirlik yapma zorunluluğunu dayatması nedeniyle 2009 yılında dava açmıştı. Sendika dava dilekçesinde sözü edilen yasa maddesi uyarınca Başbakanlığa verilen müracaat ve şikayetlerle ilgili esas ve usulleri belirleme yetkisinin sınırları genişletilerek, devlet memurlarına ihbar yükümlülüğü getirilmesi yolunda yapılan düzenlemede hukuka uyarlılık bulunmadığını vurguladı. Açıklanan nedenlerle, yönetmeliğin 11. maddesinin, "devlet memurları, görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durumları yetkili makamlara bildirmekle yükümlüdür" ibaresinin iptali gerektiğini ifade etti. Savunma ise Türkiye'nin taraf ve üyesi bulunduğu uluslararası sözleşmelerden kaynaklanan yükümlülüklerin yerine getirilmesi amacıyla yapılan dava konusu düzenlemenin 657 sayılı Yasaya, dolayısıyla hukuka uygun olduğunu ileri sürerek, davanın reddini istemişti.

Oy çokluğuyla iptal

Danıştay 5. dairesi ise Kararı'nda, Devlet Memurlarının Şikayet ve Müracaatları Hakkında Yönetmeliğin dayanağı 657 sayılı Yasa'nın 21. maddesiyle devlet memurlarına, kurumlarıyla ilgili işlerinden dolayı müracaat, kendilerine uygulanan idari eylem ve işlemlerden dolayı da şikayet etmenin bir hak olarak tanındığını, bu hak uyarınca yapılacak müracaat ve şikayetin kapsamının devlet memurlarının kendi işlerinden dolayı veya kendilerine yapılan uygulamalarla ilgili olacağının belirtildiğini vurguladı. Diğer hususlara ilişkin olarak ihbar yükümlülüğünün getirilmediğine dikkat çeken Danıştay 5. Dairesi kararında, iptali istenen yönetmelik hükmünde ise şikayet hakkının, kapsamı aşılmak suretiyle, görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durum olarak belirlenerek ihbar zorunluluğuna dönüştürüldüğüne işaret etti. Danıştay Kararı'nda, bu durumda anılan Yönetmeliğin dayanağı 657 sayılı Yasa'nın belirlediği kapsam ve amaç aşılmak suretiyle, devlet memurlarına görevleri sırasında haberdar oldukları konusu suç teşkil eden durumları yetkili makamlara ihbar etme zorunluluğu getirilmesine ilişkin dava konusu Yönetmelik hükmünde 657 sayılı Yasa'ya dolayısıyla hukuka uyarlılık bulunmadığını ifade etti. Danıştay, açıklanan nedenlerle dava konusu işlemin iptaline oy çokluğuyla karar verdi.

İki üye karşı oy kullandı

Danıştay 5. Dairesi üyeleri Mustafa Döner ile İbrahim Aliusta ise çoğunluğun kararına katılmayarak muhalif kaldılar. Üyeler, karşı oy yazısında "Kanun koyucunun her şeyi düzenleme imkansızlığı, kamu hizmetinin daha iyi işleme ihtiyacı, kamu düzeninin sağlanması ve kamu yararının gerektirdiği hallerde idarenin genel nitelikte düzenleme yapma yetkisine sahip olduğu hususu idare hukukunun genel ilkelerindendir" diyerek, kamu görevlisi olan memurların da görevleri sırasında öğrendikleri bir suçu yetkili makamlara bildirmekle yükümlü olduklarına dikkat çektiler.