Öldürülen gazeteciler listesi

Beyoğlu'ndaki Cezayir Lokantası'nda, Surp Haç Tıbrevank'tan Yetişenler Derneği tarafından, Agos Genel Yayın Yönetmeni Rober Koptaş, gazeteciler Bülent Tellan, Ali Bayramoğlu ve yazar Ragıp Zarakolu'nun katılımıyla düzenlenen basın toplantısında, 1915 olayları sırasında öldürüldüğü öne sürülen Ermeni gazeteciler konusu ele alındı. Agos Genel Yayın Yönetmeni Koptaş, iki önemli meslek örgütü olan Çağdaş Gazeteciler Derneği (ÇGD) ve Türkiye Gazeteciler Cemiyetinin (TGC) yayımladıkları, öldürülen gazeteciler listelerinin tutarsız ve eksik olduğunu ifade etti.

Koptaş, 63 gazetecinin yer aldığı TGC listesinin 1909 yılında gazeteci Hasan Fehmi ile 68 gazetecinin yer aldığı ÇGD listesinin ise 1905 Tevfit Nevzat ile başladığını belirterek, her iki listede de 2007 yılında öldürülen Hrant Dink dışında hiçbir Ermeni gazetecinin isminin yer almadığını söyledi. İstanbul'da 24 Nisan 1915 yılında tutuklanan 230'u aşkın Ermeni aydının arasında birçok gazeteci, yazar, çevirmen ve editör bulunduğunu ve bunların çoğunun sürüldükten sonra öldürüldüğünü iddia eden Koptaş, Türk kamuoyunun uzun yıllar bu gazetecilerden haberdar olmadığını kaydetti.

Gazeteci Bülent Tellan'ın, TGC'nin 2010 yılında düzenlediği ''Öldürülen Gazeteciler Araştırması'' yarışmasına bu gazetecileri ele alan bir araştırmasıyla katıldığını ve araştırmanın jüri tarafından dikkate değer bulunduğunu anlatan Koptaş, ancak TGC'nin bu gazetecilerin isimlerine, 6 Nisan'da ''Öldürülen Gazeteciler Günü''nde yayımladığı listede yer vermediğini söyledi.

Robar Koptaş, ÇGD'nin ise 2011 Şubat ayında konuyla ilgili çıkan yazılardan sonra, Krikor Zohrab, Yervant Sırmakeşhanlıyan, Adom Yarcanyan, Hovhannes Harutyunyan, Rupen Sevag, Rupen Zartaryan, Armen Doryan, Levon Larents ve Taniel Varujyan'ın bulunduğu 9 Ermeni gazetecinin 1915 olayları sırasında öldürüldüğünü kabul ederek, isimlerine listesinde yer verdiğini ifade etti.

Yazar Ragıp Zarakolu'nun, TGC yönetimine bir dilekçeyle başvurarak, Ermeni gazetecilerin TGC listesinde yer almasını ve Basın Müzesi'nde onlar için yer ayrılmasını istediğini belirten Koptaş, TGC yönetiminin konuyu incelemekte olduğunu ifade etti. Koptaş, Türkiye'de öldürülen Ermeni gazetecilerin yanı sıra etnik ve siyasi görüşüne bakılmaksızın öldürülen her gazetecinin basın meslek örgütlerinin listelerinde eksiksiz yer almasının bir ahlak ve vicdan borcu olduğunu sözlerine ekledi.
 

''Ayıp ve bilgisizlik yapmışız"

Yazar Ragıp Zarakulu da Türk basın tarihine Ermeni kimlikli Osmanlı yurttaşlarının büyük katkıları olduğunu söyledi. Zarakulu, Ermeni gazetecilerin isimlerinin meslek örgütlerinin listesinde yer almayışının bir duyarsızlık ve vefasızlık olduğunu belirterek, bunun giderilmesi gerektiğini kaydetti. Gazeteci Ali Bayramoğlu da bardağın dolu tarafına bakmaktan yana olduğunu ifade ederek, ÇGD'nin Ermeni gazetecilerin isimlerini öldürülen gazeteciler listesinde yer vermesinin geçte olsa kurumsal anlamda atılmış önemli bir adım olduğunu belirtti.

Türkiye'de 2000 yılına kadar telaffuz dahi edilmeyen Ermeni sorununun 2002-2005 yılları arasında tartışılmaya başlandığını ve 2007 yılında Hrant Dink'in öldürülmesinden sonra bir toplumsal mesele, bir toplumsal hatırlama ve bir demokrat olma kriteri olarak görüldüğünü söyledi. Bayramoğlu, 1915 olaylarıyla ilgili 3 önemli sorunun bulunduğunu ileri sürerek, şöyle dedi:

''Birincisi sorumluluk; bu topraklarda hangi millete ait olursanız olun yaşanan bir facia vardır ve bu faciaya bigane kalmak, 100 sene sonra bunu görmezden gelmek kabul edilemez bir şeydir. İkincisi saygı; öldürülmüş insanların anısına saygı duymak. Üçüncüsü; kendimizle ilgili bir sorundur. Yeniden kurmak, kendi işlevinizi, kendi kimliğimizi, kendi varlığınızı yeniden oluşturmak. Bu, Türkiye'deki hakim kimliğin demokratikleşmesi, şeffaflaşması ise bu da ancak hatırlamak ve yüzleşmekle olur.''

ÇGD Başkanı Ahmet Abakay da her ülkenin geçmişte şanlı ve utanacak eylem ve sayfaları bulunduğunu kaydetti. 1915 olaylarının Türk tarihinde pek tartışılmadığını ve sümen altı edildiğini öne süren Abakay, Ermeni gazetecilerin isimlerinin derneğin listesinde bu kadar geç yer almasının kendilerinin ayıbı ve bilgisizliği olduğunu söyledi.