Plastik poşetler artık paralı: Ne kadara satılacak?

Çevre Kanunu ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Çevre Komisyonunda kabul edildi.

Teklife göre, çevrenin korunması, çevre kirliliğinin önlenmesi ve giderilmesi için plastik poşet, plastik ambalaj kullanımının azaltılması, depozito uygulaması, kirliliğin önlenmesine yönelik teminat alınması gibi mekanizmalar kullanılacak.

Üretici, ithalatçı ve piyasaya sürenlerin bireysel olarak atık toplama faaliyetlerini yapabilmeleri ve yetkilendirilmiş kuruluş oluşturma yükümlülüğü, zorunlu olmaktan çıkarılıyor.

Egzoz gazı emisyon ölçümü yaptırmayan motorlu taşıt sahiplerine bin 250 lira ceza verilecek. Aynı araç, yönetmeliklerle belirlenen standartlara aykırı emisyona neden oluyorsa ceza 2 bin 500 liraya çıkacak.

Taşıtın imalatında bulunan egzoz gazı emisyon kontrol sistemi olan katalitik konvertör/katalizör/dizel partikül filtresi olmadan kullanılan motorlu taşıt sahibine bin 250 lira, Egzoz Gazı Emisyon Yetki Belgesi bulunan ancak yetkilendirme sonrasında ilgili yönetmelikle düzenlenen şartları kaybettiği tespit edildiği halde ölçüme devam eden veya tekniğine ve belirlenen kurallara aykırı ölçümler yapanlara 5 bin lira, belge olmadan emisyon ölçümü yapanlara, belgelerde tahrifat yapanlara veya sahte belge düzenleyenlere 10 bin lira idari para cezası uygulanacak.

Diğer idari para cezaları

Katı yakıt özelliklerini sağlamayan yakıtları ithal eden veya satanlarla, katı yakıtların depolanması, taşınması, yüklenmesi, boşaltılması veya torbalanmasına ilişkin düzenlemelere uymayanlara 10 bin lira, belgelerin veya izinlerin alınmaması durumunda ise 15 bin lira idari para cezası verilecek.

Öngörülen yasaklara ve sınırlamalara aykırı olarak petrol ve petrol türevleri tahliyesi veya deşarjı yapan tankerlerle katı atık bırakan veya evsel atıksu deşarjı yapan diğer deniz araçlarına uygulanan idari para cezaları da artırılıyor.

Petrol ve petrol türevleri (ham petrol, akaryakıt, sintine, slaç, slop, rafine ürün, yağlı atık ve benzeri) tahliyesi veya deşarjı yapan tankerlerden, bin grostona kadar olanlar için groston başına 200 lira, bin ile 5 bin groston arasında olanlara, bu miktar ve ilave her groston başına 50 lira, 5 bin grostondan fazla olanlara ise bu miktarlar ve ilave her groston başına 5 lira ceza uygulanacak.

Petrol türevleri veya kirli balast tahliyesi yapan gemi ve diğer deniz vasıtalarından bin grostona kadar olanlar için groston başına 100 lira, bin ila 5 bin groston arasında olanlara bu miktar ve ilave her groston başına 20 lira, 5 bin grostondan fazla olanlara ise bu miktarlar ve ilave her groston başına 5 lira ceza kesilecek.

Katı atık bırakan veya evsel atıksu deşarjı yapan diğer deniz araçlarından bin grostona kadar olanlar için groston başına 50 lira, bin ile 5 bin groston arasında olanlara bu miktar ve ilave her groston başına 10 lira, 5 bin grostondan fazla olanlara ise bu miktarlar ve ilave her groston başına 5 lira ceza verilecek.

Geri kazanım katılım payını ödemediği tespit edilenlere katılım payı tutarının yüzde 20 fazlası idari para cezası uygulanacak.

Depozito uygulanmadan yıllık piyasaya sürülen ambalaj için piyasaya sürenlere ton başına 100 lira, plastik poşetleri ücretsiz verdiği tespit edilen satış noktalarına depo alanı hariç kapalı satış alanının her metrekaresi için 10 lira idari para cezası verilecek.

Kanun uyarınca uygulanacak idari para cezalarına karşı davalar Çevre ve Şehircilik Bakanlığına açılacak.

Atıkların kaynağında ayrı biriktirilmesi ve toplanması amacıyla sıfır atık yönetim sistemini kuran ve uygulayan belediyelere, il özel idarelerine, kurum, kuruluş ve işletmelere teşvik uygulanacak.

Geri kazanım katılım payı

Plastik alışveriş torbaları için satış noktalarından 15 kuruş, lastik, akü, taşınabilir pil ve bataryalar, otomotiv pilleri, madeni yağ, bitkisel yağ, ilaç, elektrikli ve elektronik eşya piyasaya sürenlerden, ithalatçılardan belirtilen miktarlarda geri kazanım katılım payı tahsil edilecek.

Bu ürünlerden herhangi birinin piyasaya arzının, farklı bir ürünün, malzemenin, eşyanın ithalatıyla birlikte gerçekleşmesi halinde geri kazanım katılım payı ithalatçıdan tahsil edilecek. Listedeki tutarlar, her yıl bir önceki yıla ilişkin olarak yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacak. Bu şekilde hesaplanan tutarların yüzde 5'ini aşmayan kesirler dikkate alınmayacak. Cumhurbaşkanı, bu suretle tespit edilen tutarları yarısına kadar artırmaya veya indirmeye yetkili olacak.

Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla belirleyeceği ambalajlar için depozito uygulanmasını zorunlu tutacak. Depozito kapsamındaki ambalajlı ürünlerin satış noktaları, depozito uygulaması toplama sistemine katılım sağlayacak.

Kaynakların verimli yönetimi ve plastik poşetlerden kaynaklanan çevre kirliliğinin önlenmesi amacıyla plastik poşetler satış noktalarında kullanıcıya veya tüketiciye ücret karşılığı verilecek. Uygulanacak taban ücret 25 kuruştan az olmamak üzere Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından oluşturulacak komisyon aracılığıyla belirlenecek ve her yıl için güncellenecek.