'Seçim Kanunlarında değişiklik' teklifi Meclis'te

BDP Grubu adına söz alan Hakkari Milletvekili Hamit Geylani, Komisyon görüşmelerinde anadilde propaganda yapılması ve seçim barajının düşürülmesi amacıyla verdiklerin değişiklik önergelerin kabul edilmediğini belirtti.

Adaylar ile seçmenler arasındaki diyaloğun ancak anadilde yapılan propagandayla sağlanabileceğini savunan Geylani, ''Anadilde propagandanın önündeki engeller kaldırılmalıdır'' dedi.

Seçimlerde uygulanan yüzde 10 barajı nedeniyle son 6 milletvekili seçiminde seçmenin iradesinin TBMM'ye yansımadığını ileri süren Geylani, ''Seçim barajı aşağı çekilerek, temsilde adalet sağlanmalıdır. Hukuki eşitlik ortamın sağlanması için baraj düşürülmelidir. Seçimlerin adil olması için adaylara eşit koşullar sağlanmalıdır'' diye konuştu.

CHP grubu adına konuşan Mersin Milletvekili İsa Gök de Türkiye'nin seçim sürecine girdiğini savunarak, ''Halk oyuna sunulma süresinin kısaltılması, seçim kanunlarında değişiklik yapılması ve referandumun gelmesi, seçim sathına girdiğimizi gösteriyor. Hayırlı olsun'' dedi. Seçim kanunlarında yapılan değişikliklerin 1 yıl geçmeden seçimlerde kullanılamayacağını anımsatan Gök, görüşülen kanun teklifinin 16 Mart'ta TBMM'ye sunulmasına rağmen, aceleyle Komisyondan geçirilip Genel Kurula indirildiğini söyledi.

TBMM'ye sunulan kanun teklifi ile alt komisyonda görüştükleri kanun teklifinin farklı olduğunu ifgade eden Gök, ''Alt Komisyonda görüştüğümüz teklif metni, AKP Genel Merkezinde kurulan alt komisyonda hazırlanmış. Gayri resmi bir tekliftir. Seçim kanunlarıyla oynayarak egemenlik sağlamaya çalışan partilerin sonu ilk seçimde hüsran olmuştur'' diye konuştu.

Görüşülen teklifin birinci maddesinde ''son milletvekili genel seçiminde en çok oy alan 4 siyasi parti ile TBMM'de grubu bulunan partilerin, Yüksek Seçim Kurulunda bir asil bir yedek temsilci bulundurmasını'' öngördüğünü kaydeden Gök, ''YSK'da siyasi parti temsilcisinin bulundurulmasının Anayasaya aykırı olduğuna ilişkin görüşler var. Siyasi parti temsilcileri, YSK'nın karar alma sürecine katılmıyor, oy kullanma yetkileri yok bunun için de aykırı bir düzenleme değil. Biz, bu maddede hassasız ve ödün vermeyiz'' diye konuştu.

Kanun teklifi üzerine söz alan AKP Ankara Milletvekili Haluk İpek, mevcut seçim kanunun 50 yıldır uygulandığını, bu süre içinde seçmen sayısının, toplam sandık sayısının, katılım oranının önemli ölçüde değiştiğini belirtti. Bu nedenle mevcut kanunun yetersiz kaldığını belirten İpek, bu konuda yeni esaslar getirme ihtiyacının doğduğunu kaydetti.

Teklifteki hiç bir maddenin ön yargı ile hazırlanmadığını anlatan İpek, ''Teklifin kanunlaşması halinde, seçimler daha sağlıklı ve güvenli olarak yapılabilecek. Çok iyi önlemler alındı'' dedi. Teklifin getirdiği değişikliklerden bir bölümünü anlatan İpek, seçim kirliliğinin ortadan kaldırılacağını, güneş battıktan 2 saat sonrasına kadar propaganda yapılabileceğini, bilboardlardan adayların ve partilerin eşit yararlanacağını, oy sandıklarının şeffaflaşacağını, oy pusulalarındaki amblemlerin renkli olacağını, pusulaların konulacağı zarfın ebatlarının büyütüleceğini söyledi. İpek, teklifin komisyondaki görüşmelerinde muhalefet partilerinin önemli katkılar sağladığını ifade etti.

MHP Konya Milletvekili Faruk Bal ise kanun teklifinin komisyondaki görüşmelerinde, ilgili kurum ve kuruluşların görüşlerinin dikkate alınmadığını savundu. Seçimlerin sağlıklı bir şekilde yapılması için, yürütmenin gücünün seçim işlemlerindeki etkisinin daraltılması ve yetkisinin denetlenmesi gerektiğini ifade eden Bal, ancak bu unsurların teklifte yer almadığını, aksine, yürütmenin seçim işlemlerindeki gücünün artırılmak istendiğini öne sürdü. Bazı mülki idare amirlerinin seçimlerde yanlı olarak davrandığını iddia eden Bal, ''Mülki idare amirlerinin bir kısmı, parti memurları haline geldi'' dedi.

CHP İstanbul Milletvekili Algan Hacalaoğlu ise teklifi ''AKP yasası'' olarak değerlendirdi. Hacaloğlu, söz konusu kanun teklifi ile sorunları çözmek yerine, ''çözer gibi'' yapılmaya çalışıldığını söyledi. Seçim güvenliğini de eleştiren Hacaloğlu, ''İdarenin siyasetle içiçe olması, seçimlerde partimin gerçek gücünü göstermesinde engel oluşturuyor'' dedi.

TBMM Anayasa Komisyonu Başkanvekili ve AKP Sakarya Milletvekili Ayhan Sefer Üstün, milletvekillerinin bazı eleştirilerini yanıtladı. Kanun teklifi ile ilgili alt komisyonda ciddi çalışmalar yaptıklarını, teklifi uzlaşma içinde çıkarmaya gayret ettiklerini belirten Üstün, görüşmelerde YSK'nin, Kanunlar ve Kararlar Dairesinin önerilerinden ve aynı konudaki diğer kanun tekliflerinde de istifade ettiklerini söyledi.
''Biz kendimize değil, Türkiye'ye seçim kanunu yapıyoruz'' diyen Üstün, teklifin getireceklerinden bütün partilerin ortak bir şekilde yararlanacağını dile getirdi. Üstün ayrıca, muhalefetin bir çok önerisinin de teklifte yer aldığını kaydetti.

Seçim barajı

Devlet Bakanı Hayati Yazıcı, teklifin görüşmeleri sırasında milletvekillerinin sorularını cevapladı. Teknolojik imkanlardan faydalanılarak şaibelere yer bırakmayacak nitelikte seçimlerin yapılmasının amaçlandığını belirten Yazıcı, en uygun teknoloji kullanılarak yanılgıların önleneceğini kaydetti.

Düzenlemeyle faklı lehçelerde sözlü propaganda yapılmasına imkan tanındığını, bu uygulamanın televizyon aracılığıyla yapılamayacağını bildiren Yazıcı, ''Bu yasa çıktıktan sonra herkes eşine, dostuna, akrabasına, seçmenine, kardeşine meramını kendi lehçesiyle anlatabilecek'' dedi.

Seçim barajının düşürülüp düşürülmeyeceğine ilişkin soruyu da yanıtlayan Yazıcıoğlu, ''Siyasi partiler, seçim barajıyla ilgili görüşlerini açıkladı. Konu AİHM'ye götürüldü. Türkiye, siyasi istikrar bakımından barajın kalmasını istiyor'' diye konuştu.

Görüşmelerin tamamlanmasının ardından teklifin maddelerinin görüşülmesine geçildi. TBMM Başkanvekili Güldal Mumcu, çalışma süresinin tamamlandığını belirterek 6 Nisan Salı günü saat 15.00'te toplanmak üzere birleşimi kapattı.