Son 5 yılın en pahalı 100 Türk resim tablosu

CNBC-e Business dergisinde yer alan Bilgi Üniversitesi Ekonomi Bölümü öğretim üyesi Aylin Seçkin ve İsviçre KOF Economic Institute öğretim üyesi Erdal Atureken'in 2005-2009 yıllarını kapsayan Türkiye'de yapılan müzayedelerde satılan tablolar üzerine yaptığı çalışma ile Türk resim piyasası üzerine yaptığı değerlendirmeye göre, Türk resim piyasasında satış hacimleri giderek daha da artıyor.

Toplam 13 bin eser ve 79 müzayede analizini içeren çalışmaya göre, resim yatırımlarının getirisi çoğu zaman diğer yatırım araçlarını geride bırakarak, enflasyonun üzerinde net bir getiri sağlıyor. Uzun vadeli yatırım dendiğinde resim piyasası da ortaya çıkıyor.

Son dönemde resim piyasasında da trendleri iyi takip eden, farklı, yeni, sofistike, entelektüel bir koleksiyoner profili oluşmaya başlarken, bu kesimin sanata yatırım yapmaya başladığını gözlemleniyor.

Resim diğer dayanıklı tüketim mallarıyla beraber tamamlayıcı ilişkisi olan bir yatırım olarak görülüyor.

Araştırmada, yeni bir ev almakla resim alma ilişkisine bakıldığında ise zaman faktörünün önemli olduğu ortaya çıkıyor. İnsanlar ev almayla ilgili birtakım planları varsa resim alma niyetlerini erteliyorlar. Ev almak düşünce olmaktan çıkıp gerçeğe dönüştüğünde ise yeniden resim piyasasıyla ilgileniyor ve tablo satın alıyorlar.

Ekonomide tasarruf eğilimi arttığı zaman da resme yatırım yapanların sayısı azalıyor. Çünkü insanlar, geleceğe ait bir risk gördüklerinde tasarruf ediyorlar. Bu da genelde kriz öncesi ya da kriz dönemlerine denk düşüyor. Bu durumlarda lükse yönelmekten kaçınıyorlar. Dünya sanat ürünlerinin fiyatlarının yüksek seyrettiği dönemlerde de Türk yatırımcısı tablodan uzak duruyor.
 

50 milyon dolarlık resim piyasası

Çalışmaya göre, müzayedelerde yüksek açılış fiyatlarının satış oranlarına olumlu etki ediyor. Bazı müşteriler sadece çok pahalı eserlerin satıldığı müzayedelere gidiyor. Açılış fiyatları yükseldikçe eserlerin satılma ihtimali daha da artıyor. Pahalı bir eserin satılma olasılığının daha yüksek olması Türk piyasasında pahalı eserlerin ayrı bir alıcısı olduğunu gösteriyor. Türkiye'de sadece belirli müzayedelere giden azımsanmayacak bir kesim bulunuyor.

Türk resim piyasasının 2005 yılında hacminin yaklaşık 14,4 milyon doları bulurken, piyasanın bugün ulaştığı nokta ise 45-50 milyon doları buluyor. Bu da hemen hemen Kanada piyasasıyla aynı büyüklükte. Satış hacimlerinin yüksek olduğunu ve giderek daha da yükseldiği ortaya konuluyor. Çalışmaya göre, Türkiye, dünya sanat piyasasının fiyatlarını ve trendlerini takip ediyor.
 

Kaplumbağa Terbiyecisi ile Türk resim piyasasında dönüm

Çalışmaya göre, Türk sanat piyasanın kırılma noktası 2001 finansal krizi olarak kabul ediliyor. Bu dönemde el konulan özel bankaların özel koleksiyonları TMSF tarafından elden çıkarılmaya başlandı. Pek çok resim, çok yüksek paralara olmasa da el değiştirdi. Bu sanat piyasasına ciddi bir hareket getirdi.

2004 yılında Osmanlı Hamdi Bey'in Kaplumbağa Terbiyecisi isimli tablosu, 2004 yılında 3,5 milyon dolara alıcı buldu. Bu satış, Türk resim piyasasında bir anlamda ''milat'' olurken, ardından 2008 yılının Mayıs ayında dünyanın en ünlü müzayede salonu ''Sotheby's''de yapılan açık artırmada Osman Hamdi Bey'in bir başka tablosu ''Bir İstanbul Hanımefendisi'' 3,4 milyon pounda satıldı.

Bir başka gelişme ise 2009'un Mart ayında Sotheby;s'de 71 Türk çağdaş eserin müzayedeye çıkması oldu. Bu da çağdaş Türk sanatçılarının iyi fiyatlara alıcı bulduğunun önemli bir göstergesi oldu.

Öte yandan 2009'un Kasım ayında Antik A.Ş.'de gerçekleşen müzayedede Burhan Doğançay'ın ''Mavi Senfoni''sinin 2.2 milyon liraya alıcı bulması da Türk piyasasına ilgiyi artırdı ve resmi bir yatırım aracı olarak daha popüler hale getirdi.