Su yerini meşrubata bıraktı

Türkiye'de meşrubat tüketimi hızla artıyor. Bu durum meşrubatların Türk sofralarında da önemli yer tuttuğunu gösteriyor. Tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de iki meşrubat üreticisi, Coca Cola ve Pepsi, sektörde öncü rol oynuyor. Türk markalarının sektördeki payları da yadsınamayacak derecede önemli.

Sofraların vazgeçilmez içeceği su, giderek yerini meşrubatlara bırakıyor. Yapılan istatistikler, Türkiye'de meyve suyu tüketiminin hızla arttığını gösteriyor. Meyve Suyu Endüstri Derneği'nin (MEYED) verilerine göre, Türkiye 2006 yılında, 46.6 milyon litre meyve suyu, 339.5 milyon litre meyve nektarı, 30.4 milyon litre meyveli içecek, 119.8 milyon litre aromalı içecek tüketti. İstatistiğe göre Türkiye'de kişi başına meyve suyu tüketimi, 6 yılda ikiye katlandı. 2000 yılında 4.4 litre olan kişi başı meyve suyu tüketimi, 2006 da 8.07 litreye ulaştı.

Araştırmalar, meyve suyu ve içecek üretiminin de Türkiye'de hızla arttığını gösteriyor. Türkiye'de, 2000 yılında 1.9 milyon litre meyve suyu üretimi yapılırken, bu rakam 2001'de 3.9, 2002'de 5.6, 2003'te 9.3, 2006'da 74.7 milyon litreye ulaştı. 2000 yılında ülkede gerçekleştirilen meyve nektarı üretimi 202.8 milyon litreyken, bu rakam 2006'da iki kat artarak, 509.2'ye yükseldi. İstatistiğe göre, Türkiye'nin meyve suyu ithalatı da her yıl düzenli olarak artış gösteriyor. Ancak Türkiye'nin meyve suyu ihracatı, ithalatta olduğu gibi düzenli bir artış seyretmiyor. Türkiye, 2000 yılında 3.316 bin ton meyve suyu ithal ederken, 2006 yılında bu sayı 16 bin 656 bin tona yükseldi. Türkiye, 2000 yılında 52 bin 288 bin ton meyve suyu ihraç etti. Bu sayı 2001 yılında 71 bin 343'e yükseldi ancak meyve suyu ihracatı bir yıl sonra, 2002'de, yeniden 55 bin 278'lere geriledi. İstatistiğe göre, ülkenin en fazla meyve suyu ihraç ettiği yıl ise 2005. 2005 yılında Türkiye, 97 bin 304 bin ton meyve suyu ihracatı gerçekleştirdi.

Maden suyu sektörü ivme kazanıyor

Son yıllarda meyve aromalı maden sularının üretilmeye başlanmasıyla birlikte, ülkedeki maden suyu sektörü de ivme kazandı.Türk Kızılay'ı, Beypazarı Maden Suyu, Kınık Maden Suyu, Anatolya gibi markalar, maden suyu pazarında öncü rol oynuyor. Türkiye'de meyve aromalı maden sularının üretimi 10 yıl öncelere dayanıyor. Meyve aromalı maden suyunu Türkiye'de ilk kez Anatolya markası, 1998 yılında üretti. O dönem piyasada hayli ilgi gören meyve aromalı maden suyu, ülkede her yıl ortalama yüzde 30 oranında büyüme hacmine sahip bir sektör haline geldi.

Türk mevye suyu markalarının ülkedeki meşrubat piyasasındaki yeri de hayli önemli. DİMES bugün yalnızca kendi başına, ülke genelinde yaklaşık 150 bayi ile yaptığı işbirliği ile Türkiye'nin her yerine satış gerçekleştiriyor. DİMES, ülkedeki meyve suyu ihracatında da önemli rol oynuyor. İhracat alanında 1995 yılında atağa kalkan DİMES, 2001'de, artan satış hacmini daha verimli ve etkin bir hale getirmek amacıyla ihracat bölümlerini yeniden düzenledi. Firma 2007 yılı itibarıyla ihracat yaptığı ülke sayısını 53'e yükseltti. DİMES ayrıca bugün yılda ortalama 13 bin ton satış hacmine sahip. Ülkedeki meşrubat piyasasında bugün Ülker, Meysu, TAMEK ve Cappy markaları da önemli paya sahip.

Tüm bu gelişmelerin yanında, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'deki meşrubat sektöründe de en önemli pay, ABD’nin Georgia eyaletinde bulunan çok uluslu Coca Cola Company ve Pepsi firmalarına ait. Ülkedeki pazar payı gittikçe büyüyen Coca Cola’nın tarihi 1800’lü yıllara dek uzanıyor. İlk kez, 8 Mayıs 1886 yılında, eczacı John Pemberton tarafından Georgia Atlanta’da üretilen kola, yine ilk kez Pemberton’un eczanesinin bahçesinde, bardağı 5 sentten satışa sunuldu. Pemberton’un ortağı Frank Robinson da kendi el yazısıyla Coca Cola’nın bugüne dek değişmeden gelen logosunu yarattı. İlk kez 1894 yılında şişelendi. Coca Cola özellikle İkinci Dünya Savaşı’ndan sonra, önce Avrupa ülkelerinde, ardından da dünyada Amerikan yaşam tarzının bir simgesi olarak sunuldu. Bu sunumda tüm dünyada yapılan yaygın reklam kampanyalarının da payı büyük.

Soğuk Savaş’ın ardından eski Sovyetler Birliği topraklarında ve Doğu Avrupa’da da kolanın üretimi ve satışı yapılmaya başlandı. Bugün dünyada 200’ün üzerinde ülkede satılan ve bir marka halini alan Coca Cola’nın tarihi Türkiye’de çok eskilere uzanmıyor. Türkiye kolayla 1960’lı yıllarda tanıştı. Has grubuna bağlı İmsa adlı firma, 1964 yılında Türkiye’de üretim yapmak için Coca Cola’dan lisans aldı. Dünyadaki gazlı içecek piyasasının neredeyse tamamına sahip Coca Cola Company’nin hisseleri bugün dünya borsalarında bile işlem görüyor.

Bugün, yine Coca Cola Company firmasının ürettiği Fanta da dünyanın ve Türkiye’nin en fazla tüketilen meyveli içeceklerinden birisi. Fanta’nın üretimine ilk kez Nazi Almanyası’nda, İkinci Dünya Savaşı’nın ortalarında başlandı. Adını Almanca “hayal dünyası” anlamına gelen “Fantasie”den alan Fanta’nın en popüler aroması ise portakallı Fanta. Fanta’yı dünyada en çok Brezilya’lılar tüketiyor. Fanta da bugün yaygın olarak 180 ülkede satışa sunuluyor.

1930'lardan bu yana Uludağ Gazoz

Türkiye’nin meşrubat piyasasında gazozlar da önemli bir yer tutuyor. Türkiye’deki en büyük gazoz üretici firmaları arasında başta Uludağ ve Çamlıca geliyor. Uludağ Gazoz'un tarihi 1930'lu yıllara dek uzanıyor. 2006 yılında 5.6 milyon dolarlık ihracat gerçekleştiren Uludağ, başta Almanya olmak üzere Fransa, Avusturya, İsviçre, Lüxemburg, Belçika, Hollanda ve İngiltere gibi Avrupa ülkelerine, KKTC, ABD, Kanada, Avusturalya, ve Suudi Arabistan gibi deniz aşırı ülkelere de ihraç gerçekleştiriyor.