Takibe düşen müşteri sayısı 2,5 milyona yaklaştı

BDDK, tarafından Eylül ayı verilerine dayalı olarak hazırlanan ''Finansal Piyasalar Raporuna göre'', dış ticaret açığındaki iyileşme, cari açıktaki azalmaya katkı sağladı. 2004-2008 yılları arasında makro ekonomik istikrar açısından bir risk unsuru olarak addedilen cari açıktaki bu gerileme, cari açık sorununu 2009 yılı için temel bir risk faktörü olmaktan uzaklaştırmakta.

2010 Yılı Programında 2009 yılı için yüzde 14,2 olarak öngörülen yurtiçi tasarruf oranına ek olarak, yatırım harcamalarında da öngörülen daralma, cari açığın sınırlı bir boyutta kalacağına işaret ediyor. Cari açığın risk unsuru olarak ağırlığı azalırken, Türkiye ekonomisi için diğer bir risk unsuru olan finansal kesim dışındaki şirketler kesiminin döviz pozisyonu önemini koruyor.

Finansal sektörün aktif büyüklüğü 2009 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla bir önceki çeyreğe göre yüzde 7,2 artarak 1 milyar 6,4 milyon lira olarak gerçekleşti. Bankacılık sektörü, finansal sektör içinde yaklaşık yüzde 80;lik payını korudu ve geçen yıl sonuna göre yüzde 9 büyüdü.

Geçen yıl sonuna göre en hızlı büyüyen sektörler yüzde 24,2 ile menkul kıymet yatırım fonları ile yüzde 22,4;le emeklilik sigorta şirketleri oldu. Finansal kiralama sektörü söz konusu dönemde yüzde 15,1 küçüldü.

Yurtiçi yerleşiklerin yatırım portföyleri yılın üçüncü çeyreği itibarıyla 610,3 milyar lira oldu. Yurt içi yerleşiklerin hisse senedi yatırımlarında son dönemde görülen artış eğilimi devam etmekte olup son üç aylık dönemde yüzde 24,4 büyüdü. Yurtdışı yerleşiklerin Türkiye'ye yönelik yatırımları Haziran ayına göre 15,5 milyar dolar artarak 77,4 milyar dolar oldu. Yurtdışı yerleşiklerin toplam portföyü içinde hisse senedinin payı artış eğilimini koruyor.

Bankacılık sektöründe Eylül ayı itibarıyla şube ve personel sayısı büyümesindeki yavaşlama devam ediyor. Sektördeki alternatif dağıtım kanalları bilgisayar ve internet teknolojilerindeki gelişmeye paralel olarak büyümesini sürdürüyor. Sektörde mevduat ve katılım hesabı olan müşteri sayısı artarken, kredi ve kredi kartı müşteri sayısı azaldı. Kredi kartı takibe düşen müşteri sayısı 2,5 milyona yaklaştı.

''Bankacılık, güçlü sermaye yapısını sürdürmekte''

Bankacılık sektörü güçlü sermaye yapısını devam ettirmekte olup, sektörün borç ödeyebilirlik kapasitesi yüksek. Yabancı para net genel pozisyonu/özkaynaklar oranı sektörün kur riskinin düşük olduğunu göstermekte. Sektörün kredi riskindeki artış eğilimi sürmekte. Takipteki alacakların brüt kredilere oranı yüzde 5,3;e yükseldi.

Sektörün karlılık göstergelerindeki olumlu seyir devam etmekte. Toplam aktifler Eylül ayında bir yıl öncenin aynı dönemine göre yüzde 17,4'lük büyüme gösterdi. Söz konusu büyümeye menkul değerler portföyündeki artışın katkısı 9,1 puan, kredilerdeki artışın katkısı 2,1 puan oldu.

Sektörde menkul kıymetler portföyüne yapılan plasmanlar, son bir yılda belirgin şekilde arttı. Söz konusu eğilim bankaların aracılık fonksiyonu açısından olumsuz bulunmakta.
Bankacılık sektörü Eylül ayında 15,7 milyar lira kar elde ederken, geçen yılın kar rakamı bu yılın üçüncü çeyreği itibarıyla aşılmış bulunmakta. Gelir tablosu kalemleri itibariyle değerlendirildiğinde net faiz gelirlerinin önemli ölçüde arttığı, faiz dışı gelirler içinde bankacılık hizmet gelirlerinin geçen yıllara göre gerilediği görülmekte. Bankaların 2009 yılında daha yavaş büyüme stratejilerine bağlı olarak faiz dışı giderleri kontrollü bir yapı arz ediyor.
 

Tahsili gecikmiş alacak tutarlarındaki artış devam etmekte

Bankaların kullandırdıkları kredilere ilişkin tahsili gecikmiş alacak (TGA) tutarındaki artış devam etmekte. Bankacılık sektörü tahsili gecikmiş alacakları, 2009 yılının üçüncü çeyreğinde, ikinci çeyreğe göre yüzde 12,8 oranında artarak 21,2 milyar liraya yükseldi.

TGA'daki artışa bağlı olarak, 2009 yılının üçüncü çeyreği itibarıyla özel karşılık tutarı da yükseldi. Önceki çeyreğe göre özel karşılık tutarında meydana gelen artış oranı yüzde 13,9 düzeyinde oldu. Bu gelişme paralelinde, ayrılan karşılıkların brüt TGA'ya oranı bu dönemde yüzde 80,4'e yükseldi. Kredilerin takibe dönüşüm oranı, yılın üçüncü çeyreğinde 0,42 puanlık bir artışla yüzde 4,28 olarak gerçekleşti.

Bankacılık sektörünün net dönem karı

2009 yılı üçüncü çeyreğinde, bankacılık sektörünün net dönem karı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 41,1 oranında artarak 15,7 milyar lira düzeyine ulaştı. Üçüncü çeyrekte, bir önceki çeyreğe göre dönem net karında meydana gelen artış, yüzde 42,7 düzeyinde.

Politika faizlerindeki düşme, sektörün net faiz gelirlerindeki artışta etkili oldu. Sektörün net faiz gelirleri, önceki yılın aynı dönemine göre 8,2 milyar lira, üçüncü çeyrekte ise 10,7 milyar lira tutarında arttı. Bu artış, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 36, bir önceki çeyreğe göre de yüzde 52,4 oranında gerçekle ikinci çeyrekte yüzde 106 düzeyinde olan net faiz gelirleri artış hızı, üçüncü çeyrekte oldukça düştü.

Eylül 2009 itibarıyla, kredilerden alınan faizler, önceki yılın aynı dönemine göre 3,6 milyar lira tutarında artarak 40,4 milyar lira düzeyine ulaştı. Söz konusu dönemde menkul değerlerden alınan faizler, geçen yılın aynı dönemine göre 2 milyar lira artış gösterdi.

Bankacılık sektörünün aktif ve özkaynak karlılığında, 2008 yılında büyük oranlarda olmamakla beraber görülen düşme eğilimi, sektörün dönem net karındaki artışla birlikte 2009 yılı ilk çeyreğinden itibaren yükselme eğilimine döndü. Söz konusu oranlar, Eylül 2009 itibarıyla sırasıyla yüzde 2,4 ve yüzde 19,2 düzeyinde.

Bankacılık dışı finansal sektör

Bankacılık dışı finansal sektörün toplam aktif büyüklüğü, Eylül ayı itibarıyla 28,5 milyar lira olarak gerçekleşti. Sektörün aktif toplamı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 3,6 oranında azaldı. Sektörün sermaye yapısı güçlenmeye devam etti ve 2009 yılı üçüncü çeyreğinde sektörün toplam özkaynakları 6,1 milyar liraya ulaştı.

Sektörün toplam alacakları söz konusu dönemde azalırken, reel sektörün ödeme gücündeki zayıflamanın etkisiyle alacakların takibe dönüşüm oranı yükselme eğiliminde. Bankacılık dışı finansal sektörün karlılık performansında ise düşüş olduğu görülmekte. Eylül 2009 itibarıyla bankacılık dışı finansal sektörde, 75'i faktoring, 48;i finansal kiralama, 10'u finansman ve 6;sı varlık yönetim şirketi olmak üzere toplam 139 şirket faaliyet gösteriyor.

Organik küçülmenin yaşandığı sektörde, şube, personel ve müşteri sayıları azalış gösterdi. Bankacılık sektörünün maruz kaldığı kredi riskinde 2008 yılının son çeyreği ile başlayan yükseliş, 2009 yılının üçüncü çeyreğinde de devam etmekte.