Türkiye ve Suriye için tarihi gün

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim tarafından Öncüpınar sınır kapısında imzalanan anlaşma, iki ülke arasındaki mevcut dostane ilişkileri ve işbirliğini daha da geliştirmeyi ve iki ülke vatandaşlarının birbirlerinin ülkesine seyahatlerini kolaylaştırmayı amaçlıyor.

Anlaşma çerçevesinde Türkiye ya da Suriye vatandaşlarından kayıtlı geçerli seyahat belgesi hamili olanlar, birbirlerinin ülkesine, her altı ay içinde ilk giriş tarihinden itibaren doksan (90) günü aşmayan bir süre için veya transit geçiş maksadıyla vize almaları gerekmeden girebilecek ve diğer ülkede kalabilecek.

Anlaşmadaki vize muafiyet süresi, TIR ve otobüs sürücüleri ve yardımcıları, uluslararası sefer yapan tren ve lokomotif mürettebatı, sivil uçak ile gemi mürettebatı gibi uluslararası yolcu ve mal nakliyesi yapan iki ülke vatandaşları için de geçerli.

Türkiye ya da Suriye'de diplomatik, konsolosluk veya uluslararası örgütler nezdindeki temsilciliklere atanan veya Dışişleri Bakanlığına akredite edilen diplomatik, hususi ve hizmet pasaportu hamili vatandaşlar da görevleri müddetince, diğer ülkeye yapacakları giriş-çıkışlar ve transit geçişlerde vize almaktan muaf olacak.

İki ülkenin resmi pasaport hamili vatandaşlarına, diplomatik veya konsolosluk veya uluslararası örgütler nezdindeki temsilcilik tarafından yapılacak müracaat üzerine diğer ülkeye yaptıkları girişi izleyen 30 gün içerisinde görev süreleri için geçerli ikamet vizesi verilecek.

Anlaşmaya göre, söz konusu bu kolaylıklar, iki ülkenin diğer tarafa akredite geçerli diplomatik, hususi, hizmet ve umuma mahsus pasaport hamili diplomatik, konsolosluk veya uluslararası örgütler nezdindeki temsilciliklerde görevli personelini, bunların eşlerini, çocuklarını ve bakmakla yükümlü oldukları aile fertlerini de kapsıyor.

Uluslararası örgüt, teşekkül ve ajanslarda veya benzer diğer kuruluşlarda çalışan, diplomatik veya resmi pasaport hamili iki ülke vatandaşları, diğer ülkeye yapacakları resmi ziyaret için vize almak zorunda olacak. Çalışma, araştırma, öğrenim, eğitim, aile birleşimi ve ikamet meşruhatlı vizeler ise akit tarafların ulusal mevzuatına tabi kalacak.

Anlaşmada her bir akit tarafın, herhangi bir neden göstermeden veya kamu düzenini korumak ile yasa dışı göç ve her iki ülkeyi ilgilendiren ulusal güvenlik gerekçesiyle, diğer tarafın vatandaşlarının ülkeye girişini reddetme veya ikamet süresini kısaltma veya sona erdirme hakkı mahfuz tutuluyor.

Akit taraflar, güvenlik, kamu düzeni veya sağlığı nedenleriyle, bu anlaşmayı tamamen veya kısmen askıya alma hakkını muhafaza ederken, böyle bir durumda, bir tarafın diğer tarafa diplomatik yollardan en geç 7 gün içerisinde bildirimde bulunması gerekiyor.

Bu anlaşmanın tadil edilmesi veya gözden geçirilmesi, her bir tarafın anlaşmayı tadil etmek veya gözden geçirmek niyetini diğer tarafa, nota teatisi, müzakere ve istişareler dahil olmak üzere, diplomatik yollardan bildirmesiyle yapılacak. Anlaşmanın yorumlanması veya uygulanmasına ilişkin herhangi bir uyuşmazlık ise, üçüncü bir taraf veya uluslararası mahkemeye başvurmaksızın, istişare veya müzakere yoluyla çözülecek.
İki ülke arasındaki vizeleri kaldıran bu anlaşma tarafların anlaşmanın yürürlüğe girmesi için gerekli iç prosedürlerin yerine getirildiğine ilişkin birbirlerine yaptıkları bildirimlerin sonuncusunun alındığı tarihi takip eden 30. gün yürürlüğe girecek.

Davutoğlu ve Muallim'in açıklamaları

Dışişleri Bakanı Ahmet Davutoğlu ve Suriye Dışişleri Bakanı Velid Muallim, Suriye'nin Halep kentinde yapılan Türkiye-Suriye Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi 1. Bakanlar Toplantısı'nın ilk bölümünün ardından ortak basın toplantısı düzenledi.

İşbirliği anlayışıyla genel bir çerçeve çizildiğini söyleyen Davutoğlu, bu sürecin somut anlaşma ve protokollere dönüştürüleceğini bildirdi. Bunun, iki ülke arasındaki stratejik işbirliğinin güçlenmesi bakımından bir model teşkil edeceğini ve bölge için de bir mesaj niteliği taşıdığını kaydeden Davutoğlu, iki ülkenin ekonomik entegrasyonu ve halkların kaynaşmasını sağlayacak bu anlayışın bölgeye yayılmasını umduğunu ifade etti.

Davutoğlu, Halep'teki temasların ardından sınır kapısına gidileceğini ve halkların tekrar kaynaşmasını, sınırdaki sembolik bir törenle vize anlaşmasını imzalayarak hayata geçireceklerini kaydetti. İmzanın ardından da Gaziantep'e geçileceğini ve toplantıların orada da süreceğini belirten Davutoğlu, orada da akşam saatlerinde basın toplantısı düzenleyeceklerini ve ikili görüşmeler tamamlandığı için ulaşılan noktaların bütün bakanlarla birlikte kamuoyuna açıklanacağını kaydetti.

Bakan Davutoğlu, bu anlaşmanın Türkiye-Suriye dostluğunun ortak nişanesi olduğunu söyleyerek, Türkçe ve Arapça olarak "Ortak sloganımızı, 'Ortak kader, ortak tarih, ortak gelecek; El kader el müşterek, Ettarih el müşterek, El müstakbel el müşterek' olarak ilan ediyorum" diye konuştu.

Suriyeli Bakan Muallim de "Bugün tarihi bir oturuma tanık olduk, bugün tarihi bir gün, bugün iki halk için bir bayram günü" diye konuştu.

İki ülke arasındaki bu işbirliğini bölgedeki diğer ülkelere de örnek gösteren Muallim, diğer ülkelerin de bu anlaşmayı göz önünde bulundurarak stratejik ilişkiler geliştirebileceğini bildirdi. Muallim, iki ülke arasındaki stratejik ilişkilerin hızla ilerlediğini söyleyerek, ekonomik entegrasyon ve kültürel değişim üzerinde durdu.

Davutoğlu basın mensuplarının sorularını da yanıtladı. "Anadolu Kartalı" tatbikatı uluslararası bölümünün ertelenmesinden sonra yaşanan tartışmalara ilişkin bir soru üzerine Davutoğlu, bu tatbikatı milli tatbikat olarak yapma kararı aldıklarını söyledi.

Davutoğlu, İsrail'den gelen açıklamaların sorulması üzerine de şöyle konuştu:
"Zaten Bakanlığımız açıklama yaptı. Böyle dönemlerde bölgemizde herkesin aklıselim içinde davranması, barış ve istikrar ortamını zedeleyecek davranışlardan uzak kalması beklenir. Gazze'deki insani trajedinin bir an önce son bulmasını, Mescid-i Aksa, Haremüşşerif ve Doğu Kudüs'ün kültürel ve dini kimliğine saygı gösterilmesine büyük önem veriyoruz. Bu konuda Türkiye hassasiyetini göstermiştir, göstermeye devam edecek" dedi.

Bu hassasiyetlerin göz önüne alınması durumunda bölgede yeniden bir barış ortamı doğacağının altını çizen Davutoğlu, "Biz de Suriye-İsrail başta olmak üzere barışın tüm veçhelerine elimizden gelen katkıyı yapmaya devam ederiz. Hiçbir şekilde herhangi bir askeri gerginlik içinde yer almayacağımızın bilinmesinde fayda var" ifadelerini kullandı.

Suriye Dışişleri Bakanı Muallim ise konuyla ilgili olarak, "Sevinçle karşıladık. Karar temelde Türkiye'nin duruşunu sergiliyor. İsrail'in Gazze'ye saldırısına Türkiye'nin bir tutumudur. Suriye tatbikata endişe ile bakmaktadır. Bunun için kaldırılmasından memnunuz" diye konuştu.

Türkiye ile Suriye arasındaki mayınların temizlenmesi konusunun sorulması üzerine Davutoğlu, geçen Mayıs ayında sınırdaki mayınların temizlenmesi konusunun TBMM'den geçtiğini hatırlatarak, teknik çalışmaların yapıldığını, bu çalışmaların en kısa zamanda tamamlanıp, iki ülke arasındaki ara alanın tarıma açılacağını söyledi.

Mayınların temizlenmesinin hem ekonomik kaynak olarak, hem de sembolik olarak büyük anlam taşıdığını kaydeden Davutoğlu, "Türkiye ve Suriye arasında ne mayınlar, ne duvarlar, ne terör, ne de sınır kapıları olacak. Bunun herkes tarafından bilinmesi lazım. Bundan sonra bütün ilişkimiz tam bir entegrasyon ilişkisine dönüşecek. Türkiye en kısa zamanda bu mayınlarla ilgili çalışmasını tamamlamaya kararlı" dedi.

Davutoğlu, Türkiye ve Suriye'nin ayrıca su yönetimi ve kuraklıkla mücadele yönetimi alanında da tam bir işbirliği içinde olduğunu sözlerine ekledi.

Bu arada, Suriye Dışişleri Bakanı Muallim, Türkiye ile Ermenistan arasında imzalanan protokollerin sorulması üzerine, imzaları sevinçle karşıladıklarını ve Ermenistan'a kara yoluyla ulaşımın bundan sonra daha kolay olacağını vurguladı. Muallim, Suriye'de yaşayan Ermeni kökenlilerin de bu karardan büyük memnuniyet duyduklarını söyledi.