UAEK İsrail raporu hazırlayacak

Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu (UAEK) yönetim kurulu olağan toplantısı, bugün kurumun Viyana'daki merkezinde başladı. Toplantıya aralarında Türkiye'nin de bulunduğu 35 ülke, oy hakkına sahip asil üye olarak katılıyor. Toplantının gündeminde İran'ın nükleer programı ve uranyum takası ile UAEK Başkanı Yukiya Amano'nun hazırladığı son rapor ilk sıralarda yer alıyor.

Amano'nun İran'ın nükleer programıyla ilgili raporunu bugünkü açılış oturumunda yönetim kurulu üyesi ülkelerin temsilcilerine sözlü olarak sunacağını belirten UAEK kaynakları, üye ülkelerin heyet başkanlarının raporla ilgili olarak başvuru sırasına göre konuşacaklarını söyledi.

UAEK Başkanı Amano, 31 Mayısta yönetim kurulu üyesi ülkelerin heyet başkanlarına gönderdiği raporda, İran'ın BM Güvenlik Konseyi'nin 1737, 1747, 1803 ve 1835 sayılı kararlarına rağmen uranyum zenginleştirme faaliyetini sürdürdüğünü belirtmişti.
İran'ın Natanz nükleer tesislerine ek olarak Fordo'da yeni bir tesisi de uranyum zenginleştirme amacıyla devreye soktuğu belirtilen raporda, "İran'ın uranyumu yüzde 20 oranında zenginleştirmek üzere faaliyette bulunduğu" kaydedilmişti.

İran yönetiminin, güvence denetimleri antlaşması çerçevesinde UAEK müfettişlerinin nükleer tesislerde denetim yapmalarına izin verdiğine işarete edilen raporda, "İran'ın nükleer programının askeri amaçlı olup olmadığını gösterecek gerekli bilgi ve belgelere ulaşılamadığına" dikkat çekilmişti. UAEK Başkanı Yukiya Amano raporunda, İran yönetimine, nükleer programının askeri amaçlı olup olmadığının kanıtlanabilmesi için UAEK ile şeffaf işbirliği yapması ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşmasının (NPT) ani denetimleri öngören ek protokolünü onaylaması çağrısını yinelemişti.

İsrail raporu hazırlanacak

Kurumun Viyana'daki merkezinde bugün başlayan Yönetim Kurulu olağan toplantısının ilk oturumundan sonra basına açıklama yapan Amano, Nükleer Silahların Yayılmasını Önleme Antlaşması (NPT) ile Güvence Denetimi (Safeguard) Antlaşması'na taraf olmayan İsrail'de denetim yapılamadığına işaret ederek, "geçen yıl Eylül ayında yapılan genel kurul toplantısının ardından yönetim kurulu üyesi 35 ülkeye mektup yazarak İsrail'in nükleer programına ilişkin görüş istediğini ve bugüne kadar üye ülkelerden 17'sinden yanıt aldığını" söyledi.

Kendisine mektupla görüş bildiren üye ülkelerin isimlerini vermeyen Amano, üye ülkelerden gelen mektupları değerlendirerek İsrail'in nükleer programı ve nükleer yetenekleri hakkında bir rapor hazırlayacağını kaydetti.

Amano, İsrail'e bizzat gidip gitmeyeceği yolundaki bir soruya, "üye ülkelerden gelen davetlere genelde olumlu yanıt verdiği, İsrail'den bir davet gelmesi halinde gidebileceği" yanıtını verdi.

İsrail, NPT ve Güvence Denetimi antlaşmalarına bugüne kadar taraf olmadığı için UAEK müfettişleri ülkedeki nükleer tesislerde denetim yapamıyor.

Türk heyetinde değişiklik yapıldı

Bu arada UAEK Yönetim Kurulu toplantısına katılan Türkiye heyetinde bir değişiklik yapıldı ve heyet başkanlığını Türkiye'nin BM'nin Viyana ofisi nezdindeki Daimi Temsilcisi Büyükelçi Tomur Bayer üstlendi. Türkiye'nin yönetim kuruluna asil üye seçildiği son iki yıl içinde "guvernör" sıfatıyla heyet başkanlığı yapan Hakan Fidan, Milli İstihbarat Teşkilatı (MİT) Müsteşarlığına tayini nedeniyle toplantılara katılamıyor.

Öte yandan Türkiye'nin, 2008 yılı Aralık ayından bu yana sürdürdüğü yönetim kurulu asil üyeliği de ekim ayında yapılması planlanan genel kurul toplantısının ardından sona erecek.