Esnaf ışıkları söndürdü

İzmir’in kent merkezinde marka haline gelmiş büyük restoranlar ekonomik kriz, yükselen kiralar ve yüksek elektrik faturalarının da etkisiyle bir bir kepenk indiriyor. Yıllardır hizmet verdikleri alanlardan taşınan ya da kapanan köklü işletmelerin sayısının gün geçtikçe arttığına dikkat çeken Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu eski Genel Başkanı Aykut Yenice, “Yaktığımız ampulün bile hesabını yapar olduk. Daha ufak, daha az masraflı, kirası daha düşük yerlere taşınmak zorunda kalıyoruz” derken İzmir Lokantacılar ve Gazinocular Esnaf Odası Başkanı Doğan Kılıç ise yaşadıkları sıkıntıyı “Artık kiradan fazla elektrik faturası ödüyoruz. 24 bin lira fatura geldi, klimanın kablosunu kestik. Yılların esnafıyız, klima açın diyen müşterimize arızalı dediğimde yüzüm kızarıyor” sözleriyle özetledi.

KİRALAR EL YAKIYOR

Konak, Çankaya, Basmane, Alsancak gibi noktalarda faaliyet gösteren lüks restoranlarda adeta yaprak dökümü yaşanıyor. Vatandaşın canını yakan yüksek kiralar ve yüksek faturalar bu kez esnafı da vurdu. Salgın dönemini büyük yara alarak kapatan birçok işletme ekonomik krizin ve artan maliyetlerin de etkisiyle artık bir bir kepenk indiriyor ya da küçülmeye gidiyor. Yaşanan bu durum yer yer 400-500 bin lira gibi kiraların yanı sıra, 40-50 bin liralık elektrik faturalarıyla karşılaşan restoran ve lokanta işletmecilerini de olumsuz etkilerken özellikle son aylarda kentte marka olmuş, uzun yıllardır hizmet veren köklü mekânlar havlu atmaya başladı.

“BİR AMPULÜN HESABINI YAPIYORUZ”

Hemen hemen her köşe başında kapanan ya da bir başka yere taşınan restorana rastlamanın mümkün olduğu İzmir’de yaşanan bu manzarayı yorumlayan uzun yıllar Türkiye Lokantacılar ve Pastacılar Federasyonu’nun genel başkanlığını yapan Aykut Yenice, “Ben de kendi lokantamı kira dolayısı ile boşalttım ve bir başka yere taşındım. Ciddi bir kira giderim ve personel masrafım vardı. Daha ufak, daha az masraflı, daha ekonomik ve kontrol edebileceğim bir işyerine geçtim. Mecburen böyle bir tercih yaptım. Özellikle yaşadığımız pandemiden sonra büyük çaplı mekân işletmek artık büyük bir beceri oldu. Elde ettiğimiz gelir giderimizi karşılıyor olsa biz zaten bu kiralardan yana şikâyetçi olmazdık. Son bir yılda elektrik faturaları çok fazla arttı. Yanan ampulün hesabını bile yapar olduk. Daha küçük yere geçtiğimizde doğal olarak elektriğe daha az para ödeyeceğiz. Bu bile bizi zorluyor. İşlerimiz düşmesi bir yana, aynı kapasitede iş yapsak bile giderlerimiz her gün artıyor. Bununla nasıl başa çıkacağız? Toptancıdan mal alıyoruz, her şeye zam geliyor. Kuru fasulyeye, yağa, tuza zam geldi diye biz de her gün yemeklere zam yapamıyoruz. Artık her yerde gıda işi yapan var. Müşteri için tercih çok fazla. İnsanlar nerede ucuz, nerede ekonomik ise onu tercih ediyor. Ayrıca büyük bir çoğunluk da ekonomik şartlardan ötürü yemeğini yanında getiriyor ve dışarıya yemek için çıkmıyor. Yaşadığımız bu ekonomik koşullar aynı zamanda merdiven altı dediğimiz sektörün de patlamasına yol açtı. Zor bir süreçten geçiyoruz. Kiralar gerçekten uçmuş durumda. Yerine göre çok astronomik rakamlarla karşılaşabiliyoruz” dedi.

“UTANIYORUZ”

Karşılaştıkları yüksek tutarlı faturalara isyan eden İzmir Lokantacılar ve Gazinocular Esnaf Odası Başkanı Doğan Kılıç ise şunları belirtti: “Esnafın tek derdi kiralar değil. Elektrik, doğalgaz faturaları aldı başını gitti. Artık kiradan fazla elektrik faturası ödüyoruz, en büyük gider kalemimiz bu oldu. Lokanta sahipleri müşteri yokken ışıklarını söndürüyor. Bu sefer müşteri restoranı kapalı sanıyor, gelmiyor. Ya da gelince elektrikler mi kesik, içerisi niye karanlık diye soruyor. Tasarruflu ampule geçtik, o da fayda etmedi. Eskiden iki tane buzdolabı vardı, şimdi bunu teke düşürdük. Klimanın kablosunu kestik, müşteri sordu mu arızalı diyoruz. Nasıl klima açayım? 18 bin lira fatura gelmiş. Ondan önce 24 bin lira fatura gelmişti. Yılların esnafıyız, klima açın diyen müşterimize arızalı dediğimde yüzüm kızarıyor. Şimdi önümüz kış, ne faturalar ödeyeceğiz, bilmiyoruz. Artık masraftan kısacak hiçbir yer de kalmadı. Faturalara gelen bu zamları müşteri kaçar diye yemek fiyatlarına yansıtmıyoruz. Artık bu soruna bir çözüm getirilmeli. Esnafa özel indirimli tarife istiyoruz. Esnaf adam iki tane 40 bin liralık fatura geldiğinde nasıl ödeyecek? Sağdan soldan borç alıp fatura ödüyoruz. İcralık olan, borçla boğuşan bir dünya esnaf var. İnsanlar eş, dost, akrabadan borç para alıyor da kesilen elektriğini öyle açtırıyor.”