Gazi Mustafa Kemal Paşa Uşakizade Köşkü'nde...

Başkomutan Mustafa Kemal Paşa, Karşıyaka’da üç gün misafir kaldığı İplikçizade Köşkü’nden, her gün Alsancak’taki karargahına gidip, çalışma yapmaktadır. Başkomutan, ısrarla İzmir’e girdiği üstü açık arabasını kullanmaktaydı, önünde ardında atlıların korumasında yapılan bu seyahat, Gazi’nin Kurmay Başkanı Albay Asım Gündüz tarafından emniyetli bulunmamıştı. Başyaver Albay Salih Bozok’a, Gazi için emniyetli bir konut aramasını talimat verir. 

Başyaver, Karantina ve Göztepe semtlerinde uygun bir mekan arar ve Uşakizadelerin yazlık köşküne ulaşır. Bahçıvan, Salih Bey’i Latife Hanım ile tanıştırır. Latife Hanım, Uşakizade Muammer Beyin kızıyım, bu köşk bizim, Kurtarıcıyı bir yıldır bekliyorum, kendi elimle ağırlayacağım, der.

Ertesi gün, yani 14 Eylül günü sabahı, başkomutanın makam arabası Uşakizade köşkü önündedir. Niyazi Ahmet Banoğlu, o anı şöyle anlatmıştır:

“Köşk çok uygundur. Başkomutan’ın, herkesin bir defa görebilmek için canını fedaya hazır olduğu bu tarifi kimse yapamaz. Yüz binlerin coşku içinde kendilerini kaybettikleri günlerde, Başkomutan Göztepe’ye, Uşakizade Köşkü’ne ekibiyle birlikte geliyor. Köşkte yalnız küçük Latife ve büyükannesi bulunuyor. Muammer Bey, Latife’nin kardeşleri bu sırada Avrupa’dadırlar. Latife bu gelişe inanamıyor ve Mustafa Kemal’in ayaklarına kapanıyor.    

Paşa, Paşam... Muzaffer Başkomutan onu kaldırıyor, yanaklarını okşuyor, ruhları titreten, ürperten bakışlarıyla onu süzüyor ve göz göze geliyorlar. Latife’nin bakışlarında sonsuz bir mutluluk gözle görülür gibi canlı... Ve muzaffer komutan, yarattığı o mutluluğu Latife’nin gözlerinde görmektedir, bunu gördüğü için de belki kendisi de hayatının mesut anlarından birini yaşamaktadır.” 

14 Eylül 1922 günü, Gazi’nin Uşakizade Köşkü’ne gelmesi ile başlayan bu misafirlik, onun ve Latife Hanım’ın hayatlarında büyük değişikliklere neden olmuştur. Salih Bey, Gazi’nin Göztepe’deki köşke gelişini şöyle anlatmıştır:  

         “Beyaz Ev’in önünde Mustafa Kemal arabadan indi. Kapıyı yaver Rusuhi açtı. İsmet ve Fevzi Paşa’lar ve onların yaverleri sıralandılar.

         Beyaz Ev’in bahçesi mor salkımlar, güller ve menekşelerle donatılmış. Merdiven sahanlığında Latife Hanım bekliyor. Paşa heyecan dolu, sinirli:

         ‘Eviniz çok güzel Latife Hanım!’ Diyor. Cevap şu:

         ‘Hiçbir ev size layık bir ev olamaz, Paşa Hazretleri, ama… Sanırım şimdilik en emniyetli ev burası galiba.’

         Paşa’nın elini öpmek üzere uzandı. Ama… Ciddi ve heyecanlı bir ses:

         ‘Ben hanımlara el öptürmem hanımefendi, bunu unutmayın’ diye ciddi bir tavırla bildirdi.”

“Göztepe’deki evde yalnız Latife Hanım ve anneannesi oturuyordu. Muammer Bey, eşi ve Latife Hanım’ın kardeşleri bu sırada Avrupa’da bulunmaktaydılar. Gazi Mustafa Kemal Paşa’ya, ben ve şimdiki Giresun Milletvekili Muzaffer Bey yaver olarak eşlik ediyordu.”

İşte bu gelişle, Uşakizade Köşkü’nde Gazi’nin misafirliği başlar, Kurtarıcının köşke ikinci gelişinde ve Latife Hanım ile evliliğiyle taçlanacak bu misafirliği sonraki makalelerimde anlatacağım. Yedi aydır süren bu yazı dizim, 15 yıl müdürlüğünü yaptığım Uşakizade Köşkü’nden devam edecek.