Yunan-Türk Hava Gücü: Mekanik ve teknik açıdan Türk Hava Kuvvetleri'nin potansiyel gücü

Son dönemde iki NATO müttefiki Türkiye ve Yunanistan arasındaki gergin ilişkiler gündemi meşgul etmekte. Özellikle komşu iki ülkenin yıllardır Ege Denizi’ndeki yaşadığı sorunların ilişkilere yansıması, geçtiğimiz günlerde Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın, Efes-2022 Tatbikatı'nda Yunanistan provokasyonlarına yönelik verdiği mesajlar ile tansiyonu yükseltti ve gündeme "çatışma " veya "savaş" senaryolarını getirdi.

Cumhurbaşkanı Erdoğan, Efes-2022 Tatbikatı'nda Yunanistan'ı gayri askeri statüdeki adaları silahlandırmaktan ve askerileştirmekten vazgeçmeye davet etmişti.

Erdoğan, "Adaları silahlandırmaktan vazgeçmeye davet ediyorum, şaka yapmıyorum, ciddi konuşuyorum. Yunanistan'ı tıpkı bir asır önce olduğu gibi pişmanlıkla sonuçlanacak hayallerden, söylemlerden ve eylemlerden uzak durması, aklını başına alması konusunda tekrar ikaz ediyoruz. Kendine gel" ifadelerini kullanmıştı.

Bu yaşanan gerilimin ardından uluslararası basında Yunanistan ve Türkiye’nin askeri gücüne ilişkin kıyaslamalar yapılmış, iki ülkenin mevcut hava gücüne dikkat çekilmişti.

Savunma Analisti Hakan Kılıç, Yunan Hava Kuvvetleri’nin mevcut potansiyel gücü ve unsurları, Türk Hava Kuvvetleri’nin envanterindeki uçakların mekanik ve teknik durumu da dahil olmak üzere iki ülkenin mevcut hava gücünü Cumhuriyet Gazetesi Dış Haberler Servisi’nden Caner Çiftçi’ye değerlendirdi.

YUNAN HAVA KUVVETLERİNE AİT F-16 UÇAKLARININ KABİLİYETLERİ

Yunanistan'ın, ABD ile gerçekleştirdiği anlaşma bünyesinde Yunan Hava Kuvvetleri envanterinde yer alan yaklaşık 84 adet F-16 Block 52+ savaş uçağının, F-16 Block 70 konfigürasyonuna yükseltilmesi için çalışmalar hız kesmeden devam ediyor. ABD merkezli Lockheed Martin şirketi, F-16 Block 70 modernizasyonu için çalışmalarını devam ettirirken öte yandan da Block 70 konfigürasyonuna yükseltilen Block 52+ konfigürasyonundaki uçaklardan çıkan parçalar ile halihazırda envanterde bulunan F-16 Block 50 savaş uçaklarının modernize edilmesi planlanıyor. Söz konusu yükseltmeleri göz önünde bulundurursak, Yunan F-16 savaş uçaklarının aviyonik sistemler bakımından kazanımları neler olacak?

Yunan Hava Kuvvetleri 84 adet F-16C/D Blok 52+/52M filosunu modernize ederek F-16V Blok-72 seviyesine çıkaracak. Bu amaçla 2027-2028 yıllarına kadar bitirilmesi planlanan projeyle LM firması ile 997.775.000 USD tutarında bir sözleşme yapıldı. Yaklaşık 40 adet Blok-30 konfigrasyonu F-16 uçağı ise modernize edilmeyecek. Bu kapsamda uçaklarda yapılacak kompozit gövde parçaları gibi yapısal değişiklilerden ziyade sorunuzda değindiğiniz aviyonik yenilikler ise şunlar:

-En önemli değişikli AESA yani Aktif Elektronik Taramalı Dizi Radarı veya Aktif Faz Dizinli radar. Bu kapsamda uçaklara AN/APG-83 AESA radar takılacak. AESA mimarisi ile kazanacakları kabiliyetler ise: tespit ve teşhis menzilinin uzaması, elektronik karıştırmaya karşı dayanıklılık, kar-yağmur gibi doğa olaylarından daha az etkilenme, daha geniş alandan daha fazla hedef takibi, radar hüzmelerini dar bir alana yoğunlaştırma kabiliyeti ile daha hassas hedef tespiti ve bu bağlamda alçak irtifadan uçan uçak, seyir füzesi ve diğer hava araçlarını daha kolay tespit ederken BVR-görüş ötesi savaşta da daha iyi sonuçlar alabilir. Bu arada belirtmek lazım ki Türkiye’de kendi milli AESA radarını ASELSAN bünyesinde geliştirme projesi yürütüyor.

-Yeni data-link (veri-bağı) ünitesi

-Yeni IFF (dost-düşman tanıma) sistemi (APX-126)

-Yeni Modular Mission Comp. (Görev bilgisayarı)

-Yeni 3 adet MFD (Çok fonksiyonlu renkli ekranlar) ile kokpit modernizasyonu

-Yeni kaska monteli nişangah sistemi. Halen Türk, ABD, Yunan hava kuvvetleri gibi NATO F-16’larının bazılarında kullanılan JHMCS-I kasklarının JHMCS-II versiyonu. Bu kasların JHMSC-I versiyonu Türk Hv.K.’de Blok40 ve yukarısı konfigrasyon F-16’larda kullanılmakta. Pilota kızılötesi kısa menzilli hava-hava füzeleri için, düşman uçağının arkasına 30-60 derece geçmeden 180 derece kilit, 360 derece angajman fırsatı vermekte. Bunlar en çok dikkat çeken yeni kabiliyetleri.

Atina yönetimi, ABD'den F-35 savaş uçakları satın alımı için müzakereleri yoğun bir şekilde sürdürüyor. Başbakan Miçotakis, ABD Başkanı Biden ile gerçekleştirdiği son görüşmenin ardından ABD'den bir filo F-35 savaş uçağı alımı için sürecin başlatılacağını resmen duyurmuştu. Ayrıca uzmanlar, Yunanistan'ın bu satın alımları kapsamında Türkiye'nin Yunanistan'a karşı hava üstünlüğünü kaybedebileceğini değerlendiriyor. Yunanistan'ın Fransa'dan Rafale savaş uçaklarını da temin ettiğini anımsamak gerekirse Ege'de hava dengesi düzeyinde gelişmeler nasıl şekillenebilir?

Yunanistan 40 adet Rafale alımını tamamladığında, üstüne F-16 modernizasyonunun beklendiği şekilde 2027-28’de tamamlandığında, üzerine Yunan Başbakanı Miçotakis’in bahsettiği ilave olarak bir filo F-35 de tedarik ettiğinde, Türk Hava Kuvvetleri’nin mevcut envanteri ve Milli Muharip Uçağı’nın filolarda hizmete girmesine kadar ki zaman aralığında Ege Denizi’nde hava üstünlüğünü koruması veya hava kuvvetleri açısından bir dengeden bahsetmek en kibar tanımı ile çok komik olacaktır diyebiliriz.

“ARA DÖNEM UÇAĞININ TERCİH EDİLEMEMESİNİN SEBEBİ MALİYET DEĞİL, ALTERNATİFSİZLİK”

Yakın dönemde ABD-Türkiye ilişkilerinin olumsuz yönde seyretmesi nedeniyle, Türkiye'nin ABD'den F-35 savaş uçağı satın alımının artık rafa kalktığı düşüncesi vuku buldu. Yunanistan Başbakanı Miçotakis, ABD Başkanı Biden ile görüşmesinde Türkiye'ye F-35 savaş uçağı temin edilmemesi ve mevcut F-16'ların modernizasyonunun yapılmamasına ilişkin isteklerini dile getirdi. Bütün bu siyasi engellere rağmen, Türkiye'nin F-35 savaş uçağı satın alım süreci ne yönde sonuçlanabilir? Bu sürecin tamamen olumsuz sonuçlanması durumunda Türkiye hangi alternatif seçeneklere yönelmeli?

F-35’in dünyada (SU-57, J-20 vb.) alternatifi olmadığı gibi Türkiye açısından da yok. Dolayısıyla daha düşük kabiliyetli uçaklara bakmak zorundayız. Diğer yandan Türkiye’ye F-35 verilmesi veya hem verilip hem de programa dahil edilmesi gibi bir durum kısa ve orta vadede kesin ve net olarak artık imkansız. Türkiye’nin F-35 macerası kısa-orta vadede bitmiştir. Türkiye yerine hangi uçağı almalıdır sorusunu bir çok dergi ve gazetede uçak tipi bazında yorumladığım zamanlardaki gibi ne ben ne de sanırım devletimiz bir net bir tercih yapamıyor.

Çünkü uygun olanlar yine ABD yapımı veya içerisinde Amerikan parçaları var veya Rus-Çin menşeili oluğundan komple sistem değişimi gerektireceği için olağanüstü maliyetli veya politik açıdan uygunsuz ülkelerde veya maliyet-etkinliği çok zayıflamış eski üretim uçaklar (demode/sofistike olmayan) uçaklar vb. Türkiye’nin şu an MMU gelene kadar bir ara veya ana dönem uçağı tercih edememesinin sebebi karar vermemesi veya para değil, yukarıdaki etkenlerden dolayı alternatifsizlikten kaynaklanıyor.

“ABD F-16'LARI VE KİTLERİ TÜRKİYE'YE VEREBİLİR”

Türk Hava Kuvvetleri envanterinde mevcut bulunan F-16 savaş uçaklarının modernize edilmesi yönündeki müzakereler ABD ile belirli aralıklarla devam ediyor. ABD'den yeni modernize kitlerinin satın alınması durumunda Türk Hava Kuvvetleri'nin elde edeceği kazanımlar nedir?

Teknik kazanım olarak yukarıda saydığım Yunanistan’daki modernizasyondan olağanüstü bir fark yok. Hemen hemen aynı. Türkiye 40 adet yeni üretim F-16 Blok-70 alımı ve 80 adet de envanterdeki uçaklarının Blok-70 seviyesine çıkarılması için modernizasyon kiti alımını ve bunların LM ile Türkiye’de TUSAŞ’da gerçekleştirilmesini istiyor. F-35 programının aksine ve Kongre’deki muhalif rüzgarlara rağmen ve F-35 vermeyen ABD’den F-16 istenmesine politik olarak karşı olmama rağmen ben bu konuda çok ümitliyim.

Bence ABD yönetimi ticari-politik sebeplerden ötürü gerek pazarı İngiliz-EF-2000 (Eurofighter Typhoon) tercihine kaptırmamak, gerekse Türkiye’yi daha fazla kaybetmemek ve hava kuvvetleri olarak yedek parça bağımlılığından tutmak için onay verecek. Savunma sanayi ürünlerinde bilinenin veya görünenin aksine son yıllarda ticari tercihler politik tercihlerin daha önünde seyretmektedir.

Bunun en büyük örneğini size ters veya alakasız gelse bile daha fazla ayrıntısına girmeden söylemek isterim ki ben S-400/F-35 olayında görüyorum. Dolayısıyla ABD, F-16 modernizasyon onayına politik açından ziyade ticari, kısa vade yerine stratejik açıdan bakarak karar verecek ve onaylayacaktır.

“EF-2000 ALIMINI 'ARA ÇÖZÜM' DEĞİL 'ANA ÇÖZÜM' OLARAK GÖRMEK LAZIM”

Türkiye'nin ABD'den talep ettiği F-16'ların henüz satın alımı ve Kongre'nin onay vermesi belirsizliğini korurken, gündemi Eurofighter Typhoon savaş uçakları meşgul ediyor. Orta vadede geçici olarak Eurofighter Typhoon uçaklarının satın alması olası mı? Typhoonlar'ın uzun vadede Türkiye'ye sağlayacağı avantajlar ve kazanımlar nelerdir?

Öncelikle şu an EF-2000 Eurofighter Typhoon alımı ara çözüm değil, ana çözüm olarak görmek lazım. Çünkü, yeni tip bir uçak alımı söz konusu. EF-2000, F-16 gibi bakımcısından TEI’sine, TUSAŞ’ından harekat planlayıcılarına kadar herkesin her yerinin ve özelliğini bildiği dolayısı ile maliyet-etkinlik açısından uygun durumda değil. EF-2000 alımı, ortak üretimi de içerecek şekilde Türkiye’ye daha önceki yıllarda teklif edildiğinde yani 2003-2004 seneleri zamanlarında olsak şiddetle desteklerdim.

Hatta F-35’in yanına MMU yapılana kadar çok yakışacağını taktik ve maliyet-etkinlik açısından söyleyebilirdim. O zaman daha sonra aldığımız 30 adet Blok50/50+ F-16 da almamış olurduk ve 4 ayrı tip ile uçan bir hava gücümüz olurdu (F4E, F-16, EF-2000, F-35). 2022 yılında ise EF-2000 T1, T2 versiyonlarını zaten asla düşünmemek lazım.

Fakat, T3 konfigrasyonu bile uçağın harbe hazırlık oranı, idame maliyeti yani maliyet-etkinliği ve 40-50 uçağın bize katacağı düşünüldüğünde bence uygun değil. Bu sayı F-16’ları ikame edecek şekilde 240 olsa ciddi bir güç çarpanı olur ve maliyete değer diyebiliriz. Fakat 40-50 adet uçak için yeni bir tip bence günümüzün EF-2000’i için değmez.