Castro Beyaz Saray’a gidebilir

 

ABD Dışişleri dün Küba ile diplomatik ilişkilerin tesisi için insan haklarının “koşul” olarak görülmediğini duyururdu. Obama’nın Havana ziyaretinin mümkün olduğu açıklanmışken, dün Beyaz Saray sözcüsü Josh Earnst de Küba Devlet Başkanı Raul Castro’nun da olası Beyaz Saray ziyareti için yeşil ışık yaktı. Ancak 11 milyon nüfuslu Küba’nın beklentisi, kendine has sosyalizmi ile dünyaya açılmayı birleştirebilmek için ambargoların bir an önce kadırılması iken, Obama’nın işi zor. Zira ABD Kongresi’ndeki Cumhuriyetçiler şimdiden “kırmızı ışık” yaktı.

Obama ile Castro, önceki gün onyıllar sonra ilk kez 45 dakika telefonda konuşan liderler olarak tarihe geçtikten sonra “normalleşme” kararını eşzamanlı olarak dünyaya duyurdu. Obama “Tecrit işe yaramadı” itirafı eşliğinde bir başkanlık kararnamesi ile diplomatik ve seyahat bağlantılarının tesisi ile mali kısıtlamaları kaldırdı. Halkına kararı “Eşit diplomatik ilişki kuracağız. Farklılıklarımızla birlikte, medeni bir şekilde birlikte yaşama sanatını öğrenmeliyiz” diyerek izah eden Castro ise, “Kahraman Küba halkının adanın bağımsızlığını savunmaya devam edeceğini, zorluklara rağmen müreffeh ve sürdürülebilir bir sosyalizmi inşa için ekonomik modali güncellemeye giriştiklerini” belirtti. Castro, kararın iki ülke arasındaki sorunların çözüldüğü anlamına gelmediğini belirterek 1961’den beri süren 1.1 trilyon zarara yol açan ambargoya işaret etti: “Ülkemiz için büyük bir insani ve ekonomik hasara neden olan ekonomik, ticari ve finansal abluka son bulmalı.” 

 

Hal böyleyken, dün 2016 başkanlık seçiminin Cumhuriyetçi cephede öne çıkan adaylarından olan “şahin” kanattan Florida senatörü Marco Rubio, ambargonun kaldırılmasını ve Havana’ya büyükelçi atanmasını engelleyeceklerini açıkça ilan etti. Obama’nın kararını “zalimin zaferi” diye niteleyen Rubio, Senato çoğunluğunu kullanarak ellerinden gelen her şeyi yapacaklarını söyledi. ABD ile Küba arasındaki ticaretin normalleşmesi için başta 1996 tarihli Helms-Burton Yasası olmak üzere pek çok yasanın değişmesi gerekiyor. 

 

Latin Amerika ülkeleri memnuniyetlerini dile getirip ambargonun tümüyle kaldırılması çağrıları yaptı. Kanada ile birlikte tarihi adımda arabuluculuk yapan Arjantinli Papa Francesko, tarihi düşmanlığı bitirecek gelişme için “diplomatik açıdan küçük bir adım... diplomasi soylu vazifedir” dedi. 2008’de Küba’ya diplomatik yaptırımları kaldırmış olan AB’de ise Dış Politika şefi Federica Mogherini kararı “Bugün bir başka Duvar inmeye başladı” sözleriyle karşıladı. Ancak AB yetkilileri ambargonun kalkmasının zaman alacağını teslim ediyor. 

 

Efsanevi liderleri Fidel Castro’yla ABD kuşatmasına direnmiş Küba’da ise “normalleşme” genelde sevinçle karşılandı. Gençlerin çoğunun ABD ile ilişkiye olumlu baktığı, orta yaştakilerin ise temkinli olduğu belirtiliyor. Yaklaşık 2 milyon sürgüne evsahipliği yapan ABD’nin Florida eyaletinde yaşayan Kübalılar ise ikiye bölündü. Amerika’da doğup büyümüş nesil uzlaşıyla daha ılımlı bakarken, Obama’nın kararına protesto gösterileriyle tepki gösterenler eksik olmadı.

 

Casuslarla kucaklaşma “Normalleşme” için ilk tarihi adım esir değişimi oldu. ABD, “Küba 5’lisi” denilen 5 casustan kalan son üçünü serbest bıraktı. Florida’da casusluktan 1998’de tutuklanmış Gerardo Hernandez, Antonio Guerrero, Ramon Labanino, Fernando Gonzalez ve Rene Gonzelez Havana’da sevinçle karşılandı. Raul Castro “Fidel 2001’de söz vermişti: Geri dönecekler!” anımsatması yaptı. Küba da USAID hesabına ülkeye uydu telefonu ve iletişim cihazı getirip “Küba Baharı”nı tetiklemeye çalışırken 2009’da tutuklanıp casusluktan 15 yıla çarptırılmış Amerikalı Alan Gross ile 20 yıldır hapisteki bir Amerikan casusunu bıraktı. Gross ülkesinde eşiyle basının karşısına çıkıp, Kübalılar inanılmaz nazik, cömert ve yetenekli. Onların iki hükümetin saldırgan politikalarının mağduru olması bana acı veriyor” dedi.