Nükleerde ‘tarihi’ eşik

Dünyanın büyük güçleriyle İran’ın nükleer programı için yürütülen maraton görüşmelerde ‘orta yol’, ‘siyasi çerçeve anlaşması’ yerine ortak açıklama ile bulundu. İran’ın nükleer silah üretmeyeceğine dair teyit edilebilecek şekilde sınırlandırılmış uranyum zenginleştirme taahhütüne bağlı kalması; karşılığında da uluslararası yaptırım kıskacından kurtulmasının amaçlandığı müzakereler için 30 Haziran’a dek nihai anlaşmanın yapılacağı duyuruldu.

Twitter başrolde

5+1 olarak adlandırılan BM Güvenlik Konseyi’nin daimi üyeleri (ABD, Rusya, Çin, Britanya, Fransa) ve Almanya ile İran arasında son mühlet konulan 31 Mart’ı da aşarak yürütülen müzakerelerdün akşam ortak bir açıklama ile bitti. Taraflar ilk açıklamalarını da Twitter üzerinden yaptı. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif, “Çözüm bulundu. Taslak yazmaya başlamaya hazırız” derken, Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin “kilit parametrelerde anlaşmaya ulaşıldığı” mesajı düştü. AB Dış Politika şefi Federica Mogherini, “iyi haberleri” olduğunu yazarken, ABD Dışişleri Bakanı John Kerry “Büyük gün.. En yakın zamanda nihai anlaşma için çalışmaya dönüş” mesajını attı.

Ardından Zarif ile Mogherini ile diğer bakanlar eşliğinde basının karşısına çıktı. Mogherini, varılan uzlaşmayı “kararlı bir adım” diye niteledi. Üç ayda nihai metnin yazılacağını belirten Mogherini, İran’ın gerek enerji üretimi, gerekse nükleer savaş başlıklar için kullanılabilecek uranyum zenginleştirmesine sınırlamalar getirileceğini söyledi.

Zarif ise uzlaşmanın nükleer programlarının barışçıl olduğunu gösterdiğini, her zaman barışcı nükleer teknoloji geliştirmeye devam edeceklerini belirtti. Anlaşmanın ABD ile İran arasındaki şüpheleri ortadan kaldırmaya yol açması umudunu da aktardı.

Kerry de nihai anlaşmanın İran’ın nükleer silah edinmesine dair tüm yolları keseceğini kaydetti, İsrail ve Körfez ülkelerine güvenlik garantisini yineledi. Fransa Dışişleri Bakanı Laurent Fabius “Olumlu adım” vurgusu yaptı.

‘İran aldatırsa...’

ABD Başkanı Barack Obama Beyaz Saray’da basın açıklaması yaparak, uzlaşma “tarihi” ve “iyi bir anlaşma” diye nitelediği uzlaşmayı memnuniyetle karşıladığını söyledi. Obama teknik bilgi olarak da İran’ın kayıtlı santirfujlarını üçte iki oranında azaltacağını, plütonyum silah elde etmesinin engelleneceğini savundu. Uygulamanın yakından izleneceğini belirterek “Eğer İran aldatırsa dünya bilecek” vurgusu yapan ABD lideri anlaşmanın tek başına ABD’nin İran’a yönelik güvensizliğini sonlandırmayacağını da ekledi.

Obama’nın Sünni Körfez monarşilerini Körfez’in güvenliğini konuşmak üzere Camp David’de toplama mesajı da dikkat çekti.