Ömür Kurt
Oyunun çocukların temel uğraşı olduğunu hepimiz biliyoruz. Peki ya insanlar neden yaş aldıkça oyundan uzaklaşır? Oysa Prof. Dr. Belma Tuğrul, “Oyun her yaş içindir” diyor. Yapılan araştırmalar, ileri yaşlarda da oyun oynayanların yaşamdan tat aldığını ortaya koyuyor. “Bu sebeple siz de hem çocuklarınızla hem de torunlarınızla oyun oynayın” diyen Tuğrul’a oyun oynamanın yararlarını sordum.
OYUN NEDEN GEREKLİDİR?
Oyun, çocuğun gündemidir ve sürekli güncellenir. Yaygın olarak oyunun çocuklar için olduğu düşünülse de her yaş için gereklidir. Çünkü oyun çocukluk yaşlarından başlayıp değişip dönüşerek yaşam boyu devam eden bir eylemdir. Yaşlı bireyler için de oyun, yaşamın anlamını keşfetme ve çeşitli zorluklarıyla başa çıkma yolunda önemli bir araç olabilir. Bu nedenle “herkes için oyun” kavramı üzerinde düşünmek gerekir. Burada “herkes”ten kastedilen çocukların dışındaki kişiler; gençler, yetişkinler ve yaşlılardır. The National Institute for Play (NIP) oyun oynanmadan geçen yetişkin yaşamının stresle ilgili hastalıklara, bağımlılık ve kişiler arası şiddet açısından daha büyük risk altında olduklarını rapor etmiştir. Oysa insanlar yaş aldıkça, oyundan uzaklaşıyorlar. Bu durum nelere sebep oluyor?
Aslında yaşlanan nüfusla birlikte, uzatılmış yaşlılık dönemi yaşanıyor. Uzun yaşlılık süreçlerinde yaşam kalitesini korumak için de oyuna ihtiyaç var. Çünkü insanlar yaşlandıkça sosyal yaşamdan uzaklaşıyorlar ama oyun, azalan topluluk katılımını tersine çeviriyor ve ileri yaşlardaki insanlara da enerji veriyor, sosyalleşme aracına dönüşüyor. Hele çocuklarla yaşlıların buluştuğu oyunların verdiği enerji paha biçilmezdir. Bu yüzden “Çocuklarınızla ve torunlarınızla bol bol oyun oynayın” diyoruz.
Peki, her yaşta oyunun yararları neler? Oyun, yaşlı bireylere yaşamın anlamsızlaştığı düşünülen anlarda bile bir amaç ve anlam duygusu sağlayabilir. Son zamanlarda “üçüncü bahar” ismini verdiğimiz bir proje yürütüyoruz. Sera Yöndem ile “Herkes için oyun platformu”nu kurduk ve bu projeyi çocukluğunu, gençliğini geride bırakmış, yaşlı bakım evinde yaşayan olgun yaşlı yetişkinler için planladık. İleri yaşlardaki büyüklerimizle oyunlar oynuyoruz. Dolayısıyla oyunun her yaşta bir gereklilik olduğunu deneyimliyoruz.
Oyunun çocuk, yetişkin ve ileri yaşlardaki insanlar için yararlarını örneklemek gerekirse:
· Oyun iyimserlik yaratır. Kişiyi yeniliği aramaya teşvik eder, yapılacak işi, görevi eğlenceli hale getirir.
· Oyun bağışıklık sistemini etkiler. Empati, aidiyet, ben ve biz olma, topluluk olma hissi, duygusal gereksinimlerin karşılanması, sağlık sorunlarının kırılganlığına meydan okur.
· Oyun yakınlık ve samimiyet yaratır. Yetişkinlerin birbirleriyle diğerleriyle ilişkilerini onarır, güçlendirir.
· Oyun, canlandırıcı, yenileyici, keyif verici özelliğiyle oyun en karmaşık durumları bile hafifletir.
· Oyun bir yatırımdır. Oyunu zaman kaybı olarak görmek yerine, oynayanların (çocuk, genç, yetişkin, yaşlı yetişkin) refahına yapılan büyük bir yatırım olarak görmek gerekir.
EVDE DENEYİN
Çocuğunuzla bir “kelime oyunu” oynayın. Bu oyunda, bir harf ile başlayan ilk kelimeyi siz söyleyin. Örneğin “elma”. Sonra çocuğunuzdan “e” harfi ile başlayan sözcükleri türetmesini isteyin. Aklına kaç sözcük geliyorsa söylesin. Tıkandığı yerde siz devralın ve türetmeye başlayın. En çok sözcük söyleyen oyunu kazansın. Bu oyun, çocukların sözcük dağarcığını, dil becerilerini, kelime bilgisini geliştirir. Çocukların kendini ifade etmesine ve aile içi iletişime katkı sağlar.
HAFTANIN KİTABI
Bir kitap “sıkıcı” olabilir mi? Peki, bir kitap “çok heyecanlı” olabilir mi? Evet ikisi de olabilir. Kıymet Ergöçen’in çok renkli çizimlerle bezediği kitabı “Dünyanın En Sıkıcı Kitabı”, çocukların sıkılmayı da eğlenceyi de macerayı da yaşayacakları bir kitap.
Yayınevi: Doğan Çocuk Yazar: Kıymet Ergöçen Sayfa: 32 Yaş: 5+ Fiyat: 200 lira
HAFTANIN ETKİNLİĞİ
“Fındıkkıran’ın Sihirli Rüyası” yepyeni bir oyun. Dünyaca ünlü Fındıkkıran balesinin çocuklar için uyarlanmış bu düzenlemesinde çocuklar bale sanatının birbirinden güzel örneklerini izleyecekler.
Tarih: Bugün Yer: İstanbul-Duru tiyatro Saat: 13.00/15.00 Yaş: 4+ Fiyat: 700 lira İletişim: (0216) 338 56 36
HAFTANIN ŞARKISI
Çocuklarınızla bu hafta Barış Manço’nun “Sarı Çizmeli Mehmet Ağa” şarkısını dinleyip bu şarkı hakkında sohbet edin. “Sarı Çizmeli Mehmet Ağa” diye biri gerçekten var mıydı? Bu şarkı nasıl ortaya çıkmış olabilir? Manço bu şarkıyı neden yazdı? Şarkıda geçen deyimler hangileri? Çocuklarınıza sorun…
