Stevia (şeker otu) nedir, faydaları neler, zararları var mı?

Son yıllarda şeker yerine kullanılabilecek alternatifler ön plana çıkıyor. Şekeri hayatımızdan çıkarmamızı öneren uzmanlar, tatlanırıcıların zararları konusunda da uyarıyor. Böylece tamamen doğal bir tatlandırıcı olarak bilinen stevia (şeker otu) daha da dikkat çekiyor.

Kalorisi düşük, doğal bir besleyici olan ürünleri kullanmak isteyenler stevia'yı tercih ediyor. Şeker hastaları, kilo verme sürecinde olanlar ve sağlıklı bir beslenme düzeni oluşturmak isteyenler için stevia'nın ne olduğunu, nasıl kullanılacağını, faydalarını ve zararlarını derledik.

İşte doğal tatlandırıcı Stevia bitkisi hakkında merak edilenler...

STEVİA (ŞEKER OTU) NEDİR? 

Stevia; şeker otu olarak bilinen, Güney Amerika’da bolca bulunan bir bitki, yapraklarında bulunan özler tatlandırıcı görevi taşıyor. Brezilya, Kore ve Çin’de doğal tatlandırıcı olarak kullanılan stevia, sakkarozdan 300 kat fazla tatlı aromaya sahip.

Lif içeriği yüksek olan stevia, ısıya dayanıklı olması yönüyle ilgi görüyor. Ağızda acı tat bırakmayan, aksine tatlı bir aroma veren stevia son yılların en çok kullanılan gıda maddesi oluyor.

Sigarayı bırakmak isteyenlerin sıkça kullandığı stevia, insanları şeker tüketiminden uzaklaştırıyor ve ağızda uzun süreli tatlı bir aroma bırakıyor. Stevia şekeri, şekerin yer aldığı yiyecek ve içeceklerde tercih ediliyor. Kalorisi düşük olduğundan dolayı daha sağlıklı ürünler meydana getiriyor.

Paraguay ve Brezilya'da yüzyıllardan beri tatlandırıcı ve tedavi edici özelliklerle kullanılan stevia, Japonya'da da otuz yılı aşkın bir süredir milyonlarca kişi tarafından tatlandırıcı ve gıda katkısı olarak kullanılıyor. Bu bitkiden elde edilen özütün, kan şekerini düzenleyici etkileri olduğu kabul ediliyor. Stevia'nın insülin duyarlılığını ve hatta salınımını arttırıcı etkilerinin olduğunu gösteren bazı araştırmaların varlığı diyabet tedavisinde kullanımını destekler nitelikte.

Stevia bitkisinin ihtiva ettiği Steviosid maddesi, vücuttaki tat duyuları tarafından normal şekerin 250-300 katı daha şekerli olarak algılanıyor. Bu nedenle bir tutam şeker bitkisi tozu, bir litre çay, kahve veya diğer içecekleri tatlandırmaya yeterli oluyor.

Stevia'nın kalori değeri sıfır, bu nedenle, diyet, şeker hastalığı, yüksek tansiyon, kabızlık, depresyon ve asabiyete karşı olumlu etkileri var. Mide ve bağırsak florasını, asit alkali dengesini koruyor. Bununla birlikte stevia bitkisinin aşırı kullanımının özellikle erkeklerde sperm üretimini azaltarak kısırlığa neden olduğu hususunda çeşitli bilimsel araştırmalar da bulunuyor.

Stevia, Amerika ve Kanada'da uzun süreler yasaklı durumda kaldı; ancak bununla birlikte Japonya'da yıllarca bu bitki kullanıldı ve kullananlar üzerinde hiçbir yan etki görülmedi. Latin Amerika'da çeşitli ülkelerin halkları da yüzyıllardır bu bitkiyi kullanıyor. Son olarak, ABD ve Kanada bitki üzerinde yasakları kaldırıp, kullanımını serbest bıraktı. Bununla birlikte Paraguay'da özellikle kırsal kesimdeki ve yerli halk stevia bitkisini doğum kontrolü için kullanıyor, bu durum bitkinin sperm azaltıcı etkisini doğruluyor.

Stevia, Türkiye'de ilk kez 2009 yılında Antalya'da üretilmeye başlandı.

STEVİA NASIL KULLANILIR?

Yiyecek ve içeceklerde stevia tatlandırıcı olarak kullanılmaktadır. 

* Yeşil stevia tozunu temin ederek, bu tozu çayınıza ve içeceklerinize şeker niyetine ekleyebilirsiniz. Yeşil stevia tozu yapay tatlandırıcı içermeyen, düşük kalorili bir takviyedir.

* Stevia yapraklarını almışsanız; bu yaprakları toz haline getirip tatlı besinlerinize ve içeceklerinize ilave edebilirsiniz.

* Çay ve kahveyi şekersiz içemeyenlere de bir önerimiz var. Sıvı stevia ya da stevia tozunu çay yahut kahveye ekleyerek tatlı bir aroma elde edebilirsiniz.

* Genellikle 1 çay kaşığı şeker kullananlar, 5 damla sıvı stevia tercih edebilir.

* İçeceklere 1 çay kaşığı şeker ekleyenler, toz steviadan çay kaşığının ucunda kullanabilir.

* Stevianın suyunu içmek için de yaprakları bitki çayı gibi demleyip süzmeniz gerekli. Bu şekerli suyu, sıcak ya da soğuk içeceklere ekleyip tatlı tariflerinde kullanabilirsiniz.

STEVİA BİTKİSİNİN (ŞEKER OTU) ŞAŞIRTICI BEŞ FAYDASI

TANSİYONU DÜŞÜRÜR

* Hipertansiyon hastalarının beslenme listesi kısıtlıdır. Stevia tansiyonu düşürme etkisini taşıyan bir bitkisel besindir.

* Sık sık tansiyonu yükselen kişilerin, besinlerine ve içeceklerine stevia eklemesi önerilir.

* Stevia, damarları rahatlatır ve yükselen tansiyonu düşürür. Böylece kişiler kendini daha sakin ve rahat hisseder. Yükselen tansiyonun etkisiyle oluşan stres ve gerginlik de ortadan kalkar.

KOLESTEROLÜ DENGELER

* Kolesterolün yüksek çıkması, kalp ve damar sağlığını tehdit eder. Stevia da size bu konuda yardım edecektir.

* Kolesterol dengeleme yönü olan stevia, damar tıkanıklığı ihtimalini de ortadan kaldırır.

* Yapılan araştırmalarda iyi kolesterolü artıran stevia, kötü kolesterolü düşürmektedir.

DÜŞÜK KALORİLİ TATLANDIRICI

* Stevia, kalorisi düşük bir besindir. Bu nedenle diyet listelerinde yerini alabilir.

* Bitkisel kökenli olan stevia, şekerin eklendiği yiyeceklere tat verir.

* Kilo alımına neden olan şekeri hayatınızdan çıkarıp steviayı kullanmaya başladığınızda, vücudunuzdaki değişimleri kısa sürede fark edebilirsiniz.

* Öğünlerinizdeki kalori miktarını da düşüren stevia, sağlıklı seçimleri daha lezzetli hale getirecektir.

KANSERLİ HÜCRE OLUŞUMUNU ÖNLER

* Stevianın kanserli hücreleri yok ettiğine dair çalışmalar bulunuyor. Serbest radikallerle savaşan stevia, kişileri kanser hastalığından korumaktadır.

* Antioksidan maddeleri içeren stevia yaprakları, vücudu zararlı maddelerden uzak tuttuğu için kanser hastalığını da önlemektedir.

* Vücuda yayılmaya çalışan kanserli hücreler için duvar ören stevia, yeni hücre oluşumunu da desteklemektedir.

KAN ŞEKERİNİ DENGELER

* Şeker hastaları şekersiz gıdalarla beslenme düzenine sahiptir. Kan şekerini yükseltmeyen besinlerden biri de steviadır.

* Stevianın olduğu öğünlerle beslenen kişiler, vücudundaki insülini dengeler.

* Yemek öncesinde stevia tüketildiğinde, yemeğin etkisiyle yükselen kan şekerine önlem alınır. Düzenli stevia kullanımı sayesinde, kan şekerini kontrol altına alabilirsiniz.

STEVİA ZARARLARI VE YAN ETKİLERİ

Stevia Canan Karatay gibi uzmanlar tarafından da gündeme gelmektedir. Şekerin her halinden uzak durulması gerektiğini öneren uzmanlar, tatlandırıcı kullanırken de bilinçli şekilde tüketilmesini vurgular. Stevia da kontrolsüz tüketildiğinde, sağlık sorunlarına neden olabilir.

* Yoğun tatlı aromaya sahip olan stevia, bazı kişilerde yutkunmada güçlük yaşatabilir.

* Alerjik reaksiyon gösterme ihtimali de unutulmamalıdır.

* Papatya çayı gibi bitkilere alerjisi olanların stevia tüketiminden uzak kalması gerekir.

* Stevia, çok yoğun miktarda tüketilmemelidir.

* Mide bulantısına neden olur.