"6 yıl mecburi hizmet statü gereği"

Anayasa Mahkemesi, 3201 sayılı Emniyet Teşkilatı Kanunu'na, 5336 sayılı Kanun'un 2. maddesi ile eklenen Ek Madde 24'ün beşinci fıkrasının "Bu şekilde atananlar, atanma tarihinden itibaren altı yıl süreyle başka kurumlara nakil yoluyla atanamazlar" şeklindeki cümlesinin iptal istemini ret etti. Mahkeme'nin ret gerekçesi Resmi Gazete'nin bugünkü sayısında yayımlandı. Dört yıllık bir yükseköğretim kurumundan mezun olduktan sonra polis eğitim merkezinde 6 ay mesleki eğitim görerek polislik mesleğine giren polis memurunun, kurumlar arası nakil yoluyla ve mühendis unvanıyla Orman Genel Müdürlüğü emrindeki bir göreve atanabilmesi için Emniyet Genel Müdürlüğü'nden muvafakat istenilmesi ve bu talebe olumsuz cevap verilmesi üzerine açılan davaya bakan Bursa 1. İdare Mahkemesi, kuralın Anayasa'ya aykırı olduğu gerekçesiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurmuştu. Hükmü oy çokluğu ile reddeden Anayasa Mahkemesi'nin gerekçeli kararında, kanunun altı yıllık bir mecburi hizmet yükümlülüğü getirdiği anımsatıldı.

Gerekçede, emniyet teşkilatının polis memuru ihtiyacının karşılanmasında iki yıllık polis meslek yüksek okullarının temel kaynak olduğu, bununla birlikte bu okullardan mezun olan adayların artan ihtiyacı karşılamadığı, bu nedenle dört yıllık üniversite mezunlarından polis memuru olarak faydalanılmasının amaçlandığı belirtildi. İptali istenen hüküm ile oluşturulan personel politikasının aksamadan uygulanabilmesinin, emniyet teşkilatının personel eksikliği gibi bir sorunla karşılaşmamasının ve buna bağlı olarak güvenlik hizmetinin etkin ve süratli bir şekilde yerine getirilmesinin amaçlandığına dikkat çekilen kararın gerekçesinde, kamu görevlileri ile kamu yönetimleri arasındaki hizmet ilişkileri kuralının tasarruflarla düzenlendiği ifade edildi. Kamu personelinin, belirli bir statüde, nesnel kurallara göre hizmet yürüttüğü, o statünün sağladığı aylık, ücret, atanma, yükselme, nakil gibi kimi öznel haklara sahip olduğunun kaydedildiği gerekçeli kararda, "Kamu hizmetine girişin ve hizmet içinde yükselmenin koşulları, statü hukukunun gereği olarak kanunlarla belirlenmektedir. Bu durum Anayasa'nın kamu hizmetine girme hakkının düzenlendiği 70. maddesi ile kamu hizmeti görevlileriyle ilgili genel ilkelerin düzenlendiği 128. maddesinden kaynaklanan bir zorunluluktur" denildi.

Tercih hakları var

Yasakoyucunun, statü hukuku çerçevesinde yürütülen memuriyet hizmetine girmeye, yükselmeye, memuriyetin sona ermesine gibi hususlara ilişkin koşulları anayasal ilkelere uygun olarak belirleme yetkisine sahip olduğunun vurgulandığı gerekçede, kişilerin yasalarla öngörülen bu statüye girip girmemek konusunda tercihte bulunma hakları bulunduğu belirtildi. Gerekçeli kararda, polis memurları için 6 yıl mecburi hizmet getirilmesinin, statünün bir gereği olduğu ifade edildi. Karara katılmayan üyeler ise karşıoy yazılarında, nakil yoluyla başka kurumlara gidebilecek bir kısım polis adaylarının yarattığı boşluğun yeni isteklilerle doldurulamayacağının, emniyet hizmetlerinin aksayacağının öne sürülemeyeceğine dikkat çekerek, "Mecburi hizmet için öngörülen altı yıl, nesnel ve haklı bir dayanağı olmayan, uzun bir süredir" denildi. Kişinin istemediği, gelişimini engelleyecek alanda tutmakta ısrarcı olmanın ve 6 aylık bir kurs eğitimi ile girilen mesleğin, bireyin daha önce edindiği 4 yıllık üniversite eğitimiyle edinilmiş formasyonuna uygun mesleki alanına geçme isteğinin önüne 6 yıl gibi orantısız, hakkaniyetsiz, adil olmayan engeller koymanın sosyal hukuk devleti ilkesi ile de bağdaşmadığı ifade edildi.