Ah şu Arguvan havaları

Geçen yıl Unesco’nun “Somut Olmayan Kültür Mirası” listesine alınan Arguvan türküleri (Arguvan havaları) belgesele konuk oluyor. 2015 yılında “Bir Tatlı Huzur: Opera” adıyla Türkiye opera tarihi üzerine bir belgesel çalışması yapan Devrim Çiftçi, bu kez Arguvan türküleri üzerinden Malatya’nın Arguvan ilçesini anlatacak.

Adını “Etek Sarı, sen Etekten Sarısın” adlı Arguvan türküsünden alan “Etek Sarı: Arguvan” belgeselinin çekimlerine başlayan Çiftçi, “İşlenen türküleri, ağıtları hikâyeleri ile anlatarak ait olduğu dönemin duygusunu aktarmak istiyorum. Hâlâ yaşayan âşık ve dedelere ulaşarak, onların sazı sözüyle âşık geleneğini gelecek kuşaklara göstermeyi ve kayda hiç alınmamış türkülerin paylaşılmasını sağlamayı amaçlıyorum” diyor. Çiftçi, Arguvan türkülerinin, Anadolu kültürü içerisinde gerek melodik yapısıyla gerekse ağız kullanımı ile büyük bir öneme sahip olduğunu vurguluyor: “Arguvan ağzı denilince akla ilk gelen uzun havalar olsa da Arguvan ağzı kırık havalar, deyişler, semahlar, duvazlar; deme-çevirme türküleri de Arguvan ezgileri içerisinde önemli bir yer ediniyor. Arguvan ağzı havalar TRT repertuvarında ve konservatuvarlarda da yer alıyor. 2002 yılı itibarıyla, Arguvan yöresine ait 91 türkü TRT repertuarına alındı.

Konu üzerine çalışmalar yürüten akademisyenlerin söylemine göre, kayıt altına alınamamış çok sayıda ezgi mevcut.” Çiftçi, “Arguvan ezgileri de Anadolu’nun başka başka köşelerinde yaşamış büyük ozanlardan etkilenmiştir. Pir Sultan Abdal, Karac’ oğlan, Dadaloğlu, Kul Himmet, Emrah, Hatayi, Âşık Veli, Âşıki, Esiri, Derviş Muhammet, Âşık Hasan Hüseyin Orhan, Âşık Seyit Meftuni, Âşık Bektaş Kaymaz, Âşık Yoksuli ve daha birçok ozan Arguvan’da deyişleriyle, türküleriyle özümsenmiş, onların şiirlerinin dizelerinden etkileşimler doğmuş, bu da türkülerin gelenekselliği içerisinde zenginleşerek kuşaklara aktarılmıştır” diyor. Çiftçi, belgeseli, âşıkların ve Arguvan halkının anlatımları üzerinden sürdürecek, konu üzerine çalışma yürütmüş akademisyenlerin ve müzikologların anlatımı ile de zenginleştirecek.