Bertaraf olamayacakların romanı; “Sütçü”

“Sütçü” 2018 yılında Man Booker Ödülü’ne değer görüldüğünde Anna Burns’ün yazım hayatı, bel ağrıları nedeniyle durma noktasındaydı, küçük bir okur kitlesi vardı ve güçbela geçiniyordu.

Önceki iki romanında da Kuzey İrlanda sorununu işleyen, hayatı bu çatışmaların etkisinde geçen Burns, “Sütçü” ile 2019’da Ulusal Kitap Eleştirmenleri Ödülü ve Orwell Politik Kurgu Ödülü’nü de kazandı.

Burns, “Sütçü”de de kurgusunun fonunu Kuzey İrlanda üzerinden yapıyor. Ana karakterimiz, 18 yaşında ‘ortanca kız kardeş’… En sevdiği şey ise; yürüyerek kitap okumak…

Ve derken bir gün bir dedikodu: “‘Diğer taraftan’ ve ‘retçi’lerden bir sütçüyle sevgiliymiş güya. Yalan bunlar, ortanca kız kardeşin başka bir sevgilisi var. Sınırların sert çizgilerle çekildiği bu yerde dikkat çekmek tehlikeli. Özellikle de bekâr genç kadınlar için. Her yerde seni dinliyor, gözlüyor olabilirler ve sınırı aşmak için tek kelime yeterli.”

“Sütçü”, kutuplaşmış bir toplumdaki gündelik terörün, her şeye sirayet eden siyasetin, asla bertaraf olamayacakların romanı.

“Anna Burns’ün Sütçü’de kullandığı dil inanılmaz. İlk sayfasından itibaren, kelimeleriyle, bizi kendi dünyasının gündelik dehşetine çekiyor.”

Man Booker Ödülü Jürisi

“Sütçü, terörizmle, cinsel tacizle, uzlaşmanın imkânsızmış gibi geldiği kör edici ayrımlarla, günümüzün kaygılarıyla yüklü… Bu coğrafyanın yoğun baskısı, komedi ile dehşeti birbirine öyle kaynaştırmış ki ortaya yepyeni bir alaşım çıkmış sanki.”

The Washington Post

“Sütçü olağanüstü bir kitap – zekice bir hassasiyetle belirli bir zamanı ve belirli bir çatışmayı öykülüyor ama politik tarafgirliğin, içgüdüsel, insani bağlılıklarımızı nasıl ezip bozduğunu anlatırken evrenselleşiyor. İğneleyici ama komik, öfkeli ama şefkatli üslubu mucizevi.”

Orwell Ödülü Jürisi

“Yetişkin dünya ile kaba absürtlüklerine karşı ergen bir öfke ve kara mizahla dolup taşıyor… Totaliter kontrolün –politik, cinsiyetçi, mezhepçi, toplumsal– çeşitli biçimlerine dair bir roman için, Sütçü’nün cazibeli bir iğneleyiciliği var.”

The New Yorker

“Bu kitapta sahici olmayan bir şey yok… Özgün, komik, ilgi çekici bir şekilde dolambaçlı ve eşsiz.”

The Guardian

Sütçü / Anna Burns / Çeviren: Duygu Akın / İthaki Yayınları / 360 s.