Boşanma prosedürleri ve süreci

İki tarafın rızasıyla yapılan boşanma müracaatının yapıldığı ay içerisinde eşler Mahkeme huzuruna çağırılırlar.

Bu değişikliklerden evvel eşler üç aylık aralıklarla iki defa mahkeme huzuruna çıkmak zorunda kalıyorlardı ancak değişikliklerden sonraki durumda:

• Eşler boşanma dilekçesinin veriliş tarihinde altı aydan fazla bir süredir ayrı yaşıyorlarsa mahkeme huzuruna bir defa çıkmak zorundalar.

• Şayet, boşanma dilekçesinin veriliş tarihinde altı aydan az bir süredir ayrı yaşıyorlarsa, üç aylık aralıklarla iki defa mahkeme huzuruna çıkmak zorundalar.


Neden eşler mahkeme huzuruna çıkmak zorunda bırakılıyorlar?

Mahkeme huzuruna çıkmadaki amaç davayla ilgilenen hakimin "boşanma kontratında" belirtilen şartların eşler tarafından kabulünü onaylamak ( hakim birinci defa eşleri birlikte dinler, gerek gördüğünde ikinci defa ayrı ayrı çağırır), ayrıca bu süre içerisinde "boşanma kontratında", gerek gördüğünde, reşit olmayan çocukların lehine değişiklik yapabilmektir.
Ayrıca ilgili yasa, boşanmadan evvel, özel durumlarda eşlere ortak alınan kararlar çerçevesinde "boşanma kontratında" değişiklik yapabilme olanağı tanımaktadır.

Boşanma kararı verildikten sonra, eşler arasında imzalanan "boşanma kontratı" boşanma ile ilgi yasa kadar önemlidir.

Boşanma kararının bir nüshası eşlere posta aracılığıyla gönderilir. Diğer bir nüshası da, kayıtlara işlenmesi amcacıyla, mahkeme kalemi tarafından nüfus idaresine gönderilir.

İki tarafın rızasıyla yapılan boşanmada diğer bir yenilik ise, boşanma sürecinde eşlerden birinin anlaşmalı boşanmayı bozması ve "çaresizlik sonucu ayrılma nedeniyle boşanma" istemesi durumunda, hakimin kararıyla diğer prosedüre geçilebilinmektedir. Oysa eski yasada diğer bir boşanma prosedürüne sıfırdan başlanıyordu.

"Çaresizlik sonucu ayrılma nedeniyle boşanma" prosedürü:

Çaresizlik sonucu ayrılma nedeniyle boşanma kararı, hakim tarafından, eşlerin tekrar bira araya gelmelerinin, yeni "bir ortak yaşam" kurmalarının imkânsız olduğu kanaatine varıldığında verilir.

Bu yeni prosedüre 27 Nisan 2007 tarihli yasayla kabul edilmiş olup birkaç aşamada gerçekleşmektedir:

a- Boşanmak için gerekli başvuru

"Çaresizlik sonucu ayrılma nedeniyle boşanmak" için yapılacak başvuru iki aşamada yapılmaktadır:

• İki eş tarafından yapılan başvuru: Eşlerin, sadece boşanma isteklerini belirten müracaattır ve bu müracaatta boşanmanın getirdiği diğer sonuçlar görüşülmez. Boşanma prosedürü eşlerin ikisinin veya avukatlarının veya noterin imzaladığı bir boşanma dilekçesinin ilgili mahkemeye iletilmesiyle başlar.

• Eşlerden birisi tarafından yapılan başvuru: Bu durumda eşlerden birisinin boşanma isteğinde bulunduğu ve diğerinin kabul etmediği anlaşılmaktadır. Bu durumda yasa, müracaat eden eşin boşanmanın gerekliliğini kanıtlamasını istemektedir ve bu müracaatı iki durumda yapılmaktadır: dilekçeyle başvuru veya celpnameyle başvuru (celpnameyle başvuru daha masraflı olmaktadır çünkü yargı mübaşirinin dosyaya müdahalesi istenilmektedir)

b- Dosyanın hakim tarafından incelenmesi

Hakim, boşanma kararını eşlerin aralarındaki anlaşmazlıklar nedeniyle çaresizlikle ayrıldıklarını kanaat getirdiğinde boşanma kararını verir.

Yeni yasa çaresizlik sonucu ayrılmayı eşlere iki durumda ispatlama fırsatı vermektedir:

• Ya eşlerin ayrı yaşadıklarını ispatlamaları; (bu süre iki eşin müracaatı durumunda 6 ay, eşlerden birisinin müracaatı durumunda da 1 yıl olarak belirtilmektedir).

• Veya eşlerin birlikte yaşayamayacaklarını ispatlayan somut delillerin mahkemeye sunulması.

c- Boşanma prosedürü süresinde anlaşma isteği

Boşanma kararını elde etme süresinde, boşanmanın getirdiği diğer sonuçlara da ( çocukların hangi tarafta kalacağı, çocukların eğitim veya diğer masraflarının karşılanması, ortak alınan evin geçici kullanılması, ... ) çözüm bulunulması istenilmektedir. Bu durumda iki çözüm öngörülür:

• Birincisi boşanma prosedürü süresinde eşlerin yukarda belirtilen konularda birlikte çözüm bulmaları durumunda:Eşler arasında boşanmanın dışındaki diğer konularda alınan kararların dosyayla ilgilenen hakime iletilmesi istenmektedir. İletilen bu anlaşmalar çerçevesinde, hakim eşleri yüzleştirip tüm konularda anlaşmaya varıldığını kanaat getirdikten sonra boşanma kararını verebilir.

• İkincisi çözüm bulamamaları durumunda: Çözüm bulunamadığı takdirde eşlerden birisinin müracaatı sonrası diğer bir hakim (muhakeme hakimi) müdahale edip anlaşmazlıklar üzerinde eşler için uygun olacak kararı alır. Çocuklarla ilgili, bu hakim tarafından alınan kararlar geçici olup daha sonra tekrar görüşülebilir.

d- Boşanma sonrası eşler arasında nafaka

Burada söz konusu olan nafaka boşanma sonrası eşlerden birinin diğerine ödediği ödenektir. Bu ödenek eski yasada, boşanma sonrası boşanmaya neden olan eşin "suçsuz" durumdaki eşe ödediği veya ihtiyaç durumunda hakimin kararıyla eşlerden birine ödenen ödenektir.

Yeni boşanma kanununda "hataya dayalı boşanma" kaldırıldığından, nafaka sadece ihtiyaç durumuna bağlı olarak istenebilinecektir. (ekolay)