Davalar beş kat, faturalar yüzde 150 arttı

İktidara geldiği ilk günden özelleştirmelere başlayan AKP hükümetinin elektrik dağıtım şirketlerinde yaptığı satışlar, yurttaşlara yüksek fatura ve şikâyet konusu olarak geri döndü. Daha iyi ve ucuz hizmet sözüyle yapılan özelleştirmelerin ardından yurttaşların ödediği faturalar gerek faturalara yeni eklenen kalemler gerekse bir türlü önlenemeyen kayıp kaçağın yurttaşlara yansıtılması nedeniyle verilen hizmetin maliyetinden bağımsız olarak yükseldi.

21 elektrik şirketinin 2013’te tamamlanan özelleştirmeleriyle kasasına 12.7 milyar dolar aktaran devlet, yurttaşın sorunlarına çare bulmak bir yana, çıkardığı kararlarla hak edilmiş kayıp kaçak bedelinin iadesini engellediği gibi başvuru hakkını bile elinden almak konusunda adımlar attı.

Elektrik Mühendisleri Odası’nın (EMO) 2007 ve Ocak 2015 mesken tarifelerini dikkate alarak yaptığı hesaplamalara göre, 230 kilovat saatlik asgari tüketimi olan 4 kişilik bir ailenin ödemek zorunda kaldığı aylık elektrik faturası 36.4 TL’den 90.5 TL’ye çıktı. Aralık 2007 itibarı ile ödenilen 36.4 TL’lik fatura enflasyon oranında artsa 62 TL’ye ulaşması gerekirdi. Oysa 230 kilovaat saatlik enerji için Ocak 2015 itibarı ile 90 TL’ye ulaşan fatura bedeli tüketici enflasyonunun yüzde 44.9 üstünde gerçekleşti. Kesintiler şirkete Özelleştirme öncesinde elektrik bedeli içinde yer alan kayıp kaçak bedeli 2010’dan sonra faturalarda ayrı bir kalem olarak belirtilmeye başlandı.

EMO elektrik ile kayıp kaçak bedeli artışını birlikte değerlendirdiğinde bu kalemdeki artış enflasyondan arındırılmış haliyle yüzde 146.15. En büyük zam ise yüzde 83.25 ile perakende hizmet bedeli kaleminde yaşandı. Özelleştirme sonrası faturalara eklenen bir diğer kalem de sayaç okuma bedeli oldu. EMO Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Yeşil konuyu, “Perakende hizmet bedeli, dağıtım bedeli, sayaç okuma adı altında doğrudan özelleştirme sonrası söz sahibi olan şirket adına kullanıcılardan tahsil edilen bu kalemler aslında özel şirketlerin cebine giden para” sözleriyle özetledi.

Faturalardaki 'bedeller' birleştiriliyor

EPDK’nin internet sitesinde görüşe açtığı Elektrik Piyasası Tarifeler Yönetmeliği Taslağı’na göre, elektrik faturalarındaki çeşitli bedeller, tek başlık altında toplanacak. Perakende satış hizmet bedeli, sayaç okuma bedeli, iletim sistem kullanım bedeli ve kayıp enerji tedarik maliyetleri, faturalarda “dağıtım bedeli” hanesi altında birleştirilecek.

Dağıtım sistem kullanım bedeli, şirketlerin dağıtım faaliyetlerini yürütebilmesi için gerekli maliyetlerden hareketle belirlenecek. Dağıtım tarifesinin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar, dağıtım şirketlerinin önerileri de dikkate alınarak EPDK tarafından belirlenecek ve dağıtım bölgeleri için ortak belirlenebileceği gibi, her bir dağıtım bölgesi için ayrı ayrı da tespit edilebilecek. Yönetmelik taslağı 24 Şubat’a kadar piyasanın görüşüne açık tutulacak.

TBMM gündeminde bulunan Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı’nın yasalaşmasının ardından son şekli verilecek.

'Özelleştirme öncesi elektrik mumla aranıyor'

2013’te özelleştirmenin tamamlanmış olmasına rağmen gelinen noktada vaatlerin hiçbirinin gerçekleşmediğini söyleyen Tüketiciler Birliği Federasyonu Genel Başkanı Mehmet Bülent Deniz, özelleştirmeler öncesine göre şikâyet oranının 5 kat arttığını ve yarısını kayıp kaçak bedelinin oluşturduğunu söyledi.

Özelleştirme öncesi dönemin mumla aranır olduğunu söyleyen Deniz, şikâyetleri, dava nedenlerini ve sonuçlarını söyle sıraladı:

* Enerji kalitesi ve sürekliliğininsağlanamaması  nedeniyle tüketicinin kayba uğradığı, örneğin; evdeki elektrikli aletlerin bozulması ve benzeri durumlarla ilgili açılan davalar,

* Yanlış miktarı içeren yüksek faturalarla ilgili davalar,

* Kayıp kaçak bedeli kesintisi için açılan davalar,

* Faturalandırma döneminin tüketiciye haber verilmeksizin değiştirilmesi nedeniyle oluşan sürpriz faturalarla ilgili durumlar.

En çok şikâyet gelen şirketleri de CLK Boğaziçi (Bepsaş), CLK Akdeniz, Aesaş (Eski Ayedaş) Enerjisa, Toroslar Epsaş (Enerjisa), Sepaş ve Çoruh Epsaş oluşturuyor.