Eğlencenin ötesi, başkaldırı: Hedda Gabler

Tiyatro tarihinin kült yazarlarından Henrik İbsen’in yazdığı, çevirisini Beliz Güçbilmez’in yaptığı Hedda Gabler oyununun Yönetmen koltuğunda usta isim Mehmet Birkiye’yi görüyoruz. Oyuncu kadrosunda Demet Evgar, Tuğrul Tülek, Osman Karakoç, Yeşim Koçak, Tolga Çiftçi, Nazan Diper, Merve Satılan gibi birbirinden değerli isimlerin bulunduğu oyunda, sahne ve ışık tasarım Cem Yılmazer’e, kostüm tasarım Gamze Kuş’a, müzik Çağrı Beklen’e, hareket tasarımı ise Tuğçe Tuna’ya ait.

Oyunun konusu, içerisinde psikolojik çelişkiler barındıran, toplum içinde oluşan ataerkil yapıya başkaldırı olarak özetlenebilir.

Oyuna bakıldığında rejinin, İbsen’in genel tarzına bağlı kaldığını söyleyebiliriz. Genel kalıplarıyla, karakterde doğru uğruna mücadele, bireysel görevler ile toplumun dayattığı görevlerin çatışmasının ön plana çıktığı görülüyor. Oyunlarının ortak özelliği düşünce aktarımı ve eğlenceden öte bir şeyler olduğu inancı bu oyunda da karşımıza çıkıyor. Kısaca oyunda Simgeci Tiyatro ögelerini bulmak mümkün. 

Mehmet Birkiye’nin olağandışı reji anlayışının bu oyunda da sürdüğünü söylemek sanırım yanlış olmaz. Gayet başarılı ve ince düşünülmüş gerçek-hayal kavramını, hayal kavramında izlettirdiği eğlenceli ve bir o kadar farklı buluşları, sahneye gelen karakterlerin sahneye yansıyan tanıtımları, farklı ve oyunun izlenirliğini arttırması açısından oldukça başarılıydı. Mehmet Birkiye oyunları, oyunun içinde ne denli büyük ve başarılı oyuncular olursa olsun toplamda bakıldığında performanslardan çok, bir reji oyununun ortaya konduğunu ispatlar nitelikte. Bu bağlamda, klasik reji tarzından sıkılan ve sahneye farklılık görme hevesiyle gelen izleyiciyi yakalamayı başarıyor. Bu yönden de usta yönetmen her türlü takdiri hak ediyor. 

Oyunda Hedda karakterine hayat veren, oynadığı her rolün altından başarıyla kalkmasını bilen bu anlamda izleyicinin büyük saygısını ve takdirini kazanan Demet Evgar’a ayrı bir parantez açmak istiyorum. Oyuna “Ön Oyunla” başlaması, buradaki ruhsal durumunu başarıyla yansıtması sayesinde salona giren izleyiciyi oyun başlamadan etkisi altına almayı başarıyor. Oyunun başından sonuna kadar içselleştirmesi oldukça zor olan bu karakterden bir an dahi kopmaması, izleyicinin karakteri doğru şekilde anlamasına ve karakterle kolaylıkla özdeşlik kurmasına sebep oldu. Oyun içinde oyun kavramı bağlamında gerçek-hayal, hayal-gerçek geçişlerinde psikoloji değiştirme ve yansıtma açısından oldukça başarılıydı. Türk Tiyatrosunda yeteneği ve başarısıyla ön plana çıkan çok az sayıda oyuncudan biri olan Demet Evgar’ın takdir edilesi performansı ayakta alkışlanacak nitelikte. 

Diğer karakterlere hayat veren Tuğrul Tülek, Osman Karakoç, Yeşim Koçak, Tolga Çiftçi, Nazan Diper, Merve Satılan üzerlerine düşen görevleri layığıyla yerine getiriyor. Oyuna gitmeden önce hakkında pek fazla bilgi sahibi olmadığım “Berte” karakterini sahneye taşıyan Merve Satılan’a ayrıca değinmek gerekir. Hayat verdiği karakteri öylesine başarılı bir şekilde sahneye aktarmış ki, yanında birbirinden değerli, tecrübeli oyuncular olmasına rağmen bazı sahnelerde performansıyla ön plana çıkmayı başarıyor. Oyunu diri tutma, izlenirlik ve merak uyandırma açısından oyuna önemli katkıda bulunuyor. Bu performansından dolayı kendisini ayrıca tebrik ederim.

Işık konusunda alanının en iyisi olduğunu düşündüğüm Cem Yılmazer, yine etkileyici ve oyuna fazlasıyla hizmet eden Işık Tasarımıyla kendisinden beklendiği gibi iyi bir iş çıkarmış. Ayrıca sahne tasarımı oldukça yaratıcı ve başarılıydı. 

Özetle; Sezonun izlemeye değer oyunlarından, birbirinden başarılı isimlerin bir araya geldiği Hedda Gabler oldukça başarılı bir iş olmuş. Hedda Gabler sahnelenecekse reji anlamında, performans anlamında diğer etmenler anlamında da ancak bu kadar iyi sahnelenebilirdi. Mehmet Birkiye ve Demet Evgar birlikteliğini uzun yıllar sahnelerde görme olasılığı beni oldukça heyecanlandırıyor. 

Bu güzel oyunun izleyiciyle buluşmasında emeği geçen tüm ekibi yürekten kutlarım…