İki yıl sonra Moliere buluşması

Süleyman Tosunoğlu

Paris’in batısındaki, eski bir kraliyet şehri olan Versailles’da büyük Fransız oyun yazarı Moliere’i anma etkinlikleri düzenlendi. Kent adeta “dev bir tiyatroya” dönüştürüldü. Salgın nedeniyle ara verilen etkinlikleri iki yıl aradan sonra yeniden izlemenin heyecanıyla biz de yola koyulduk. Yoğun bir trafiği aşarak Versailles’a ulaştık.

Moliere Tiyatro Etkinlikleri Versailles’da 25 yıldır, her Haziran ayında düzenleniyor. Bu yıl da şehir merkezinin çeşitli yerlerine açık hava sahneleri kurulmuş. Pandemi kuralları uyarınca sosyal mesafe önlemi de gözetilerek bir oturma düzeni oluşturulmuş. Kısmi pandemi kısıtlamaları çerçevesinde akşam 21.00’den sonra sokağa çıkma yasağı sürdüğü için oyunlar biraz kısaltılarak sahneleniyor. Gelecek yıl Moliere’in doğumunun 400. yıldönümü kutlanacak. Kent şimdiden Moliere tutkunlarının akınına uğramış durumda. Her yer tıklım tıklım dolu. Etkinlikler boyunca Moliere’in oyunları dışında, dünyanın çeşitli yerlerinden gelen tiyatrocuların eserlerini de izleme şansı bulacağız. Etkinliklerde dünyaca tanınmış yirmi oyunun sergileneceği duyuruldu bile. 

DÜNYAYA DUYURDU

Pandemi nedeniyle iki yıldır yapılamayan Moliere’i anma etkinlikleri Versailles Belediyesi’nin öncülüğünde düzenleniyor. Belediye Meclis üyesi olan Etienne Pinte adlı genç bir kültür asistanı, etkinlikleri dünyanın dört bir tarafına duyurmayı başardı. Pinte, iki yıl öncesine kadar her yıl yüz bine yakın kişinin kente gelerek Moliere etkinliklerine katıldığını, bu yıl az da olsa sahne oyunlarını sergileyerek tekrar eski görkemi yakalayacaklarını söylüyor. Etkinliklerin İlk günü  Moliere’in ilk olarak 20 Aralık 1662’de kadın -erkek ilişkileri, eş seçimi, evlilik, aşk ve gençlik yıllarını ele aldığı ilk eseri olan, ‘ L’Ecole des  Femmes’nin (Kadınlar Mektebi) sahnelenmesi ile başladı. Etkinlik daha sonra Danuta Zazarik ve Uluslararası Sahne Sanatları Akademisi tarafından yazılan, Le Femmes Savantes oyunu ile devam edecek. 

Komedi türünün en önemli temsilcilerinden Fransız yazar ve oyuncu Moliere, gerçek adı (Jean-Baptiste Poquelin) 15 Ocak 1622’de Paris’te dünyaya geldi. On yaşında annesini kaybeden Moliere, bir Hıristiyan mezhebine bağlı Clermont kolejinde Latin ve Yunan yazarlarını okudu. Hukukçu olmak isteyen yazar, 23 yaşındayken dönemin ünlü tiyatro oyuncusu Madelaine Bejart’le tanıştıktan sonra, 1643 yılında Ilustre Theatre adında bir gezici tiyatro topluluğu kurdu. 

KİLİSENİN HEDEFİNDEYDİ

Sahne adı olarak Güney Fransa’daki küçük bir köy adı olan Moliere ismini kullandı. Eserlerini soyluların ve kilisenin tepkisine aldırmadan, gülünç gelenekler ve toplumsal sorunlar üzerine oturtan Moliere Kibarlık Budalası, Hastalık Hastası, Cimri, Züppe Soylular, Bilgisiz ve Şarlatan Doktor, Bilgiç Kadınlar ve İki Yüzlü adlı oyunları yazdı, oynadı. Moliere, 17 Şubat 1673’te son kez baş rolünü oynadığı Le Malade İmaginaire (Hastalık Hastası) oyununun dördüncü sahnesinde fenalaşarak sahnede yere düştü. Verem hastası olan yazar ağır öksürük krizini atlattıktan sonra tüm ısrarlara aldırış etmeden rolünü tamamladı. Oyundan sonra evinde tekrar fenalaşan Moliere, bu ikinci krizi atlatamayarak 51 yaşında hayata gözlerini yumdu. Moliere, dört yıl süren bir yasaktan sonra sahnelediği Tartuffe adlı eseri yüzünden kilise tarafından düşman ilan edilmişti. Yazar, o dönem yalnızca güldürmeyi hedefleyen komediyi gerçekçi bir temele oturtup “insanlık halleri”ne uyarlamıştı. 

Etkinliklerin tadı damağımızda kaldı ama sokağa çıkma yasağına takılmamak için elimizi çabuk tutup dönüş için yola koyulduk. Yol boyunca yazarın, dört  asır önce sahnelediği eserlerinde konu edindiği insanlık hallerine hâlâ rastladığımızı düşünüyoruz. Pandeminin bir kez daha hepimize hatırlattığı gibi; “İyi ki sanat var”.

[email protected]