Nerde o eski bayram alışverişleri

Kurban Bayramı’na sayılı günler kala hayvan pazarlarında deyim yerindeyse yaprak kıpırdamıyor. Döviz kurundaki dalgalanmalar ve yem fiyatlarındaki artışlar kurban pazarlarını da vururken, fiyatlar geçen yıla göre ortalama yüzde 25 artmış durumda. Kurbanlık küçükbaş hayvanların fiyatı 600 TLden başlayıp, 1600 TL’ye kadar çıkarken; büyükbaşlarda ise fiyatlar 12 bin TL ‘den 30 bin TL’ye kadar çıkıyor. Hal böyle olunca da hayvan pazarlarında geçen yılların hareketliliği yok.

Geçen yıl 40- 45 liradan satılan 50 kilogram yemin fiyatı bu yıl 60- 65 liraya çıkınca, kurbanlık satış noktalarının kirası da 10 bin liradan 13 bin liraya kadar yükseldi. Kazanç sağlayamadığından hayvancılığı bırakan üreticilerin sayısı da artış gösterdiği için piyasada kurbanlık sayısı kısıtlı. Tüm bunlar hayvan besicilerinin ve kurban pazarlarındaki satıcının maliyetini artırırken, artan fiyatlar yurttaşın bütçesini zorluyor. Bu yılki fiyat artışları küçükbaş kurbanlıklar için 250- 300 lira, büyükbaşlarda ise 2- 3 bin lira arasında değişiyor.

Yılın yalnızca bir ayında, pazar yerine kurdukları çadırlarda konaklamak zorunda kalan satıcılar, şartlarının ağırlığından bahsederek, masraflarını karşılamanın güçlüklerini anlatıyor.

‘Hayvancılık bitti’

27 yıldır kurban pazarlarında satıcılık yapan Recep Süleyman Güç, Edirne Uzunköprü’den geldiğini ve İstanbul Zeytinburnu’ndaki kurban pazarında kiraladığı yerin 13 bin lira olduğunu söylüyor. Kurbanlıkları taşıyan kamyonun, 3 saatlik yola 2 bin lira aldığını dile getiren Güç, aylık masrafının ise toplam 20- 30 bin lirayı bulduğunu belirtiyor. “100 tane koça 1500 liradan 1.5 ton yem getiriyorum. Yanımda çalışan elemanım gece gündüz burada, kurbanlıkların içinde kalıyor. 10 günlüğüne 1500 lira para veriyorum” diyen Güç, yaşadıkları sorunları, “Türkiye’de hayvancılık bitti” sözleriyle dile getiriyor.

Besiciler de şikâyetçi

Afyon’da yaklaşık 15 senedir hayvan besiciliği yapan Seyfettin Koç, kâr etmeleri için önce yem fiyatlarının düşmesi gerektiğini söylüyor. Bu yıl 60 lirayı bulan yem fiyatlarının kendilerini zorladığını aktaran Koç, “Maliyetler yükseldiği için kurban fiyatları da artarak pazarlara ulaşıyor” dedi.

10- 15 sene içerisinde pazarlardaki kurban sayılarında yüzde 80 azalma yaşandığına da dikkat çeken Koç, birkaç sene evvel 4 bin kurbanlığın çıktığı köylerinden şimdilerde ancak 600-700 kurbanlığın çıktığını aktararak yaşadıkları süreci şöyle anlatıyor: “2002’den 2009’a kadar hayvancılık hiç prim yapmadı. Hayvana bakan bir ailenin fertleri, asgari ücretlinin kazandığı kadar bile kazanamayınca hayvancılığı bıraktı. Hayvanlar kesime gidince de kurbanlıklar azaldı. Bayram zamanı talep artınca da fiyatlar böyle artarak gidiyor.”

Hayvan pazarları boş kaldı

Bir hayvanın maliyetinin bir aylık 600- 700 lira olduğunu aktaran satıcı Ali Uysal, artan maliyetlerini karşılayabilmelerinin yurttaşa zam olarak yansıdığını ifade ediyor. Geçen sene 10 bin liradan satılan 650 kilo bir büyükbaş hayvanın bu yıl 12 bin liradan satıldığını belirten Uysal, “Bu yıl büyükbaş hayvanlarda 2 bin lira kadar bir artış var. Fakat satmak için kurbanlıklarını getirenler yine de istedikleri gibi para kazanamıyor” diye konuştu.

Bu yıl kurbanlık hayvan sayılarının sayısının geçen yıllara oranla az olduğuna dikkat çeken satıcı Recep Süleyman Güç, Avcılar’da kurbanlıklara ayrılan 50 pazarın, 25’inin dolu, 25’ininse boş olduğunu aktarırken; 15 yıldır bu işi yapan Uysal ise, Beylikdüzü’nde ayrılan 120 pazarın 40’ının boş kaldığını ifade etti.