Otoriterizme kılıf aranıyor... Hükümet basın özgürlüğü ölçütlerini ‘Batı merkezli’ diye reddetti

Türkiye, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’ne imza atarak sağlama taahhüdünü verdiği basın özgürlüğü ölçümlerini “Batı endeksi” diyerek reddetti. Başbakanlık, Türkiye’yi basın özgürlüğü sıralamasında yerlerde gösteren endeksler ile ilgili olarak “Batı merkezli kuruluşlar tarafından hazırlanıyor, basın özgürlüğü kavramını da Batı merkezli olarak ele alıyor, ülkelerin özgün koşulları gözardı ediliyor. Marshall Adaları ile Türkiye nasıl kıyaslanır. Türkiye’deki gazetecilere sorulmuyor, sorular sivil toplum örgütlerinin temsilcileri tarafından cevaplanıyor” açıklamasını yaptı.

Basın özgürlüğünü düzenleyen Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin tarafı olan, üç yıl öncesine kadar Basın Yasası’ndaki 2012 yılı değişikliklerinin sözleşmeye uyum sağlamak adına yapıldığını her fırsatta açıklayan, bu alanda uluslararası taahütler veren Türkiye, basın özgürlüğü konusunda dünya çapında açıklanan endeksleri reddetti. CHP’li Sezgin Tanrıkulu, Başbakan Binali Yıldırım’ın yanıtlaması istemiyle 27 Eylül’de tek soruluk bir soru önergesi verdi. Tanrıkulu önergesinde, “Türkiye 22 Eylül 2007 tarihi itibarıyla dünya genelinde basın özgürlüğü sıralamasında kaçıncıdır” sorusuna yanıt aradı.

Palau’yla kıyaslanır mı?

Başbakan Yardımcısı Hakan Çavuşoğlu, tek soruya yaklaşık yarım sayfalık bir yanıt verdi. Türkiye’nin sıralmadaki yerine hiç değinmeyen Çavuşoğlu, yanıtında basın özgürlüğü sıralamalarına hükümetin bakış açısını gösterdi. Çavuşoğlu, “Basın özgürlüğü endeksleri, Batı merkezli kuruluşlar tarafından hazırlanmakta ve basın özgürlüğü kavramını Batı merkezli ele almakta olup, ülkelerin içinde bulunduğu koşulları gözardı etmektedir” dedi. Endekslerin, ideolojik ve metodolojik sorunlarının olduğunu belirten Çavuşoğlu, “Örneğin Freedom House endeksinde ilk 20 sıra içerisinde yer alan Palau, St. Lucia ve Marshall Adaları gibi ülkelerin gerek medya sektörlerinin büyüklükleri gerekse bu ülkelere ilişkin sağlıklı verilen nasıl temin edildiği ve Türkiye gibi devasa bir medya sektörüne ve çeşitliliğe sahip ülkeyle nasıl kıyaslandığı da ayrı bir soru işaretidir” dedi.

‘Gazetecilere sorulmuyor’

Endekslerin hazırlanış biçimlerine de çekince koyan Çavuşoğlu, “Ülke puanlamaları ve değerlendirmelerinin sonuçlarını açığa çıkaran sorular, ilgili ülkede çalışan gazetecilerden ziyade bu kuruluşlara bağlı muhabir ağları ve basın özgürlüğü alanında faaliyet gösteren çeşitli sivil toplum örgütlerinin temsilcileri tarafından cevaplanmaktadır” dedi. Çavuşoğlu, basın özgürlüğü sıralamalarını yapan sivil kuruluşlarının finansman kaynakları ile ilgili olarak da “Söz konusu kuruluşlar, herhangi bir devletten finansal katkı almadığını beyan etmekte, çeşitli vakıflar ve bağışçıların destekleriyle finansmanlarını sağladıklarını iddia etmektedir. Ciddi büyüklükte bütçeleri yöneten bu kuruluşların endeksleri hazırlanırken manipülasyona açık olup olmadıkları önemli bir sorundur” değerlendirmesini yaptı.