TBMM Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu tasarıyı kabul etti

Tasarıyla, Hayvan Sağlığı ve Zabıtası Kanunu, Zirai Mücadele ve Zirai Karantina Kanunu, Yem Kanunu, Hayvan Islahı Kanunu ile İspençiyari ve Tıbbi Müstahzarlar Kanunu, Hayvanları Koruma Kanunu, Veteriner Hekimliği Mesleğinin İcrasına, Türk Veteriner Hekimler Birliği ile Odalarının Teşekkül Tarzına ve Göreceği İşlere Dair Kanun'un da bazı maddeleri yürürlükten kaldırılıyor.

Tasarı, gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme ile yemlerin üretim, işleme ve dağıtımının tüm aşamalarını, bitki koruma ürünü ve veteriner tıbbi ürün kalıntıları ile diğer kalıntılar ve bulaşanların kontrollerini, salgın veya bulaşıcı hayvan hastalıkları, bitki ve bitkisel ürünlerdeki zararlı organizmalarla mücadeleyi, çiftlik ve deney hayvanları ile ev ve süs hayvanlarının refahını, zootekni konularını, veteriner sağlık ve bitki koruma ürünlerini, veteriner ve bitki sağlığı hizmetlerini, canlı hayvan ve ürünlerin ülkeye giriş ve çıkış işlemlerini ve bu konulara ilişkin resmi kontrolleri ve yaptırımlarını kapsıyor.

Kişisel tüketim amaçlı birincil üretim ile kişisel tüketim amacıyla hazırlanan gıdalar, bu tasarı kapsamı dışında tutuluyor.

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, ihbarı mecburi bir hastalığın varlığı veya şüphesi ya da yeni bir salgın durumunda, inceleme yapmak, teşhis etmek, gerekli kontrol ve koruma tedbirlerini alacak. Bakanlık, hayvan hastalıkları bildirim sistemini kuracak ve sistemin işletilmesini sağlayacak.

Bazı hayvan türleri için özel izole bölgeler oluşturabilecek, bu bölgelerde bazı hayvanların yetiştirilmesi yasaklanabilecek.

Hayvan sahipleri ya da hayvan sahibi adına bakıcısı, hayvanların ve işletmelerin kayıtlarını yaptırmak, işletmelerine giren veya işletmelerinden çıkan, yeni doğan, telef olan veya kesilen hayvanları, Bakanlığa bildirmek ve bunlara ilişkin kayıtları muhafaza etmekle yükümlü olacak.

Hayvancılık işletmelerinden doğrudan yapılan satışlar hariç, hayvanların alım ve satımları, ruhsatlı hayvan pazarı, borsalar ve Bakanlıktan izinli hayvan panayırlarında, ev ve süs hayvanlarının alım ve satımları, ruhsatlı ev ve süs hayvanı satış yerlerinde yapılacak.

Hayvanlara ötanazi yapılmayacak

Hayvan sahipleri veya bakımından sorumlu kişiler, hayvan refahının sağlanması amacıyla, hayvanların barınma, bakım, beslenme, sağlık ve diğer ihtiyaçlarını karşılamak, sorumluluklarındaki hayvanların insan, hayvan ve çevre sağlığı üzerinde oluşturabilecekleri olumsuz etkilere karşı gerekli önlemleri alacak.

Hayvanların kesimi ve hastalık kontrolü amacıyla itlafı, hayvanlarda heyecan, acı ve ıstırap oluşturmadan, uygun araçlarla yapılacak.

Hayvanlara ötanazi yapılmayacak. Ancak, hayvanlara acı ve ıstırap çektiren veya iyileşme durumu bulunmayan hastalık durumlarında, akut bulaşıcı bir hastalığın önlenmesi ya da eradikasyonu amacıyla veya insan sağlığı için risk oluşturan durumlarda, davranışları insan ve hayvanların hayatı ve sağlığı için tehlike teşkil eden ve olumsuz davranışları kontrol edilemeyen durumlarda, veteriner hekim tarafından ötanazi yapılmasına karar verilebilecek. Ötanazi işlemi veteriner hekim tarafından veya veteriner hekim gözetiminde yapılacak.

Hayvanların barınma, nakil, kesim öncesi ve kesimi sırasındaki hayvan refahı esasları Bakanlıkça belirlenecek.

Bakanlık, yarışlarda bahis kabul edecek

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, hayvan ıslahı, hayvan gen kaynaklarının korunması, geliştirilmesi, damızlık amaçlı hayvanların yetiştirilmesi, kayıt altına alınması, ön soy kütüğü ve soy kütüklerinin oluşturulması ve belgelendirilmesi gibi zootekni konularında düzenleme yapmaya, hayvan yarışları düzenlemeye, yurt içinde ve yurt dışında düzenlenen hayvan yarışları üzerine yurt içinden ve yurt dışından müşterek bahis kabul etmeye yetkili olacak.

Hayvanların üremesinde kullanılan sperma, ovum, embriyo, damızlık yumurta, ipek böceği tohumu, larva ve oğul gibi ürünleri üretenler, depolayanlar ve dağıtanlar Bakanlıktan izin alacak.
Bakanlık, hayvan gen kaynaklarının korunmasına yönelik tedbirleri alacak, uygulayacak veya uygulatacak.

Gerçek veya tüzel kişiler, hayvan gen kaynaklarının korunması, ıslahı, geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasına yönelik özel hukuk hükümlerine tabi birlikler şeklinde organizasyonlar kurabilecek. Bu organizasyonlar, kooperatiflerle aynı koşullardan yararlanacak.

Damızlık, yarış ve gösteri amaçlı hayvanların belgelendirilmesi zorunlu tutulacak. Yarış ve gösteri belgesi bulunmayan hayvanlar, yarışlara katılamayacak ve gösteri amaçlı kullanılamayacak.

Soy kütüğüne kayıt edilip damızlık belgesi ya da diğer bilgileri içeren pedigrisi belgesi verilen atların, lüzum görüldüğünde Bakanlıkça görevlendirilen uzman heyetçe kan grubu veya DNA testleri ile ana-baba doğrulaması ve morfolojik yönden muayeneleri yapılabilecek. Test ve muayeneler neticesinde, safkan olmadıkları tespit edilenlerin ve yavrularının soy kütüğü kayıtları iptal edilecek.

Veteriner hizmetleri

Faaliyet gösteren muayenehane, klinik, poliklinik, hayvan hastanesi, ev ve süs hayvanı satış yerleri, hayvan eğitim ve barınma yerleri, otel hizmeti veren hayvan bakımevleri, hayvan pazar ve borsaları, damızlık kümes ve kuluçkahaneler, hayvan hastalıkları teşhis, analiz ve üretim laboratuvarları ile deney hayvanı üretici ve tedarikçileri, Bakanlıktan onay almak ve istenen kayıtları tutmakla yükümlü olacaklar.

Muayenehane, klinik ve polikliniklerin açılması için yalnızca veteriner hekimlere onay verilecek.
Veteriner sağlık ürünlerinin onayını, kimyager, kimya mühendisi, eczacı veya veteriner hekim olan gerçek kişiler veya bu kişilerden birini istihdam eden tüzel kişiler alabilecek. Bunlardan, veteriner biyolojik ürünlerin onayını, sadece veteriner hekimler ve veteriner hekim istihdam eden tüzel kişiler yapabilecek.

Veteriner sağlık ürünleri, veteriner hekimler, eczacılar, kimya mühendisleri veya kimyagerlerin sorumluluğunda üretilecek. Bu ürünlerin kalite kontrolü, Bakanlık tarafından uygun görülen laboratuvarlarda yapılacak. Veteriner biyolojik ürünlerin üretim ve kalite kontrolleri ile veteriner sağlık ürünlerinin etkinlik ve güvenlik değerlendirme çalışmaları, veteriner hekimler tarafından yapılacak.

Yurt dışından bağışlanan veya araştırma, test ve onay işlemlerinde kullanılacak veteriner sağlık ürünleri ve ham maddelerinin yurda girişine ilişkin şartlar Bakanlıkça belirlenecek. Bu ürünler hiç bir şekilde ticarete konu olamayacak.

Veteriner biyolojik ürünler dışındaki veteriner tıbbi ürünlerinin toptan satışı, ecza depoları veya veteriner ecza depoları kanalıyla, perakende satışları ise eczaneler, veteriner muayenehane, klinik, poliklinik ve hayvan hastaneleri kanalıyla yapılacak. Ancak, Bakanlıkça izin verilmiş süs kuşları ile akvaryum ve egzotik süs hayvanlarını satan iş yerlerinde, veteriner biyolojik ürünler dışındaki sadece bu hayvanlara mahsus olan veteriner tıbbi ürünler satılabilecek.

Bakanlık, fiyata müdahale edebilecek

Psikotropik ve narkotik veteriner tıbbi ürünleri, bu Kanun hükümlerine ilave olarak uyuşturucularla ilgili özel kanunlara da tabi tutulacak. Bu ürünler sadece klinisyen veteriner hekimlere, veteriner fakültelerinin ilgili birimlerine satılabilecek, sadece veteriner hekimler tarafından uygulanacak ve Bakanlığın izni olmadıkça satılamayacak.

Veteriner sağlık ürünlerinin ambalajında satış fiyatının belirtilmesi zorunlu olacak, Bakanlık, ülke ihtiyaçları, piyasa koşulları, kamu yararı ve hizmetin gereklerini dikkate alarak, gerektiğinde satış fiyatlarını belirleyebilecek.

Veteriner hekim, uygulayacağı veya tavsiye edeceği, reçeteye tabi veteriner tıbbi ürünler ve terkipler için, reçete düzenlemek, belirlenen kayıtları tutmak ve talep edildiğinde Bakanlığa sunmak zorunda olacak.

Bitki koruma ürünleri, kullanıma arz edilen hali ve etiketinde belirtilen tavsiyelere göre uygulanacak. Buna aykırı uygulamalarda sorumluluk, uygulayana ve uygulanmasına izin verene ait olacak.

Kayıt ve bitki pasaportu

Bitki ve bitkisel ürünlerde zarar yapan organizmaların yurt içine girişi veya yurt içinde yayılmasını engellemek için, Tarım ve Köyişleri Bakanlığı tarafından bazı esaslar uygulanacak. Buna göre, Bakanlık, bitki ve bitkisel ürünler ile zararlı organizma taşıma ihtimali bulunan diğer maddeler ile ilgili inceleme, teşhis, gerekli kontrol ve koruma tedbirlerini alacak. Bakanlık, herhangi bir bölgede zararlı organizma şüphesi veya zararlı organizmanın salgın halinde ortaya çıkması durumunda, zararlı organizmaların yayılmasının önlenmesi için, ekim-dikimin yasaklanması veya sınırlanması, bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin naklinin ve satışının yasaklanması ile imhası dahil her türlü tedbiri almaya, uygulamaya veya uygulatmaya yetkili olacak.

Bakanlık, zararlı organizmalarla ilgili olarak ulusal ve bölgesel düzeyde yıllık kontrol ve mücadele programı ile acil eylem planı hazırlanması ve uygulanmasını sağlayacak. Karantinaya tabi zararlı organizmalar listesi Bakanlıkça belirlenecek.

Devlet ormanlarında bulunan zararlı organizmalarla yapılacak mücadele hizmetleri, Bakanlıkça belirlenen esaslara göre, Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından yapılacak.

Ambalaj malzemesi olarak kullanılacak ahşap ambalaj malzemelerinden onay alınması gerekenler, Bakanlıkça belirlenecek. Belirlenen ahşap ambalaj malzemelerini üretecekler, Bakanlıktan onay alacaklar.

Ticari olarak fidan, fide, çelik, tohum, yumru, soğan gibi üretimde kullanılacak her türlü bitki yetiştiriciliği yapanlar, Bakanlıktan onay alacak ve yetiştirme süresince Bakanlıkça belirlenen esaslara uyacak.

Bakanlıkça belirlenen zararlı organizma taşıyıcısı olabilecek bitki, bitkisel ürün ve diğer maddeleri üreten, ithal eden, depolayan ve ticaretini yapanlar, kayıt ile ilgili Bakanlıkça belirlenen esaslara uymak ve kayıtlarını yaptırmakla yükümlü olacak.

Bakanlıkça belirlenen bitki, bitkisel ürün ve diğer maddelerin dolaşımında, bitki pasaportu bulundurulacak. Bitki pasaportu ile ilgili her türlü düzenlemeyi yapmaya Bakanlık yetkili olacak.

'Güvenilir olmayan gıda, piyasaya arz edilemeyecek'

Tasarıyla belirlenen gıda güvenilirliği şartlarına göre, güvenilir olmayan gıda, gıda ile temas eden madde ve malzeme piyasaya arz edilemeyecek. İnsan sağlığı için tehlike oluşturan ve tüketime uygun olmayan gıda, güvenilir olmayan gıda kabul edilecek. Gıdanın insan sağlığına zararlı olup olmadığının belirlenmesinde; tüketenin sağlığı üzerinde ani, kısa veya uzun vadede oluşturabileceği muhtemel etkileri yanında, gelecek nesiller üzerindeki etkileri, birikerek artan muhtemel toksik etkileri ve belirli tüketici gruplarının özel sağlık hassasiyetleri de dikkate alınacak. Herhangi bir gıdanın insan tüketimi için uygun olmadığının belirlenmesinde, gıdanın yabancı madde karışması da dahil olmak üzere her tür bulaşıklığı veya çürüme, bozulma veya kokuşma nedeniyle kullanım amacına uygun olmaması dikkate alınacak.

Gıda, Bakanlıkça belirlenen şartlara uygun olsa bile, gıdanın güvenilir olmadığına dair yeterli şüphe veya sebebin oluşması durumunda, Bakanlık söz konusu gıdanın piyasaya arzını kısıtlayabilecek veya piyasaya arz edilen gıdayı toplatabilecek. Ayrıca Bakanlık, insan sağlığını göz önünde bulundurarak bazı madde ve ürünlerin, gıda olarak veya gıda üretiminde kullanılmalarını kısıtlayabilecek ya da yasaklayabilecek. Gıda veya yem üreten işletmeler, işin nevine göre, konuyla ilgili ziraat mühendisi, gıda mühendisi, veteriner hekimi, su ürünleri mühendisi gibi lisans eğitimi almış en az bir personel çalıştıracak. Bilimsel gelişmeler ve günün koşullarına göre, Bakanlık tarafından işletme listesinde değişiklik yapılabilecek.

Daha önce ilgili mühendis istihdam etmek için aranan ''20 beygir üzeri motor gücü bulunan veya en az 5 kişiden fazla personel çalıştıran iş yerleri'' şeklindeki şartlar, ''30 beygir üzeri motor gücü bulunan veya en az 10 kişiden fazla personel çalıştıran iş yerleri'' şeklinde değiştirildi. Böylece özellikle ekmek fırınlarının personel ve iş makinesi gücüne göre gıda mühendis çalıştırma şartları değiştirilmiş oldu.
 

Ulusal Gıda Kodeks Komisyonu kurulacak

Tarım ve Köyişleri Bakanlığı, tarım özellikli ürünlere ve gıda maddelerine ilişkin coğrafi işaret veya geleneksel ürün adlarının kullanımının tescille belirlenen özelliklere uygunluğunu denetleyebilecek. Gıda kodeksinin hazırlanmasında ilgili kurum ve kuruluşlarla işbirliği yapması öngörülen Bakanlık, bu amaçla komisyonlar da kurabilecek, uluslararası Kodeks Alimentarius Komisyonunun temas noktası olacak ve konu ile ilgili çalışmaları yürütecek, gıda güvenilirliği ile ilgili her türlü araştırma ve projeleri yapacak veya hizmet satın alma yoluyla yaptırabilecek.

Gıda ile ilgili özel mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla, gıdanın ve yemin şekli, görünümü, ambalajı, kullanılan ambalaj malzemesi, tasarlanma ve sergilenme şekli, her tür yazılı veya görsel basın aracılığı ile sunulan bilgi dahil, etiketlenmesi, tanıtımı, reklamı ve sunumu tüketiciyi yanıltıcı şekilde yapılamayacak.
Gıda ve yemde taklit yapılamayacak.
 

Acil durumlar ve kriz yönetimi

İnsan, hayvan ve bitki sağlığını korumak, gıda ve yem güvenilirliğini sağlamak üzere, doğrudan veya dolaylı bir riskin bildirimine ilişkin sistemler Bakanlık tarafından kurulacak ve üretilen, işlenen ve dağıtılan ürünler ve canlı hayvanlarla ilgili, insan, hayvan ve bitki sağlığı ile çevre için ciddi bir riskin belirmesi ve mevcut tedbirlerin yetersiz kalması durumunda, söz konusu canlı hayvan veya ürünün piyasaya arzı, kullanımı ve ülkeye girişini kısıtlayıcı ve yasaklayıcı her türlü idari tedbiri almaya ve uygulamaya yine Bakanlık yetkili olacak.

Bağımsız, tarafsız, şeffaf ve bilimsel esaslara göre risk değerlendirmesi yapmak üzere; araştırma kurumları, araştırma enstitüleri, üniversitelerin konuyla ilgili fakültelerin temsilcileriyle gerektiğinde diğer uzman kişilerin katılabileceği, konularına göre risk değerlendirme komisyonları oluşturulacak. Komisyonların yapacağı risk değerlendirme sonuçları tavsiye niteliğinde olacak.
 

Diyet gıdaların üretimi

Herhangi bir katkı, aroma veya zenginleştirme amaçlı madde ilave edilen kaynak suları, içme suları, doğal mineralli sular ve yapay sodaların üretimi, ambalajlanması, satışı, ithalat ve ihracatına ilişkin esaslar Bakanlıkça çıkarılacak yönetmelikle belirlenecek. Ancak, kaynak suları, içme suları, içme ve kullanma suları, doğal mineralli sular ve tıbbi amaçlı suların üretimi, ambalajlanması, satışı, ithalat ve ihracatına ilişkin usul ve esaslar ile içme-kullanma sularının teknik ve hijyenik şartlara uygunluğu, kalite standartlarının sağlanması, kalite standartlarının izlenmesi ve denetimi ile ilgili usul ve esaslar Sağlık Bakanlığınca belirlenecek. Sağlık Bakanlığı, Özel tıbbi amaçlı diyet gıdaların üretim, ithalat, ihracat ve kontrolüne ilişkin usul ve esaslarını da belirleyecek.

Takviye edici gıdaların üretim, ithalat, ihracat ve kontrolüne ilişkin usul ve esaslar Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca, özel tıbbi amaçlı diyet gıdaların üretim, ithalat, ihracat ve kontrolüne ilişkin usul ve esaslar ise Sağlık Bakanlığınca belirlenecek. Birincil üretim yapanlar, perakende iş yerleri ile gıda ve yem işletmecileri, kendi kontrolleri altındaki faaliyet alanıyla ilgili Tarım ve Köyişleri Bakanlığınca belirlenen genel ve özel hijyen esaslarına uyacaklar. Birincil üretim hariç olmak üzere, gıda ve yem işletmecisi, tehlike analizi ve kritik kontrol noktaları ilkelerine dayanan gıda ve yem güvenilirliği sistemini kuracak ve uygulayacak.
 

Kontrol ve denetim

Resmi kontroller, uygun sıklıkta, tarafsız, şeffaf ve mesleki gizlilik ilkelerine uygun olarak risk esasına göre, ön bildirim gereken haller dışında, önceden haber verilmeksizin gerçekleştirilecek. Bu kontroller, izleme, gözetim, doğrulama, tetkik, denetim, numune alma ve analiz gibi uygulamaları da kapsayacak. Kontroller, Bakanlıkça kontrol yetkisi verilen personel tarafından gerçekleştirilecek. Kontrol görevlisi, Bakanlık adına bu Kanun hükümleri doğrultusunda resmi kontrolleri yapmak, kontrol sonucuna göre, her türlü etkiden ve çıkar ilişkisinden uzak, tarafsız, objektif ve bağımsız olarak karar almak zorunda olacak.

Ürünün kalan raf ömrü 7 günden az olan gıdalar, mikrobiyolojik incelemeler ve ürün miktarının şahit numunenin analizinin yapılabilmesi için yetersiz olduğu durumlarda analiz sonucuna itiraz edilemeyecek. İtirazdan kaynaklanan masraflar ilgililer tarafından karşılanacak. Bakanlık, uygun gördüğü hallerde yapılan kontroller sonucunda sahip olduğu bilgileri, kamuoyunun bilgisine sunabilecek.

Bakanlık, bu Kanun kapsamındaki kamu hizmetlerinin gerektirdiği asli ve sürekli görevler hariç olmak üzere, uygun göreceği görev ve yetkiler için kamu kurum ve kuruluşları, kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, gerçek kişiler, özel hukuk tüzel kişileri, birlikler, kooperatifler, vakıf ve üniversitelerle işbirliği yapabilecek. Bunlardan, Bakanlıkça belirlenen şartlara sahip olanlara, bu görev ve yetkilerin tamamı veya bir kısmı tamamen veya kısmen devredebilecek veya hizmet alımı yoluyla yerine getirebilecek. Bakanlık tarafından gümrüklerde kontrolü zorunlu olan canlı hayvan ve ürünler ile hayvan sevklerinde yapılan kontrollerin mesai saatleri dışında veya resmi tatillerde yapılması halinde, kontrolü yapacak personele fazla çalışma ücreti ödenecek.
 

Sınır noktaları kurulacak

Bakanlık, ürün ve canlı hayvanla ilgili ithalat ve ülkeye giriş koşullarıyla kontrol esaslarını belirleyecek, resmi kontrollerini yürütecek. Uygun olmayan ürünlerin ülkeye girişine izin verilmeyecek. İthalatçı veya maldan sorumlu yetkili temsilcisi, ülkeye giriş yapacağı canlı hayvan ve hayvansal ürünlerle ilgili Bakanlığa ön bildirimde bulunacak. Bakanlık bunların dışında kalan ürünler için de risk esasına göre ön bildirim zorunluluğu getirebilecek.
Gümrük ve serbest bölge müdürlüklerince, Bakanlığın izni olmaksızın canlı hayvan ve hayvansal ürünlerle bitki ve bitkisel ürünlerin ülkeye, serbest bölgelere girişine veya buralarda herhangi bir işleme tabi tutulmasına izin verilmeyecek.

Bakanlık gümrük depolarına ve serbest bölgelere canlı hayvan ve ürünlerin girişi, çıkışı ve depolanmasında insan, bitki ve hayvan sağlığının korunmasına yönelik ilave tedbirler getirebilecek. Hayvansal olmayan ürünlerle ilgili karantina tedbirlerine ilişkin bilinen veya yeni ortaya çıkan riskli durumlarda, Bakanlığın bildirimi üzerine, ilgili gümrük ve serbest bölge müdürlükleri bu malların ülkeye ve serbest bölgelere girişine izin vermeyecek.

Öte yandan Bakanlık, ülkeye giriş yapacak ve kontrole tabi tutulacak canlı hayvan ve ürünlerle ilgili bilgileri hazırlayacak ve Gümrük Müsteşarlığına bildirecek. Gümrük Müsteşarlığı, Türkiye Gümrük Bölgesine gelen ürünlere ilişkin bilgileri Bakanlığa iletecek ve her kurum kendi görev alanlarına giren konularda eşgüdüm ve işbirliği halinde canlı hayvan ve ürünlerin ülkeye giriş ve çıkış işlemlerinin yapılmasını sağlayacak. Bakanlık, resmi kontrol sonucu ülkeye girişi uygun olmayan canlı hayvan, ürün ve diğer maddeleri alıkoyacak. Bunlara, sahibinin bilgisi dahilinde, karantina altına alma, geri gönderme, özel işleme tabi tutma, esas kullanım amacı dışında başka bir amaçla kullanılmasına izin verme veya itlaf ve imha önlemlerinden bir veya birkaçını uygulayacak veya uygulatacak.

İhraç edilen ancak çeşitli nedenlerle geri dönen canlı hayvan ve ürünler, geri dönme sebebi de dikkate alınarak, geri dönen canlı hayvan ve ürünün, ihraç edilenle aynı olduğuna ilişkin tespit yapıldıktan sonra, Bakanlıkça resmi kontrole tabi tutulacak. Kontrol sonucu mevzuata uygun olan canlı hayvan ve ürünlerin girişine izin verilecek. Uygun olmayan canlı hayvan ve ürünler için, yeniden ihraç, karantina, özel işleme tabi, ithaf ve imha gibi yaptırımlar uygulanacak.
 

Tarımsal ürün kontrol noktaları

Bakanlık, canlı hayvan, hayvansal ürünler ile bitki, bitkisel ürün ve ahşap ambalaj malzemelerinin ülkeye giriş yapacağı sınır kontrol noktaları kuracak. Takiple ilgili bilgi sistemini oluşturacak ve işletecek. Ülkeye girişi yapılacak diğer ürünlerle ilgili gümrük giriş kapılarını Gümrük Müsteşarlığı ile birlikte belirleyecek. Bakanlık, faaliyetler ve resmi kontrollerin karşılığı olarak ücret alabilecek. Hangi faaliyetlerden ve resmi kontrollerden ne miktarda ücret alınacağı her yıl Aralık ayında Bakanlıkça belirlenecek.
 

Bildirimi zorunlu hastalıklar

Tasarıya göre, ihbarı mecbur hastalıkların yayılmasının önlenmesi amacıyla Bakanlık tarafından alınan tedbirlere, getirilen yasaklama ve kısıtlamalara uymayanlara 5 bin lira ceza uygulanacak. Bulaşıcı hayvan hastalığını ya da sebebi belli olmayan hayvan ölümlerini Bakanlığa bildirmeyen hayvan sahipleri ve bakıcıları ile muayene eden veteriner hekimlere de 500 lira ceza verilecek. Gerçek veya tüzel kişilerden, Bakanlık tarafından istenen kayıtları tutmayanlara 500, kontrollerde gerekli kolaylığı göstermeyenlere ise 5 bin lira para cezası öngörülüyor.

İnsanlar tarafından tüketilmesi amaçlanmayan hayvansal yan ürünlerin toplanması, taşınması, depolanması, muamele edilmesi, işlenmesi, imha edilmesi, piyasaya arz edilmesi, ithal veya ihraç edilmesi, transit taşınması ve kullanılması aşamalarında, insan ve hayvan sağlığına yönelik tehdit ve çevresel zararların önlenmesine ilişkin alınan tedbirlere uymayan hayvancılık işletmelerine bin lira ceza verilecek. Bakanlıkça belirlenen esaslara uygun olarak hayvanlarını tanımlatmayan, işletmelerini ve hayvanlarını kayıt altına aldırmayan, gerekli bildirimlerde bulunmayan, kayıt tutmayan hayvan sahiplerine 500, hayvanların tanımlanmasında kullanılan malzemelerde veya kayıtlarında tahrifat yapanlara fiil suç oluşturmadığı takdirde 5 bin, tanımlanmamış ve belgesiz hayvan kesimi yapan yerlere 10 bin lira ceza uygulanacak.

Canlı hayvan ve hayvansal ürünlerin sevklerinde Bakanlıkça belirlenen belgeleri bulundurmayan ürün sahiplerine, sığır cinsi hayvanlar için hayvan başına 300, koyun ve keçi türü hayvanlar için hayvan başına 50, diğer hayvan türleri ve hayvansal ürünler için araç başına 1000, ayrıca nakil vasıtası sahiplerine 1000, Bakanlıkça izin verilen yerler dışında hayvan satışı yapanlara 1000 lira ceza verilecek.

Gerekli önlemleri almayanlara, hayvan başına 100 lira ceza uygulanacak

Tasarıya göre, hayvan sahipleri veya bakımından sorumlu kişiler, hayvan refahının sağlanması amacıyla, hayvanların barınma, bakım, beslenme, sağlık ve diğer ihtiyaçlarını karşılamak, sorumluluklarındaki hayvanların insan, hayvan ve çevre sağlığı üzerinde oluşturabilecekleri olumsuz etkilere karşı gerekli önlemleri almayanlara, hayvan başına 100 lira ceza uygulanacak. Barınma yerlerine ilişkin esaslara aykırı hareket edenlere hayvan başına 100, kesim öncesi ve kesim sırasındaki esaslara aykırı hareket edenlere de 2 bin lira ceza öngörülüyor.

Hayvanların üremesinde kullanılan sperma, ovum, embriyo, damızlık yumurta, ipek böceği tohumu, larva ve oğul gibi ürünlerin Bakanlıktan izin almadan üretimi, depolaması ve dağıtılmasını yapanlara ise 10 bin lira ceza verilecek. Hayvanların belgelendirilmesinde, sahte belge düzenleyenlere, sunanlara veya belgede tahrifat yaparak ilgilileri yanıltanlara hayvan başına sığırlar için 5 bin, atlar için 100 bin lira, koyun, keçi ve diğer hayvanlar için 500 lira para cezası verilecek. Safkan Arap ve İngiliz atlarının ölmeleri halinde pedigrilerini (soykütüğü bilgilerini içeren belge) belirlenen süreler içerisinde geri vermeyen veya sahip ve don değişikliğini bildirmeyen ve pedigrisine işletmeyen hayvan sahiplerine 5 bin lira, para cezası kesilecek.

Veteriner sağlık ürünleri

Onaylı olmayan yerlerde veteriner tıbbi ürünü üretimi yapanlar ile veteriner tıbbi ürünle ilgili onay alınmadan veteriner tıbbi ürünü ithal eden ve üretenlere 30 bin, Bakanlıktan onaylı veteriner sağlık ürünlerin analizleri sonucunda, onaya esas dosyasındaki formül veya spesifikasyona uymadığının tespit edilmesi halinde 20 bin lira ceza uygulanacak. Onaylı veteriner sağlık ürünlerinden birini taklit etmek suretiyle sahtesini üreterek piyasaya arz edenler, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ve bin gün adli para cezası ile cezalandırılacak. Psikotropik ve narkotik etkili veteriner tıbbi ürünlerinin, kitlesel iletişim vasıtalarıyla hatırlatıcı ya da bilgilendirici tanıtımını yapanlara 10 bin lira ceza uygulanacak.
 

Bitki sağlığı

Organizmaların yayılmasının önlenmesi amacıyla Bakanlık tarafından alınan tedbirlere uymayanlara 3 bin, bildirimi istenen zararlı organizma salgınını bildirmeyenlere bin, organizma mücadelesinde kullanılacak faydalı organizmaları Bakanlıkça belirlenen esaslara uyulmadan üretenlere, ithalatını yapanlara, piyasaya arz edenlere 5 bin lira ceza verilecek. Bakanlıkça belirlenen ahşap ambalaj malzemelerini onay almadan üretenlerin faaliyeti durdurulacak ve bunlara 20 bin lira para cezası verilecek. Bakanlıkça mücadelesi istenen zararlı organizmalarla ilgili mücadeleyi yapmayanlar için ise 100 lira ceza öngörülüyor.

Onaylı olmayan yerlerde bitki koruma ürünü üretimi yapan gerçek ve tüzel kişilere 30 bin lira ceza verilecek. Ürünler, masrafları sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılacak ve imha edilmek üzere mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Zararlı organizma mücadelesinde uygulanması yasaklanan veya bu yönde uyarılar taşıyan maddeleri ihtiva eden bitki koruma ürünlerini, piyasaya arz edilmek üzere üretilen bitki ve bitkisel ürünlere uygulayanlara 400 gün adli para cezası verilecek. Onaylı bitki koruma ürünlerinden ve zirai mücadele alet ve makinelerinden birini taklit etmek suretiyle sahtesini üreterek piyasaya arz edenler, 1 yıldan 3 yıla kadar hapis cezası ve bin gün adli para cezası ile cezalandırılacak.
 

Gıda ve yem

İnsan tüketimine uygun olmayan gıdalar, masrafları sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılacak ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Bu ürünleri üreten veya piyasaya arz edenler hakkında savcılığa suç duyurusunda bulunulacak. Hayvan sağlığı için tehlike oluşturan ve tüketime uygun olmayan yemler, masrafları sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılacak ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Bu ürünleri üreten veya piyasaya arz edenlere 5 bin lira para cezası verilecek.

Gıda kodeksine aykırı gıda ve gıda ile temas eden madde ve malzeme üretilemeyecek, işleme tabi tutulamayacak. Bunları piyasaya arz edenlere 10 bin lira cezası verilecek. Ürünlerin, insan sağlığı için risk oluşturması durumunda, ürünler masrafları sorumlusuna ait olmak üzere piyasadan toplatılacak. Aykırılık sadece etiket bilgilerinden kaynaklanıyorsa para cezası 5 bin lira olacak. Gıda ya da yemle ilgili tüketiciye yanıltıcı bilgi verilen üretim yerlerine 10 bin lira, perakende iş yerlerine bin lira ceza uygulanacak. Ürünün etiketindeki beyan bilgileri ile içeriğinin ve analitik değerlerinin uymaması halinde 5 bin lira para cezası kesilecek. Taklit edilen gıda ve yemlere el konulacak ve mülkiyetinin kamuya geçirilmesine karar verilecek. Takviye edici gıdaların üretim, ithalat, ihracat ve kontrolüne ilişkin hükümlere aykırı hareket eden iş yerlerine 10 bin lira para cezası verilecek.
 

Hijyen ve resmi kontroller

Bakanlık tarafından belirlenen hijyen esaslarına aykırı hareket eden birincil üretim yapanlara bin, perakende iş yerlerine 2 bin, diğer iş yerlerine 5 bin lira ceza uygulanacak.
Bakanlıktan onay alması gereken işletmelerden, onay almadan üretim yapanlara 10 bin lira, depo ve satış yerlerine 5 bin lira ceza verilecek. Bu işletmelerin faaliyetleri durdurularak ürünlerine el konulacak. Kontrollerde gerekli kolaylığı göstermeyenlere, fiil suç oluşturmadığı takdirde 5 bin lira ceza verilecek.

Resmi kontrol sonucu bozulduğu, kokuştuğu, ambalajı ürüne zarar verecek şekilde hasar gördüğü, son tüketim tarihi geçtiği tespit edilen ürünlerin piyasada bulunması, satışa veya tüketime sunulması halinde iş yeri sahiplerine bin lira ceza uygulanacak. Yapılan resmi kontroller sırasında, iş yerinin tamamının veya bir bölümünün insan sağlığı ve gıda güvenilirliği, hayvan sağlığı ve yem güvenilirliği açısından tehlike oluşturması ve acil tedbirleri gerektirmesi durumunda, üretimin tamamı veya tehlike oluşturan bölümünün faaliyetleri durdurulacak. Üretim yerlerine 5 bin lira, perakende iş yerlerine bin lira ceza verilecek.

İnsan sağlığı ve gıda güvenilirliği, hayvan sağlığı ve yem güvenilirliği açısından tehlike oluşturmayan ve acil tedbirleri gerektirmeyen diğer durumlarda, görülen uygunsuzlukların giderilmesi için 6 ayı aşmamak üzere süre verilecek. Verilen süre sonunda uygunsuzlukların giderilmemesi durumunda, üretimin tamamı veya uygunsuzluğun olduğu bölümünün faaliyetleri durdurulacak. Kaçak getirilen canlı hayvan ve ürünler, piyasaya dağıtılmışsa sahibi tarafından toplanacak. Ürününü piyasadan toplamaması halinde, toplamama cezası olarak sahiplerine 5 bin lira ceza verilecek.
 

Kontrol görevlisi de yetkili olacak

Kanunda belirtilen idari yaptırımları uygulamaya, il tarım müdürleri yetkili olacak. Resmi kontroller sırasında, insan sağlığı, gıda ve yem güvenilirliği, bitki ve hayvan sağlığı açısından tehlike oluşturması ve acil tedbirleri gerektirmesi durumunda, idari para cezaları hariç olmak üzere diğer idari yaptırımları uygulamaya kontrol görevlisi de yetkili olacak. Verilen idari para cezaları 30 gün içinde ödenecek. İtlaf ve imha işlemleri, tüm masrafları sahibi tarafından karşılanmak üzere Bakanlık gözetiminde gerçekleştirilecek.

Bakanlık, bu Kanun kapsamındaki konularla ilgili komisyonlar veya komiteler kurabilecek.
İçişleri Bakanlığı, hayvan hastalıkları ve bitki hastalık ve zararlıları ile mücadelede, Çevre ve Orman Bakanlığı tarım alanlarına zarar veren yabani hayvanlar ile hayvan hastalıklarına karşı yapılacak mücadelede yaban hayatını ilgilendiren hususlarda Bakanlığa yardımcı olacak. Bakanlık, gıdanın üretimi, işlenmesi veya dağıtımına ilişkin, geleneksel yöntemlerin kullanımına izin verebilecek, coğrafi kısıtları bulunan bölgelerdeki gıda işletmelerinin ihtiyaçlarının çözümüne yönelik istisnai uygulamalar getirebilecek. Kurbanlık hayvanlar ve köylerdeki kişisel ihtiyaçlar için kesimlere ve kesim yerlerine ilişkin istisnai uygulamalar getirilebilecek.

Bakanlık, hayvan ve bitki sağlığı ile ilgili karantina hükümleri saklı kalmak kaydıyla, ticareti amaçlanmayan canlı hayvan ve ürünlerin ülkeye girişinde istisnai uygulamalar yapabilecek. Karantina hükümleri saklı kalmak kaydıyla, zararlı organizma, faydalı organizma, bitki, bitkisel ürün ve bitki koruma ürünlerinin bilimsel ve deneme amaçlı ülkeye girişine istisnai uygulamalar yapılabilecek. Kanunda öngörülen yönetmelikler ile uygulamaya ilişkin usul ve esaslar, Kanunun yayımı tarihinden itibaren en geç 18 ay içinde yürürlüğe konulacak.

Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten önce, süresi içinde soy kütüğüne kayıt için sahibi tarafından müracaat edilemeyen atlar, bir defaya mahsus olmak üzere, kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren 6 ay içerisinde müracaat edilmesi ve DNA testi ile ana-baba doğrulaması yapılması halinde, Bakanlıkça görevlendirilen uzman heyetçe morfolojik yönden muayene edilmesi ve her bir at için 5 bin lira idari para cezasının yatırılması kaydıyla Bakanlıkça belirlenen diğer belgeleri de göz önünde bulundurularak soy kütüğüne kaydedilecek.

Tasarıda, Şans Oyunları Hasılatından Alınan Vergi, Fon ve Payların Düzenlenmesi Hakkında Kanunla ilgili düzenlemeler de yer alıyor. Buna göre, şans oyunları vergisi kapsamında bulunmayan at ıslahına ilişkin gelir ve giderler, kamu payı hesabında dikkate alınmayacak. At Yarışları Hakkında Kanunla ilgili yapılan düzenlemede de At Yarışları Tüzüğü hükümlerine göre, ek veya asli olarak görevlendirilen 657 sayılı Kanuna tabi personel ile Kanun Hükmünde Kararname kapsamındaki personel ve diğer elemanlara, yaptıkları hizmetlere karşılık olarak yarış gelirlerinden yapılan aylık ve günlük ücret ödemeleri ve biniciler için kurulan Jokey Kaza ve Yardım Sandığı ve gelirleri konusunda yasal dayanak oluşturuluyor.