Türkiye-ABD ilişkilerinde tarihi düşüş

Başbakan Ahmet Davutoğlu, Başbakan Yardımcısı ve ekonomiden sorumlu Ali Babacan ve Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu’nun, New York’a kadar gelmelerine rağmen başkent Washington’a uğramamaları, Türkiye-ABD ilişkilerinde “tarihi düşüşün” önemli işaretlerinden birisi sayılıyor. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcü Yardımcısı Marie Harf’ın Türk heyetinin ziyaretine dair sorular üzerine verdiği “Ben duymadım” yanıtı dün gündeme damgasını vururken, ilişkilerde üst düzey temas sıkıntısı dikkat çekti.

‘Ben duymadım..’

Harf, önceki akşam Washington’daki basın toplantısında bir gazetecinin Türk heyetinin New York’ta 2-3 gün kalacağını hatırlatarak”DC’ye gelmeyecekler gibi görünüyor…” diye başlayan sorusu karşısında sözünü tamamlamadan “Ben duymadım” dedi. Ardından Harf, Türk yetkililerle ayarlanmış görüşme olup olmayacağı sorulunca, “Kontrol edebilirim. Üzgünüm, ben duymadım ama kontrol edebilirim” yanıtını verdi. Bu durum Washington’ın Davutoğlu’nun ziyaretinden habersiz mi olduğu sorusunu akla getirdi.

ABD başkentine son bir ay içinde AB Bakanı Volkan Bozkır, ABD-Türkiye Dostluk grubu başkanı Şaban Dişli geldi. Savunma Bakanı İsmet Yılmaz Beyaz Saray’daki ilk terörle mücadele zirvesine katıldı. Ama hiçbir Türk siyasi bir ABD yetkilisi ile görüşmedi. Dışişleri Müsteşarı Feridun Sinirlioğlu ise geçen haftaki ziyaretinde ABD Dışişleri Bakan Yardımcısı Tony Blinken ile görüştü ama bir açıklama yapılmadı. Cumhuriyet’in ulaştığı Amerikalı yetkililerini bu görüşmeye dair açıklamaları ise Türkiye’ye adeta “ev ödevleri listesi” gibiydi. Yapılan açıklamada, “stratejik ortaklık” yerine “ABD-Türk ortaklığı” ifadesi kullanılırken, “anti-IŞİD koalisyonda Türkiye’nin rolü”, “Esad’ın IŞİD karşıtı koalisyonun hedefleri arasında olmadığı”, “Avrupa enerji güvenliği” ile, “Türk-Rus yakınlaşması” vurguları yer aldı.

Türkiye’den Washington’a dışişleri bakanı düzeyinde son ziyaret Kasım 2013’te, başkanlar düzeyinde son temas Kobani vesilesiyle Ekim 2014’te olmuştu. St. Lawrence Üniversitesi’nden Howard Eissenstat’a göre, “ABD yetkilileri AKP hükümeti Amerika’dan gelecek eleştiriyi iç politikada leyhlerine kullandığı için eleştirilerde bulunarak “bir nevi hediye vermemek amacında.” Center for American Progress’de uzman Max Hoffman ise “Washington’da Erdoğan ve AKP için pek sabır kalmadı” derken, “eğit-donat” anlaşması sayesinde tansiyonun biraz azaldığını belirtti.

‘Engellenmemeli..’

Cumhuriyet’in “siyasi kanalda ciddi sıkıntılar bulunduğu, bundan endişeli olunup olunmadığı” sorusu karşısında ABD Ankara Büyükelçiliği sözcülüğü şu yanıtı verdi: “Farklı zamanlarda kısa dönemli yaklaşımlardaki farklılıklar, uzun dönemli dost ve ortaklar olarak, paylaştığımız stratejik hedeflerdeki geniş mutabakatımızı engellememeli.’’ Amerikalı kaynaklara göre ABD Dışişleri’nin 2014 insan hakları raporunda, yolsuzluk davaları ve yargıya müdahale dahil Ankara’ya ağır eleştiriler bulunacak.