Türkiye'nin koronavirüs salgını nedeniyle alınan önlemlerin neredeyse tamamını Haziran ayı içerisinde kaldırılırken, son dönemde açıklanan resmi veriler, yeni vaka, can kaybı ve ağır hasta hasta sayılarında yükseliş olduğuna işaret ediyor.

Vaka ve can kaybındaki günlük artış, Eylül başı itibarıyla Mayıs ortasından bu yana en yüksek düzeyine ulaştı.

Sağlık Bakanı Fahrettin Koca, Perşembe günü düzenlediği basın toplantısında 'birinci dalganın ikinci zirvesinin' yaşandığını söyledi.

Koca, "Gelenek ve göreneklerimizin önemli parçalarından olan bayramlar ve düğünlerdeki hareketlilik ve dikkatsizliklerimiz bizi bu eşiğe getirdi" dedi.

Türkiye'de 1 Haziran itibarıyla seyahat kısıtlamaları ve sokağa çıkma yasakları sona erdirilmiş, Temmuz ayında da sinema, tiyatro ve düğün salonları yeniden faaliyet geçmişti.

Ayrıca Mayıs sonundaki Ramazan Bayramı'ndan farklı olarak 31 Temmuz-3 Ağustos arasındaki Kurban Bayramı'nda da herhangi bir kısıtlama uygulanmamıştı.

Kısıtlamaların hafifletilmeye başlandığı Haziran ayının ilk haftası aynı zamanda, salgının zirveye ulaştığı Nisan ayından sonra en düşük vaka ve can kaybına gelindiği dönem oldu.

Ancak BBC Türkçe'nin Sağlık Bakanlığı'nın açıklamalarından derlediği veriler, yaz aylarında yaşanan hafif dalgalanmaların ardından özellikle Ağustos ayı itibarıyla vaka ve can kaybında istikrarlı bir yükseliş olduğunu ortaya koyuyor.

Can kayıpları

Türkiye'de koronavirüs nedeniyle yaşanan can kayıplarında Haziran'da başlayan düşüşün Temmuz'da devam ettiği görülüyor. Temmuz, yaz döneminde en düşük can kaybının yaşandığı ay oldu.

Bununla birlikte Ağustos'ta, koronavirüs nedeniyle hayatını kaybedenlerin sayısı Temmuz'a kıyasla yüzde 21 artarak, 679'a ulaştı. Son haftalarda açıklanan veriler, günlük can kaybının yeniden 40'ın üzerine çıktığını gösteriyor.

Ancak, son haftalarda bazı illerde belediye başkanları ve il tabip odaları vaka sayıları ve can kaybının resmi verilere yansıyandan çok daha yüksek olduğunu öne sürüyor.

Ortaya atılan iddialar arasında yeni tip koronavirüsün yol açtığı Covid-19 hastalığı nedeniyle yaşamını yitirenlerin ölüm nedeninin resmi kayıtlara "bulaşıcı hastalık" olarak geçilmesi de yer alıyor.

Bakan Koca ise Perşembe günkü toplantıda bu iddiaların doğru olmadığını belirterek, yıllık ölüm verilerini paylaştı.

Koca'nın verdiği bilgiye göre, 2020'nin ilk sekiz ayında Türkiye genelinde meydana gelen toplam ölüm sayısı, 2019 düzeylerinin çok üzerinde değil ve öngörülen büyüme beklentisiyle uyumlu bir halde seyrediyor.

Koca, 2019'un ilk sekiz ayında enfeksiyon kaynaklı ölümlerin 8 bin 72; 2020 yılının aynı döneminde ise 7 bin 491 olduğunu söyledi.

Vaka sayıları

Türkiye'de günlük yeni vaka sayısı Haziran ve Temmuz'un yarısında 1000 eşiğinin altında kalırken, kalan yarısında da 1000 ile 1500 vaka aralığında seyretti.

Haziran başında şehirlerarası seyahat kısıtlamalarının kaldırılması ve bazı yurtdışı uçuşların başlamasıyla ay ortasında vaka sayıları yeniden kısa süreliğine 1500'ün üzerine çıktı.

Ancak esas istikrarlı yükselişin Ağustos ayıyla birlikte başladığı görülüyor.

Vaka sayısı 4 Ağustos'ta yeniden 1000'in üzerine çıkarken, ay sonunda 1500'ün üzerinde seyretmeye başladı.

Türkiye'de olguların bulaştan sonra pozitif vaka olarak verilere yansıması ortalama bir hafta ile 10 gün arasında gerçekleşiyor.

Bu durum da göz önüne alındığında mevcut veriler, Kurban Bayramı'nın ardından Türkiye'de vaka artışının hızlandığına işaret ediyor.

Yine Ağustos ayıyla birlikte olumsuza dönen bir diğer gösterge de yeni vaka ile iyileşen hasta arasındaki fark.

Yazın ilk iki ayında önemli oranda pozitif seyreden bu gösterge de Ağustos ayıyla birlikte negatife döndü ve bu seyrini devam ettiriyor.

Ağır hasta sayısı

Sağlık Bakanlığı, Temmuz ayı sonunda açıkladığı verilerde değişikliğe gitti. Daha önce günlük koronavirüs tablosunda yer alan entübe hasta ve yoğun bakım hastası verileri çıkartılarak, yerine ağır hasta sayısı ve zatürre oranı eklendi.

Son dönemde yapılan açıklamalarda ağır hasta sayısı Bakan Koca tarafından "kritik gösterge" olarak tanımlanıyor.

Bu veride de yine Ağustos ayıyla birlikte bir yükseliş söz konusu. Günlük ağır hasta sayısı Ağustos ayında yüzde 77 arttı.

Temmuz sonunda açıklanmaya başlayan yeni entübe hasta sayısında da yukarı doğru bir eğilim görülüyor. Verinin açıklandığı gün 43 olan yeni entübe hasta sayısı, Ağustos'un son haftasında bir ara 90'ın üzerine kadar yükseldi.

Türkiye'de toplam entübe sayısına ilişkin güncel, resmi bir veri bulunmuyor. Bakan Koca, yoğun bakımda ve entübe olan hastaların büyük oranda 65-75 yaş aralığında olduğunu açıkladı.

Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı Başkanı ve Sağlık Bakanlığı Toplum Bilimleri Kurulu üyesi Prof. Dr. Mustafa Necmi İlhan, koronavirüs hastalarının 20'de 1'inin entübe olduğunu söyledi.

Test sayısı

Türkiye'de son dönemde test sayısı da rekor düzeylerde seyrediyor. Koca, testlerin talep ve şikayetlere bağlı olarak yapıldığını ifade ediyor.

Test sayısı, Ağustos'un yarısına kadar 60-70 bin bandında seyrediyordu. Ancak Ağustos'un ikinci yarısıyla birlikte bu sayıda da hızlı bir artış görüldü ve günlük sayı 100 bini aştı.

Test sayısı, 31 Ağustos'ta 110 bini aşarak, pandemi başlangıcından bu yana en yüksek düzeyine ulaştı. Ayrıca toplam test sayısı da pandeminin başlangıcından bu yana 7 milyonun üzerine çıktı.

Bakan Koca, Çarşamba günü basın toplantısında salgınla mücadelede toplumun her ferdinin duyarlılık göstermesi gerektiğini söyledi.

Koca, "Bu yeni dönemin, vatandaşımızın ferasetiyle iyi anlaşılacağını umduk. Eğer anlaşıldı ise gereğinin ne kadar yerine getirildiğini takdirlerinize bırakıyorum. Tatil yerlerinde, eğlence yerlerinde, çarşı, pazarda, törenlerde tedbirlere ne kadar uyulduğunu hep birlikte içimiz acıyarak görüyoruz" dedi.

Türk Tabipleri Birliği (TTB), Ağustos ortasında yaptığı Covid-19 salgının beşinci ay değerlendirme toplantısında ise 11 Mayıs'ta alışveriş merkezlerinin açılmasının ardından normalleşme sürecinin 1 Haziran'da hızlandığını belirtti.

TTB, toplantıyla ilgili yaptığı açıklamada, pandemiyle mücadelenin bireylerin önlemlerine bırakılabilecek bir mesele olmadığını savundu.

TTB Covid-19 İzleme Kurulu Üyesi Prof. Dr. Feride Aksu Tanık da hükümetin salgının etkisini azaltma stratejisinin karşılık bulmadığını söyledi.

Prof. Dr. Tanık, anma toplantıları, bayramlaşmalar, milyonlarca öğrencinin girdiği sınavlar, Ayasofya'nın açılması gibi etkinliklerin kişilerden beklenen iradeyi merkezi otoritenin göstermediğini ortaya koyduğunu vurguladı.