Ünlü analistten Erdoğan'a: Teneke diktatör

Cook Erdoğan’ı, Müslüman Kardeşler iktidarını devirdiği için ‘düşman‘ ve ‘diktatör’ ilan ettiği Mısır Cumhurbaşkanı Abdülfettah Sisi’ye benzetti; iki lider için de ”Teneke diktatörden daha fazlası değiller” ifadesini kullandı. Steven Cook yazısında, Sisi ve Erdoğan yönetimlerinin çeşitli demokratik kriterler açısından benzediğine dair de veriler ortaya koydu.

'Türkiye'yi tıka basa mideye indiren cumhurbaşkanı'

‘Ustalaştılar ama…’

Cook yazısına, ”Mısır ve Türkiye’deki hükümetlerin destekçileri dünyaya, Sisi ve Erdoğan liderliğinde daha açık ve adil siyasi sitemlere doğru ilerleme kaydettiklerini söylemekte ustalaştı. Ancak gerçekte, bu ülkeler teneke diktatörlüklerden daha fazlası değil’‘ diyerek başladı.

‘Erdoğan ölümcül bir siyasi bir düelloya girişti’

Haftasonunda Mısır’da hükümeti eleştiren bir akademisyen olan Michele Dunne’un ülkeye girmeye çalışırken gözaltına alınıp sınırdışı edildiğini yazan Cook, Türkiye’de de 14 Aralık operasyonunun düzenlendiğine dikkat çekti. Cook, Erdoğan’ın ilk olarak barış sürecinde PKK’yla müzakere edilmesi nedeniyle arasının bozulduğu Gülen Cemaati’yle yolsuzluk soruşturması sonrasında ‘ölümcül bir siyasi bir düello‘ya giriştiğini ve bugün intikam aldığını yazdı.

Cook ardından, Mısır’la Türkiye arasında, Kahire’de askeri darbenin düzenlendiği, Türkiye’de de Gezi Parkı eylemlerinin bastırıldığı 2013 yazından bu yana elde edilen şu demokrasi verilerini karşılaştırdı:

Protestolara katıldığı için hakkında kovuşturma başlatılan ya da hapse atılan kişilerin tahmini sayısı:

Mısır: 16 bin

Türkiye: 5 bin 500

Öldürülen protestocu sayısı:

Mısır: 1000 – 2 bin 500

Türkiye: 63

Yaralanan protestocu sayısı (tahmini):

Mısır: 17 bin

Türkiye: 8 bin – 10 bin

Sivil toplum kuruluşlarını hedef alan yasalar:

İki ülkede de bu tür yasalar çıkarıldı.

Protesto gösterilerini kısıtlayan yasalar: 

İki ülkede de bu tür yasalar çıkarıldı.

Freedom House kuruluşunun basın özgürlüğü sıralaması:

Mısır: Özgür değil

Türkiye: Özgür değil

Economist dergisinin demokrasi endeksi sıralaması:

Mısır: 135

Türkiye: 93

Dünya Bankası’nın hukukun üstünlüğü endeksi (2013): 

Mısır: 34.12

Türkiye: 55.92

Dünya Bankası yönetişim notu:

Mısır: -0.60

Türkiye: 0.08

‘Kişilik kültü, manipülasyon, sindirme’

Steven Cook, iki ülkede de resmi açıklamaların olumlu değişimler yaşandığı yönünde olduğunu, ancak yukarıdaki notların Bahreyn, Ürdün, Malezya, Yunanistan ve Güney Afrika Cumhuriyeti’nden düşük kaldığını vurguladı. Cook şöyle devam etti:

”Fakat Sisi ve Erdoğan’ın kişilik kültüne, manipülasyona, sindirmeye, korkuya ve şiddete dayanan, dikkat çekici derecede benzer politikalar uyguladığını görmek için bu tür endekslere ihtiyacınız yok. Üzücü biçimde, çok sayıda Mısırlı ve Türkiyeli, intikam ya da başkalarının acılarından zevk alma gibi sebepler nedeniyle, uzun vadede yaşanabilecekleri düşünmeden, bu yür bir yönetim biçimini destekliyor. Hem Sisi’nin Mısır’ında, hem de Erdoğan’ın Türkiye’sinde sıra herkese gelebilir. Diktatörlüklerde yaşanan budur.”