Uyduruk (!) Fransızca...

Başta “assolist, baterist, baton-sale, bonfile, bonservis, espritüel, jaketatay, arikatürizasyon, mikrobik, narkozitör, otodidaktik, otogar, otokontrol, panjur, parselasyon, podösüet, psikiytrist, rafinasyon, sosyetik, şef-garson, teolog, tifo, virütik” olmak üzere, daha birçok böyle “Türkçe’de yaratılan ‘Fransızca’ sözcük” olduğunu biliyor muydunuz?

Dahası en güvenilmesi gereken ünlü sözlüklerimize, bu sözcüklerin hemen hepsi, sanki Fransızca’ymış gibi alınmış, üstelik de bunlara Fransızca “hayalî” yazılımlar da uydurulmuş!..

Sermet Sami Uysal’ın Sorbonne’da hazırladığı “Recherches sur les emprunts lexicaux du turc au français” (Paris, 1969) başlıklı doktora tezinden yararlanarak hazırladığı ‘Türkçede Yaratılan Fransızca Sözcükler ve Türkçede Anlamları Değiştirilen Fransızca Sözcükler’ (Yapı Kredi Yayınları) adlı incelemesi konuya ayrıntılarıyla açıklık getiriyor.

İncelemede, “Türkçe’de yaratılan ‘Fransızca’ sözcükler”, bunların Fransızca’daki karşılıkları, “Örnekler” bölümünde çeşitli yazarlarımızdan kullanım örnekleri ve “Sözlüklerimizde bu sözcük” bölümünde de, belli başlı sözlüklerimizde, bu “yapma” sözcüklerin, nasıl “gerçek” Fransızca sözcüklermiş gibi ele alındıkları ortaya konuluyor. Meraklısına...

Son olarak; sık kullandığımız Fransızca kelimelere bazı örnekler verelim:

“Bikini (bikini),

asansör (ascenseur),

diyet (diète),

benzin (benzine),

kuaför (coiffeur),

ambulans (ambulance),

küvet (cuvette),

helikopter (hélicoptère),

gazoz (gazeuse),

misket (mousquet),

abajur (abat-jour),

afiş (affiche),

akrobat (acrobate),

aksesuar (accessoire),

aktör (acteur),

aktris (actrice),

alarm (alarme),

albüm (album),

alerji (allergie),

alkol (alcool),

alo (allô),

alüminyum (aluminium),

alyans (alliance),

ambalaj (emballage),

ampul (ampoule),

anket (enquête),

ansiklopedi (encyclopédie),

anten (antenne),

antibiyotik (antibiotique),

apartman (appartement),

arkeolog (archéologue),

asfalt (asphalte),

aspirin (aspirine),

astroloji (astrologie),

avukat (avocat),

badana (badigeonne),

bagaj (bagage),

bale (ballet),

balkon (balcon),

balon (ballon),

banknot (bank-note),

bant (bande),

baraj (barrage),

bariyer (barrière),

biberon (biberon),

biftek (bifteck),

bijuteri (bijouterie),

bisiklet (bicyclette),

bisküvi (biscuit),

bluz (blouse),

bonfile (bon filet),

buket (bouquet),

büro (bureau),

ceket (jaquette),

daktilo (dactylo),

dantel (dentelle),

dekolte (décolleté/e),

deterjan (détergent),

duş (douche),

eşarp (écharpe),

gardırop (garderobe),

gofret (gaufrette),

hoparlör (haut-parleur),

kamyon (camion),

kanepe (canapé),

karikatür (caricature),

kasket (casquette),

kaşkol (cache-col),

kazak (cosaque),

klozet (closette),

palto (paletot),

pankart (pancarte),

pantolon (pantalon),

pardösü (pardessus),

penye (peigné),

peruk (perruque),

piknik (pique-nique),

plaj (plage),

poşet (pochette),

pudra (poudre),

ruj (rouge),

şezlong (chaise longue),

şifonyer (chiffonnier),

şofben (chauffe-bain),

somya (sommier),

tablo (tableau),

telefon (téléphone),

triko (tricot),

tuvalet (toilette),

makyaj (maquillage)”.

Türkçede Yaratılan Fransızca Sözcükler ve Türkçede Anlamları Değiştirilen Fransızca Sözcükler / Sermet Sami Uysal / Yapı Kredi Yayınları / 224 s.