Viyana’da müziğin dansı

Günümüz Viyanası’nda neredeyse her akşam operet izlemeniz mümkün. Viyanalı için opera, operet ve müzik hâlâ günlük politika kadar önemlidir. Belki de müzik, tiyatro ve operaya sonsuz ilgi Habsburg’ların politik alanda başarılar elde etmesini çok kez engellemişti. Volkoper’de 1898’den bu yana perde hemen hemen her gece açılıyor, yılın 300 gecesinde Viyanalı operetlerle, müzikli oyunlarla coşuyor. Volksoper 1400 koltuklu, kadro dev, değişik oyunlarda 150 operet sanatçısı rol alıyor, 95 kişilik koro, 100 dansçı, orkestrada 100 müzisyen...

Bu akşam da Johann Strauss’un “Yarasa” operetiyle Volksoper’de coşuyor insanlar. “Yarasa”yı kim bilir kaçıncı görüşüm! Dünya sahnelerinde en çok oynanan Viyana operetlerinden biri... Müziği hafif, kalıcı ve sürükleyici. Üç akşam peş peşe de görseniz ilk gecenin canlılığı sizde hep taze kalıyor. Evin beyi Eisenstein, evin hanımı Rosalinde, hizmetçi Adele, âşık Alfred, avukat Blind oyunu sürüklüyor. Seyirciyle sanatçı oyun boyunca sahneden sıçrayan kıvılcımla bütünleşiyor. Viyanalının yaşam sevincine Volksoper’de sahnelenen her operette olduğu gibi “Yarasa”da da tanık oluyorsunuz. Orkestra canlı, solistler hareketli, sesler dorukta, koro coşturucu, bale, kostümler başarılı. Melodiler, şarkılar salondan dışarı taşıyor. Yaklaşık 3 saat sonra perde müthiş bir alkış fırtınasıyla iniyor. Robert Herzl’in sahneye koyduğu oyun hızlı, çekici, güldürücü, Viyana büyüsü dolu! Bir başka ülkede bir operetin böylesine içten alkışlandığını sanmıyorum. Alkışların uğultusu dakikalarca sürüyor. Perde son kez açılıp kapanıyor. İki buçuk saatin ardından mutlu insanlar yakındaki lokanta ve şaraphanelere koşuyor. Viyana’nın tek ve Avusturya’nın en ünlü operet tiyatrosu Volksoper rengârenk.

150 yıllık bir müzik tapınağı
25 Mayıs 1869 akşamı Kayser Franz Joseph’in huzurunda Mozart‘ın Don Giovanni’siyle açılan Viyana Operası, 25 Mayıs 2019 akşamı Richard Strauss/Hugo von Hofmannsthal’ın ortak yapıtı “Gölgesiz Kadın” ile 150. yılını kutladı. Ertesi akşam da tarihi binanın önündeki büyük Herbert von Karajan Alanı kalabalıktı! Çevrede tüm alan ve caddeler trafiğe kapatıldı. Opera’nın tüm kadrosu dev sahnede yer aldı. Üç saat boyunca ünlü yapıtla, ünlü aryalar birbirini izledi. Fidelio, Macbeth, Nabucco, Figaro, Don Giovanni, Rosenkavalier, Madam Butterfly, Carmen... Çeşitli Avrupa ülkelerinden gelmiş ünlü solistler değişik noktalardan Karajan Alanı’nı ve geniş bulvarı dolduran on binleri duygulandırdı, coşturdu. Dev sahneden, karşıdaki tarihi Bristol Oteli’nin balkonlarından, operanın tepesinden ünlü aryalar yükseldi. Avusturya televizyonu sayısız ülkeye canlı yayın yaptı. Kutlama günlerinde kentin değişik semtlerinde sergiler açıldı, konferanslar, toplantılar, televizyon kanallarında açık oturumlar, şovlar düzenlendi, belgesel filmler gösterildi, dünyanın değişik ülkelerindeki Avusturya elçilikleri de çeşitli etkinlikle Viyana’daki kutlamalara katkıda bulundu. Ve bütün bunların yanı sıra Moskova’nın büyük Zaryadye parkında kurulan dev ekrandan “A gift from Vienna- Viyana’dan hediye” adı altında 3 gün boyunca Viyana Devlet Operası’nın en ünlü oyunlarını on binler izledi.

Hitler yıllarını zar zor geçiren, savaş boyunca ayakta kalmayı başaran Viyana operası, 12 Mart 1945 günü Amerikan bombalarıyla yerle bir oldu. Viyanalılar dev “müzik tapınak”larına kavuşmak için tam 10 yıl beklediler. Bu arada insanlar operaya hasret kalmadı, başka salonlarda etkinlikler devam etti. Bugünkü opera binası 5 Kasım 1955’te Beethoven’in Fidelio’suyla yeniden açıldı. Salzburg doğumlu efsanevi müzik adamı Herbert von Karajan, 1954’ten başlayarak Viyana Devlet Operası’nın uzun yıllar sanat yönetmenliğini yaptı, klasik yapıtlara getirdiği değişik yorumlamalarla müzik dünyasının ilgisini Viyana’ya çekti. Karajan’dan sonra gelenler onun kalıtını başarıyla sürdüler. Viyana Devlet Operası günümüzde hâlâ dünyanın en başarılı operalarından biri.

mail@ahmet-arpad.de