Yoksullara okul da yok

Türkiye’de, temel bir insan hakkı olan “kaliteli eğitim” yalnızca küçük bir azınlık için sağlanabiliyor. Eğitim sistemi artık yoksul çocuklara sınıf atlama şansı vermiyor. Kırsal kesimde yaşayan, ailesinin geliri sınırlı, üç kardeşi olan, anne ve babası ilkokul mezunu bir kız çocuğunun liseye gitme olasılığı yalnızca yüzde 1-2. En zengin kesimdeki 7-23 yaş arası nüfusun yüzde 28’i yükseköğretime erişebilirken en yoksul kesimdeki aynı yaş grubunun yalnızca yüzde 0.4’ü yükseköğrenim görebiliyor.

Sabancı Üniversitesi İstanbul Politikalar Merkezi’nin koordinatörlüğünde yürütülen Eğitim Reformu Girişimi (ERG) “Eğitimde Eşitlik” başlıklı bir rapor hazırladı.

ERG Koordinatör yardımcısı Batuhan Aydagül tarafından, Sabancı Üniversitesi Karaköy İletişim Merkezi’nde sunulan rapor, eğitimdeki eşitsizlikleri ortaya koyuyor, eşitliğin sağlanması için önerilerde bulunuyor.

Diplomasız ayrılma

• Zorunlu ilköğretimde yüzde 100 okullaşma halen sağlanabilmiş değil. Güneydoğu Anadolu’nun kırsal kesiminde yaşayan bir kız çocuğunun ilköğretime erişim olasılığı yüzde 48-52.

• İlköğretimden diplomasız ayrılma çok büyük bir sorun. 15-19 yaşındaki gençlerin yüzde 15’i ilköğretim diploması sahibi değil. İlköğretim diploması olmayan her 10 gencin yedisi kız.

• İlköğretim temel beceri ve yetkinlikleri kazandıramıyor. 15 yaşındaki gençlerin yüzde 32’si okuduğunu anlayamıyor, yüzde 52’si basit matematiksel problemleri çözemiyor.

• Sosyoekonomik durum ve cinsiyet, ortaöğretime katılımı belirliyor.

• Sosyoekonomik durum, ortaöğretimde hangi okul türünde eğitim görüleceği üzerinde de etkili. En düşük sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerin yüzde 51’i meslek liseleri ve çok programlı liselere devam ederken ancak yüzde 5’i bir Anadolu lisesine gidebiliyor. En yüksek sosyoekonomik düzeydeki öğrencilerin sadece yüzde 3’ü meslek liseleri ve çok programlı liselere giderken yüzde 49’u Anadolu liselerinde eğitim görüyor.

• En zengin kesim, en yoksul kesimin 21 katı eğitim harcaması yapıyor.