1928’de Paris’te doğan Robert Badinter, genç yaşta hukuka ilgi duyarak avukatlık kariyerine başladı. 1981’de adalet bakanı olduğunda, Fransa tarihinin en radikal reformlarından birine imza attı: ölüm cezasının kaldırılması. Bakanlık yaptığı yıllarda mecliste yaptığı konuşmalar yalnızca yasaları değil, vicdanı da beraberinde savunuyordu. Badinter’in devrim niteliğindeki bu reformundan sonra Fransa, dünyada ölüm cezalarının kaldırılmasına öncülük etti.
“Bir devletin gücü, insan yaşamına verdiği değerle ölçülür”, “Adaletin amacı cezalandırmak değil, insan haklarını korumaktır”, “Hukuk, yalnızca yasaları uygulamak değildir; vicdanı ve insanlığı da korumak zorundadır” sözleri halen güncelliğini koruyor.
Takvimler 9 Ekim 2025’i gösteriyor. Paris’te sonbahar kendini iyice hissettirmeye başladı. Hava soğuk olmasına karşın Panthéon’daki tarihi töreni kaçırmamak için yola düşüyorum. 9 Şubat 2024’te yaşamını yitiren Badinter’in naaşı Panthéon’a taşınıyor… Yüksek mermer basamakları çıkarken adaletin ve insan haklarının ölümsüzleştiği bir ana tanıklık etmenin mutluluğunu yaşıyorum.
GİYOTİNİN SONU
Tören saat 18.30’da başladı. Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, siyasi liderler, akademisyenler ve sanat dünyasının önemli isimleri de oradaydı. Meydandaki kalabalık sessiz, eller kalplerin üzerinde, gözlerde saygı ve hüzün karışımı bir ifade… Yaşlılar geçmişi, gençlerse bir hukuk mirasını taşıyor gözlerinde.
Badinter’in sergilenen cüppesi, birkaç kitabı ve tarihi konuşmalarının notları ise onun yaşamı boyunca verdiği hukuk mücadelesini sessiz ama etkili biçimde anlatıyor…
Badinter, Fransa solunun unutulmaz lideri François Mitterrand’ın cumhurbaşkanı olduğu dönem hükümette adalet bakanı olarak görev aldı. 1980’lerde ölüm cezasının kaldırılması büyük bir tartışmaya yol açmıştı. Bazı bakanlar ve parlamenterler ölüm cezasının sürdürülmesini savunurken Badinter hukukun evrensel ilkelerini ve vicdanı savunma kararlılığını ön plana çıkardı. Başbakan Pierre Mauroy ile yakın çalışması, reformların parlamentodan geçmesini kolaylaştırdı. Böylece 10 Ekim 1789’da Dr. Joseph Ignace Guillotin tarafından icat edilen ve Fransa’da ölüm cezalarının infazında kullanılan giyotin tarihe karışmış oldu.
ADALET, HUKUK VE VİCDAN
Panthéon’un önünde dururken bu kararın tarihi önemini ve adaletin evrensel değerini bir kez daha anladım. Kafamda Badinter’in, “Adalet öldürmez, yaşatır”, “Gerçek hukuk, vicdanla birleştiğinde toplumun yolunu aydınlatır ve nesiller boyunca hatırlanır” sözleri… Robert Badinter’in Panthéon’a alınması, yalnızca bir hukuk figürünü onurlandırmak değil; adaletin ve insan haklarının nesiller boyu yaşatılmasını da simgeliyor.
