Köy Enstitüsüleri'nin son öğrencilerinden Usta, Köy Enstitülerini ve eğitim sistemini Cumhuriyet’e anlattı. “Ladik Akpınar Köy Enstitüsü olmasaydı okuyamazdım. Köy çocuklarının okuyabileceği bir okul yoktu, olsa bile ailemin okutmaya gücü yoktu” diyerek söze başlayan Ahmet Usta şöyle devam etti: “Enstitüler sıradan bir okul değildi, bilimsel araştırmanın, sanatın, üretimin, eğitimin merkezi, teorinin pratiğe döküldüğü yerlerdi. Öğrenciler burada ‘İş için, iş içinde eğitim’ ilkesiyle yetenekleri doğrultusunda köye donanımlı birer öğretmen, yol gösterici, öncü olarak gittiler. Enstitüdeki öğrenciler gittikleri köylerde öğrendiklerini uyguladılar. Tarım, hayvancılık, demircilik, marangozluk, terzilik yanında sağlık bilgisi ile de donatılıyorlardı. Köy Enstitüsü ruhu halkına, toplumuna, insanına hizmet için adanmışlıktır.” Enstitülere karşı gerici çevrelerin önyargılı olduğunun altını çizen Usta, “Belli bir kesim enstitüleri bir türlü hazmedemedi. Gerici çevreler, kız erkek bir arada okuyor diye karşı çıktı. Cumhuriyeti sindirememiş çevreler bu okullara komünist yetiştiriyor, gâvur okulu diye iftira attılar. Kapatılması için ellerinden geleni yaptılar” dedi. Enstitüleri kapatan zihniyetin işbaşında olduğunu, enstitüleri kapatanların imam hatip okulları açtığını belirten Usta, açıklamasını şu şekilde tamamladı: “Cumhuriyeti, çağdaşlığı özümseyememiş, toplumun sürü olmaktan kurtulmasını istemeyen feodal ağa zihniyeti, bağnaz çevreler o gün Köy Enstitülerini kapattılar. Bugün de aynı zihniyetin laik, çağdaş, bilimsel eğitim sistemini yok edip, dinselleştirdiğine tanık oluyoruz.” l
‘Enstitüleri kapatanlar imam hatip okullarını açtı’
Köy Enstitüleri, hizmet verdiği 10 yıl gibi kısa bir sürede nice donanımlı öğrenci yetiştirdi. Onlardan biri de emekli öğretmen Ahmet Usta... 1935 yılında Amasra’da dünyaya gelen Ahmet Usta, 1952’de Samsun’un Ladik ilçesindeki Akpınar Köy Enstitüsü’nden mezun oldu. İlk görev yeri Van’ın Özalp ilçesinin Sapmaz köyü olan Usta 45 yılın sonunda 1995’te emekli oldu.
18.04.2024 04:00:00
Güncellenme:
Köy Enstitüleri, hizmet verdiği 10 yıl gibi kısa bir sürede nice donanımlı öğrenci yetiştirdi. Onlardan biri de emekli öğretmen Ahmet Usta... 1935 yılında Amasra’da dünyaya gelen Ahmet Usta, 1952’de Samsun’un Ladik ilçesindeki Akpınar Köy Enstitüsü’nden mezun oldu. İlk görev yeri Van’ın Özalp ilçesinin Sapmaz köyü olan Usta 45 yılın sonunda 1995’te emekli oldu.
İlgili Haberler
Köy Enstitüleri 84 yaşında: "Belediyeler o atılımı yaşatsın"
Türk Aydınlanmasının kilit taşı olan Köy Enstitüleri 17 Nisan 1940’ta yasalaştı. Atatürk’ün öngördüğü, İsmet İnönü’nün cumhurbaşkanlığı döneminde hayata geçirilen tamamen Türkiye’ye özgü model, kapatılması üzerinden yıllar geçse de saygınlığını ve ilericiliğini koruyor.
KÖY ENSTİTÜLERİ
Bugün 17 Nisan 2024; tam 84 yıl önce bugün, 17 Nisan 1940’ta Türkiye’nin en özgün eğitim öğretim projesi Köy Enstitülerinin kuruluş kanunu çıktı. Fay Kirby’nin deyişiyle Köy Enstitüleri, Pestalozzi, Dewey ve Kerschensteiner gibi eğitim bilimcilerin görüşlerinin taklit edilmesiyle değil, Kemalizm ilkelerine dayanılarak Türkiye’nin özel koşullarına göre yaratılmış özgün bir eğitim modeliydi. Ne liberal Amerika’dan ne faşist Almanya’dan ne de komünist Rusya’dan alınmıştı. (Fay Kirby, Türkiye’de Köy Enstitüleri, İstanbul, 2012, s. 65, 118)