Kök hücre tedavilerinde 'kordon kanı' umudu

Dünyada her yıl 14 milyon, ülkemizde ise 163 bin kişiye kanser tanısı koyuluyor. Yüzde 90’ı çevresel, yüzde 10’u da genetik faktörler nedeniyle beliren kanser, bir organ veya dokudaki hücrelerin düzensiz çoğalması sonucu oluşan hastalıklara deniyor.

Erken tanı hayat kurtarırken, özellikle lösemi, lenfoma ve talasemi gibi kanser türlerinin iyileştirilmesinde kök hücre uygulamaları tedavide umut vadediyor. Kök hücre açısından zengin bir kaynak olan kordon kanı bu tedaviler için önemli hale geliyor.

UYGUN SAKLAMA KOŞULLARI ÖNEMLİ

Doğum anı ise kordon kanının alınıp saklanması için tek şansımız; klinik araştırmalarda veya Sağlık Bakanlığı'nın onayı ile erken erişim programı başlığı altında tedavi denemelerinde kullanılıyor. Bunun için uygun saklama koşullarının var edilmesi gerekiyor.

Histoloji ve Embriyoloji Uzmanı Prof. Dr. Utku Ateş, "Özellikle kan ve lenf kanserlerinin tedavisinde büyük başarı sağlayan kan yapıcı kök hücreler, başta kemik iliği olmak üzere dolaşan kandan ve kordon kanından elde edilmektedir" diyor. Ateş, önemli kök hücre kaynaklarından biri olan kordon kanının toplama ve saklama koşullarını sıralarken, hücre ve doku bağışının önemine değiniyor.

'KALİTE VE GÜVENLİK ÖNEMLİ'

Organ, hücre ve doku bağışlayabilmek, insanın insanlığa verebileceği en önemli biyolojik hediyedir. Bu dokulara ve hücrelere ihtiyaç olması halinde ise uygun koşullarda işlenen ve depolananlar kullanılabiliyor. Bu nedenle Türkiye’de, güncel kalite ve güvenlik kurallarına uyumlu güvenli işleme ve saklama hizmeti verebilen hücre doku bankasının olması büyük önem arz ediyor.

'ANNE İLE BEBEĞE ZARARI YOK'

Doğum doktoru, bebek doğmasının ardından plasenta ve göbek kordonun içinde kalan kanı, steril özel bir torbaya topluyor. Kan toplama işleminden sonra yaklaşık 12-14 santimetre boyutundaki kordon dokusu da (göbek bağı) steril özel transfer kitine yerleştiriliyor. Bu işlemler toplam 2-5 dakika sürüyor. İşlemin gerçekleştirilmesi ise ağrı ve sancıya neden olmazken, anne veya bebeğe hiçbir zararı bulunmuyor.

KORDON DOKUSUDAN ELDE EDİLEN MEZENKİMAL KÖK HÜCRELER

Kordon kanından elde edilen hematopoietik (kan hücrelerini yapan) kök hücreler lenfoma, talasemi (Akdeniz anemisi), lösemi gibi bazı kan hastalıklarının tedavisinde kullanılırken; kordon dokusundan elde edilen mezenkimal kök hücreler ise ortopedi, romatoloji, oftalmoloji ve immünoloji gibi tıpta hemen hemen her branş tedavi amaçlı klinik çalışmalarda bir alternatif olabiliyor.