Ankara-Atina hattında son dönemde ilişkilerde karşılıklı gerilimi tırmandırmaktansa düşürme, en azından sabit tutma yönünde bir tutum dikkat çekiyor. Bu çerçevede iki ülke arasında “Yüksek Düzeyli Stratejik İşbirliği Konseyi” toplantıları yapılıyor. Bunlardan biri de perşembe günü Atina’da olacak. Toplantıya Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın katılması bekleniyor. Yunanistan Başbakanı Miçotakis geçen ay, “iklim krizi ve göç” gibi konularda Türkiye ile işbirliğinin gerektiğini söylemişti. Erdoğan’dan ise geçen hafta, “İki ülke arasında yeni bir dönem başlar mı” diye soran gazetecilere dikkat çekici yanıt geldi: “Temennimiz odur ki yeni bir dönem başlamış olsun... Bu kadar geçmişi itibarıyla iç içe olan iki ülkenin hâlâ düşmanlığı körükleyen seslerle yürümesi doğru değil. Bir diğer taraftan da bizi kızıştıran kim? Bu noktada baktığımız zaman başta ABD olmak üzere birileri bizi birbirimize düşürmenin gayreti içerisinde...” 

EUROFIGHTER PAZARLIĞI

Erdoğan ABD’ye tepkisini, Yunanistan’a verilmesine karşın Türkiye’ye olumlu yanıt çıkmayan F-16 savaş uçakları üzerinden de dile getirdi. Atina ile görüş ayrılıklarının bulunduğunu söylerken diğer yandan da “hemen çözülebilecek, işbirliği zeminini genişletecek başlıkların olduğunu” da ekledi. Bu çıkış Ankara’nın, savaş jeti ihtiyacı için İngiltere, Almanya, İtalya ve İspanya’nın oluşturdugu konsorsiyum tarafından üretilen Eurofighter Typhoon için zemin yokladığı bir dönemde geldi. Berlin’in olumsuz bakışına karşın özellikle İngiltere’nin, Ankara’nın Eurofighter talebine olumlu yaklaştığı iddiaları gündeme yansımıştı. Hem de Türkiye ile İngiltere arasında geçen hafta “Savunma İşbirliği Niyet Beyanı” imzalanmışken...

Gelişmelerle birlikte gözler, Ankara-Londra ilişkileri gibi Atina-Londra hattına da çevrilmiş durumda. İşin ilginci, Yunanistan son dönemde, İngiltere ile “arkeolojik” gerilimde. Osmanlı döneminde Atina’dan İngiltere’ye götürülen “Elgin Mermerleri” diplomatik krizin kaynağı. İngiltere Başbakanı Sunak, ülkesini ziyaret eden Miçotakis’in Londra’nın eseri kendilerine vermemesine tepkisini dile getirmesi sonrası görüşmelerini son anda iptal etti. Ancak bazı Yunan ve İngiliz gazeteleri, ilişkilerde son dönemdeki gerilimin arkasında aynı zamanda Atina’nın, Londra’nın Türkiye’ye yönelik Eurofighter Typhoon çerçevesindeki destekler tutumuna hoşnutsuzluğun olabileceği iddiasını aktardı. 

Madrid’in de Eurofighter konusunda Ankara’yı destekler tutumda olduğu öne sürüldü. Kimi ise tersine, Berlin’in Ankara’ya mesafeli tutumunun Atina’da “göç konusundaki işbirliğini” etkileyebileceği gerekçesiyle kaygı yarattığı görüşünü dile getirdi. İddialar havada uçuşurken KKTC ve Rum basınında ise BM çerçevesinde Kıbrıs görüşmelerinin yeniden başlaması yönünde arayışlara işaret edildi. Kıbrıs’ta bilindiği gibi Türkiye ve Yunanistan’la birlikte İngiltere de garantör.

‘KAZAN KAZAN’ NASIL OLACAK...

Bu haftaki Atina temasları öncesinde mesajlar olumlu gelse de sonuca ilişkin büyük bir beklenti yok. İki ülkede şu anki siyasi rüzgâr, “Anlaşamadığımızı değil anlaşabileceğimizi konuşalım” şeklinde. Çünkü kıta sahanlığından adaların silahsızlandırılmasına pek çok zorlu konu ortada. O nedenle de Erdoğan’ın Atina ile ilişkilere işaretle “kazan kazan” politikasındaki başlıkların ne olacağı merak konusu. Yunanistan başta olmak üzere AB ülkelerinin “göç akınını” engelleme konusunda yine Türkiye’ye havuç uzatma çabaları mı var... Yoksa, iktidar cephesinin yerel seçimler öncesinde AB ile buzdolabındaki ilişkileri canlandırarak ağır ekonomik krizi ve yargı bağımsızlığı tartışmalarını biraz olsun azaltma ya da Hamas’a destek konusunda Avrupa ile ABD’nin baskılarına karşı elini güçlendirme arayışı mı...

Elbette iki komşu arasında dış güçlerden bağımsız, egemenliğe saygı temelinde işbirliği olumlu bir yaklaşım. Ege, Akdeniz üzerinden enerji, nüfuz mücadeleleri sürerken üstüne Filistin Gazze’deki gelişmeleri de bu tabloya eklersek Ankara-Atina ilişkileri kritik önemde. Ancak tabii ki Atina’nın, ABD’nin Türkiye’nin burnunun dibinde, Yunanistan’da geniş askeri üs hamlelerine onay vermesini hesaba katmayı da unutmadan.