Amerikan yasaları, Kongre üyeleri ve ailelerinin, kâr amaçlı hisse sahibi olmalarını engelleyemedi. Amerikan siyasi eliti, Kongre’yi daha da zenginleşmek için kullanılan bir platform olarak görürken yasalar adeta sıradan ABD vatandaşları için var.

“Yolsuzluk” uzun yıllardır ABD’nin rakip ülkelere yaptırımlar uygulamak veya muhaliflerini itibarsızlaştırmak için kullandığı sihirli sözcüklerden biri. Bu satırları okuyan pek çok kişi bunun ABD’de nadir rastlanan bir olgu olduğunu varsayıyor olabilir ancak gerçek bu değil. Uluslararası Şeffaflık Örgütü, geçen yıl yayımladığı bir raporda, ABD’deki yolsuzluğun son 10 yılın en yüksek seviyesinde olduğunu doğruladı. ABD, yıllık Yolsuzluk Algısı Endeksi’nde 2012 yılından bu yana kademeli olarak geriledi. Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün ABD Bürosu Direktörü Scott Greytak’a göre bunun başlıca nedeni, Amerikan siyasi sistemindeki bozulma.

Buzzfeed ve Uluslararası Araştırmacı Gazeteciler Konsorsiyumu tarafından 2020’de yapılan ortak bir soruşturma, büyük ABD bankalarının trilyonlarca dolarlık şüpheli finansal işleme nasıl göz yumduğunu; uyuşturucu baronları, yolsuzluk suçluları ve teröristlere, küresel çapta karapara trafiği yürütme imkânı tanıdığını ortaya koydu. Greytak, bu yolla ABD finansal sistemine pompalanan finansmanın boyutlarına dikkat çekti. Bunun da ötesinde, bu yılın başında, yasadışı yöntemlerle vatandaşlara ait gizli bilgileri kullanarak borsada yatırım yapan Kongre üyelerinin yolsuzluklarıyla ilgili büyük skandallara tanık olduk. Üstelik ABD’deki tüm Kongre üyelerinin beşte birinin bu kirli tezgâhtan faydalandığı ortaya çıktı. 

ZENGİNLEŞME ARACI

13 Eylül’de New York Times’ta yayımlanan bir makalede, ABD Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi’nin kocasının, “çip” tasarısı Kongre’den geçmeden önce çok sayıda çip hissesi satın aldığı ifşa edildi. Amerikan yasaları, Kongre üyeleri ve ailelerinin, kâr amaçlı hisse sahibi olmalarını engelleyemedi. New York Times tarafından yayımlanan bir başka raporda ise Cumhuriyetçi ve Demokrat en az 97 Kongre üyesinin, gizli bilgileri mali çıkar elde etmek için kullandığı ifade edildi. Amerikan siyasi eliti, Kongre’yi daha da zenginleşmek için kullanılan bir platform olarak görürken yasalar adeta sıradan ABD vatandaşları için var.

“Yolsuzluğun ABD’de nadir rastlanan bir olgu olduğu fikri” elitlerin, partilerin ve iş insanlarının sergiledikleri pratiklerle çelişiyor. Zira ABD’de yolsuzluğun pek çok tezahürü ve göstergesi var ve bu uygulamaların bazıları ironik bir şekilde kanunla düzenleniyor. Örneğin, yüksek mahkeme, seçim kampanyalarının finansmanına ilişkin tüm kısıtlamaları ve ilgili bağışlardaki üst limiti yıllar önce kaldırdı. Bariz bir yolsuzluk örneğini temsil eden bu bağışlar, pratikte seçim sonuçları dahil pek çok şeyin satın alınmasını kolaylaştırdı.

Amerikalı iş insanları, 2017’de Senato Çoğunluk Lideri Mitch McConnell ve Meclis Başkanı Paul Ryan’a açıkça, Cumhuriyetçi Parti, ana bağışçılarına vergi indirimi uygulamazsa hiçbir milyarderin 2018 ara seçimlerinde partiyi destekleyemeyeceğini söyledi. Bu tehdidin hedefinde, bağışları alan Kongre seçkinleri vardı ve tehditlerinin karşılığında 1.5 trilyon dolarlık vergi indirimi yapıldı. 

Dolayısıyla yolsuzluğun bir olgu olması bir yana, ABD siyasal sistemi “kurumsallaşmış, sistematik bir yolsuzluk mekanizması” üzerine bina edilmiştir. Burada ustalık, milyarlarca dolarlık haksız kazancın ne kadarının örtülebildiğinde.

M. BİROL GÜGER

GAZETECİ