Çoklu yaşam ile birlikte insanoğlu kendi dışındaki insanlar ile maddi ve manevi yaşamını sürdürebilmek için zorunlu olarak ilişki kurma gereğini duymuştur. İşte insanlar arasında zorunlu olarak kurulan bu bağ sonucunda iletişim kurma biçimleri oluşmuştur. Günümüzde insan yaşamını sürdürebilmek için önem taşıyan finans konusunda bilgilenmek için finans okuryazarlığı konusunda herkes kendi çapında bir çaba sarfetmektedir.

Fakat insanın temel gereksinimi olan sağlıklı bir yaşam için çok önem taşıyan iletişim okuryazarlığı konusunda aynı çabayı göstermediğimizi gözlemlemekteyiz ne yazık ki. Gerek bireyler, gerek topluluklar, gerekse toplumlar arasında kurulan iletişim türlerini incelediğimizde konuyu dört başlık altında toplayabiliriz. Bunların ikisini olumlu, diğer ikisini de olumsuz iletişim kurma biçimleri olarak ayırabiliriz.

OLUMLU İLETİŞİM BİÇİMLERİ 

Benimseme sonucu oluşan iletişim; insanlar arasında kurulan iletişim sonucunda bir kişiyi genel anlamda (karekteristik, sosyo-kültürel v.b) ağırlıklı olarak benimsiyorsak bunun sonucunda oluşacak periyodik iletişimde pozitif bir iletişim biçimi oluşur. Bu tür bir iletişim biçimi iki tarafın da ortak faydasınadır.

Kabullenme sonucu oluşan iletişim; insanlar arasında kurulan iletişim sonucunda karşı tarafı kısmi olarak benimseyip ağırlıklı olarak (karekteristik, sosyo-kültürel v.b) benimsemediği halde, bu gerçeği değiştiremeyeceğini anlayıp bu kişiyi kabullenme sonucunda kurulan iletişim biçimi diyoruz. Bu tür iletişim biçiminde çatışma yerine uzlaşma tercih edildiğinde, iki tarafın da ortak faydasınadır. 

OLUMSUZ İLETİŞİM BİÇİMLERİ

Teslim olma sonucu oluşan iletişim; karşındaki kişinin/kurumun veya liderin özelliklerini, düşünce ve ideolojisini ağırlıklı olarak benimseyip kendini etkisizleştirerek karşı tarafı tartışmasız sorgulamadan topyekûn yaptığı her şeyi ön kabul ile birlikte benimseme ve onaylama şeklindeki iletişim biçimine teslim olma tarzı iletişim olarak adlandırabiliriz. Bu tür iletişim biçiminde kendisini etkisizleştirerek sorgulamadan ön kabul olduğundan iki tarafın ortak zararı oluşmaktadır. Karşı tarafı sorgulamadan kabullendiğinde her şey karşı tarafın keyfiyetine kalmakta, bu da karşı tarafa etik insani değerlere aykırı olsa dahi her şeyi yapabilme keyfiyeti vermektedir. 

Günümüze baktığımızda bir kısım seçmen mevcut iktidarı kültürel ve kimlik değerleri gereği genel ön kabulde bulunduğunda teslim olmuş durumdadır. Bu nedenle iktidar keyfi davranmaktadır. (Örneğin; milletvekili seçilen Can Atalay konusunda Anayasa Mahkemesi’nin kararını tanımayarak bu keyfiyeti kullanmaktadır).

Çatışmacı iletişim; karşı tarafı genel anlamda benimsemeyip gerçekçi bir bakış açısı ile kabullenme yerine kendi isteklerini, düşüncelerini hâkim kılmak için sürekli karşı tarafı kötüleyerek haklı çıkmaya çalışmak periyodik bir çatışma şeklinde iletişim oluşur. Bu da en olumsuz iletişim şekillerinden biridir. Karşı tarafı anlamaya çalışmak için uzlaşma dili yerine sürekli çatışma dilini kullanmak iki tarafında ortak zararına olmaktadır.

ÇÖZÜM

Olumlu iletişim biçimleri sonucunda, taraflar arasında tam anlamıyla anlaşma olmasa dahi bir uzlaşı ve olumlu iletişimin devamı sağlanabildiği için tarafların ortak faydasına olacak biçimde potansiyel anlaşabilme ve sağlıklı diyaloğu sürdürebilme olasılığı son derece olumlu bir durumdur. 

İki başlık halinde açıklanmaya çalışılan olumsuz iletişim biçimlerinin, teslim olma iletişim biçimi yerine, karşı tarafın eksik ve etik olmayan yaptıklarını sorgulayıp, eleştirip, yani kendi düşüncelerimizle katkı sunarak kabullenirsek iki tarafın da ortak faydasına sağlıklı ve olumlu bir durum oluşabilir.

İSMAİL DOĞAN

İLETİŞİM UZMANI