Günlük köşe yazısı yazmadığımdan, bazen yorumlar, değerlendirmeler gecikme ile yapılabiliyor, zaman zaman da güncelliğini yitirebiliyor. Öngörüler gerektiğinde aktarılamıyor, olay gerçekleştikten sonra da öngörünün anlamı kalmıyor.
Sayın Gül’ün Erivan ziyareti, gezisi, Erivan’la buzları eritme girişimi, nasıl nitelendirirseniz nitelendirin kesinleşmeden önce bir taksi sürücüsü ile konuşuyorum. Sürücü, Sayın Gül’ün Ermenistan’a gitmesine karşı. Ben “Condy uygun gördüyse Sayın Gül kesinlikle gider” diyorum. Ne kadar doğru, otantik bilmiyorum. Basına yansıdığı kadarı ile Sayın Gül, Dışişleri Bakanı olduğu dönemde, ABD Dışişleri Bakanı Condoleezza Rice ile yakın dostluğu nedeniyle kendisine “Condy” diye hitap ediyormuş. Condy ayarladıysa, davete gitmemek yerinde olmaz; zaten olanaklı da değil, emir büyük yerden diye düşünüyorum.
Bu konuşmanın ardından ertesi gün TÜSİAD, Sayın Gül’ün Erivan ziyaretini destekleyen bir bildiri yayımladığında, senarist, ipleri elinde tutan işareti verdi diyorum. Nitekim TÜSİAD desteği de alan Sayın Gül, aynı günün akşamı kesin kararını verip Erivan’a gitme arzu ya da niyetini açıklıyor.
Yaşananlar, gözlemler insanı kuşkucu yapıyor. Şöyle bir senaryo kafamda oluştu. ABD, önceden bu geziyi, ziyareti planladı, ayarladı, bir futbol maçı yapılmasından da yararlandı. Ermenistan Cumhurbaşkanı’ndan davet gelecek, Sayın Gül de bu daveti kabul edecek. Mutabakat, uygunluk önceden sağlandıktan sonra oyun sahnelendi. Sayın Gül önce duraksama gösterdi; ancak kamuoyunun baskısı üzerine daveti bir iyi niyet gösterisi olarak kabul etti izlenimi yaratıldı.
Belli yazar, çizer takımının desteği yeterli görülmediğinden, senarist diğer topları, önce TÜSİAD sonra MÜSİAD’ı ateşledi. İşte ziyaret, davete icabet ne derseniz deyiniz, Sayın Gül’e de destek sağlanmıştı.
Türkiye’nin etkin, rol aldığı diğer dış ilişkilerde de senaryo ABD tarafından yazılıyor; Türkiye kendisine biçilen rolünü oynuyor. Kamuoyunu da bu oyun, bu senaryo, Türkiye etkin rol oynuyor diye sunuluyor.
Şu sık sık yinelenen “win win”, “Kazandır, kazan” veya “Kazan kazan” politikasını, Türkiye’nin ihtilaflı, uyuşmazlık konularında, dış ilişkilerde bir adım ileri olmasını da anlamış değilim. Eğer yeni bir değer, bir artı yaratıyorsanız, bunun bölüşümünde taraflar, ilk duruma göre kazançlı çıkabilirler. Bir artı değer doğmuyorsa, mevcut yeniden dağıtılıyorsa, paylaşılıyorsa, bir taraf kazanırken öbür taraf kaybediyor demektir. Aritmetik olarak iki tarafın birden kazanmasına olanak yoktur.
Şu dış politikada “kazan kazan” politikası bana otantik olup olmadığını bilmediğim bir anek-dotu anımsatıyor. Afrika yerlileri, “Misyonerler geldiğinde bizim topraklarımız, onların elinde İncil vardı. İncil’leri bize verip, gözümüzü kapayıp dua edin dediler. Gözümüzü açtığımızda onların toprakları vardı, bizim elimizde ise sadece İncil kalmıştı” diyorlarmış.
Türkiye’nin politikası da buna benziyor. Türkiye kazanıyor ama ne kazandığı kimin kazandığı belirsiz. Ancak Türkiye’nin büyük tesislerinin, bankalarının altyapısının önemli bir bölümünün yabancıların eline geçtiği, Türkiye’nin dış borçlarının 300 milyar USD’yi bulduğu bir gerçek. Övgü Türkiye’ye ama Türkiye’nin zenginlikleri yabancılara ya da onların yerli işbirlikçilerine... Yabancıların övgüsü beni daima kuşkulandırır. La Fontaine’nin “tilki, karga, peynir” öyküsünü anımsatır. Emperyal güçlerden, onların işbirlikçilerinden övgü geldiğinde, Türkiye yine ne yitirdi, neyi götürdüler diye düşünüp etrafı kolaçan etmek, envanter yapmak gerekiyor.
