Kağıt krizinin nedeni bu iki karede

2017’de tonu 750 Avro olan kâğıt 900 Avro’ya çıktı, yılbaşından bu yana ithal kâğıt 5’te 3 azaldı. Yayıncı maliyeti yüzde 60 arttı. Çoğu dergi yayına ara verirken pek çok gazete de zamlandı.

<haber-dikey:1065942,1068050,1066886>

 

Gazete ve kitap kağıdını ithal eden Türkiye’deki yayıncılar, yüksek kur nedeniyle ayakta kalmaya çalışıyor. Kâğıt, boya ve tutkal gibi ithal girdilerde yüzde 60’ları bulan maliyet artışları, bazı dergilerin yayınlarına ara vermesine neden olurken, gazetelerin de ya zam yapmalarına ya da sayfa sayılarını azaltmalarına yol açtı. Kurdaki artış dizginlenemez ve yayıncıların yüzde 18’lere varan yüksek KDV’leri aşağıya çekilemezse, pek çok gazete ve derginin yayın hayatına son vereceği, kitapların ise basılamayacağından endişe duyuluyor.

 Yaşanan kağıt krizinin arkasında ise yapılan plansız özelleştirmeler ve kağıt üreticisi olan Türkiye'nin kağıt ithalatçısı konumuna getirilmesi var.

 1936'da Türkiye'de kâğıt sanayiinde yatırım ve planlamalar yapmak üzere kurulan SEKA, 1998 yılında özelleştirme kapsamına alınıp anonim şirkete dönüştürüldü. Kuruluş, 2005 yılında Sümer Holding ile birleştirilerek kapatıldı.

 SEKA'nın kurduğu 3 kağıt fabrikasının akıbeti ise, bugün yaşanan ve gazete-kitap basılamaz duruma gelinen krizin nedenini açıkça ortaya koyuyor.

 SEKA'nın kurduğu İzmit Kağıt Fabrikası, Giresun Aksu Kağıt Fabrikası ve Balıkesir Kağıt Fabrikası'nın akıbetine bakalım:

 SEKA İZMİT FABRİKASI 'SEKAPARK' OLDU

 14 Ağustos 1934 İzmit Kâğıt Fabrikası’nın temeli atıldı. 18 Nisan 1936 Cumhuriyet Döneminin ilk kâğıdı üretildi. 06 Kasım 1936 İzmit Kâğıt Fabrikası’nın açılışı yapıldı. 10 Mart 2005 SEKA, Kocaeli Büyükşehir Belediyesine devredildi. 19 Kasım 2006 SEKAPARK açıldı. 18 Nisan 2015 Kocaeli Bilim Merkezi açıldı. 06 Kasım 2016 SEKA Kâğıt Müzesi açıldı.

 

SEKA BALIKESİR FABRİKASI YANDAŞA VERİLDİ

1981 yılında Balıkesir’de bir fabrika daha inşa edildi. Toplam maliyeti 198 milyon dolardı. SEKA kağıt fabrikaları 1998 yılında özelleştirme kapsamına alındı ve anonim şirkete dönüştürüldü. 198 milyon dolara mal olan Balıkesir fabrikası 2003 yılında Albayraklar’a satıldı. Üstelik yalnızca 1.1 milyon dolara.

 Danıştay bu karara itiraz etti ve bu rakama özelleştirilemeyeceğini söyledi. Karar tam 5 defa iptal edildi. Albayraklar ise fabrikayı iade etmedi. 9 yıl sonunda yapılan bir yasal düzenlemeyle karar Bakanlar Kurulu’na bırakıldı. Bakanlar Kurulu fabrikayı Albayraklar’a verdi.

 Kararın ardından fabrikalar kapatıldı. 2018 yılında tekrar açılacağı söylense de henüz böyle bir şey gerçekleşmedi.

 Balıkesir SEKA fabrikasıyla ilgili 10 yıllık kıyak sürecinin işleyişi şu şekilde gerçekleşti:

 -Albayrak Turizm tarafından alınan işletmenin Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun onayı ile devir sözleşmesi 10.6.2003 tarihinde imzalandı.

 -287 personelin sözleşmesi Albayrak Turizm tarafından fesh edildi.

 -Selüloz-İş Sendikası, Bursa 2. İdare Mahkemesi’ne ihalenin iptali istemiyle açtığı davayı 15.10.2003 tarihinde kazandı.

 - İptal kararı ancak bir yıl sonra Özelleştirme Yüksek Kurulu’na ve Albayraklara tebliğ edilebildi.

 -Bursa 2. İdare Mahkemesi’nin 2003 tarihinde yürütmeyi durdurma ve iptal kararı, Bölge İdare Mahkemesi 2003’te Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun iptal kararına itarızını reddetti. Danıştay 13. Dairesi 2004, 2005 ve 2006 yıllarında satış işleminin iptaline dönük kararlar verdi.

 -İptal kararının yerine getirilmesi için işletmenin Albayrak’lardan alınarak Sümer Holding’e geri iade edilmesi amacıyla Bigadiç Asliye Hukuk mahkemesi ve Balıkesir 1. Asliye Hukuk Mahkemesi’ne 11.2.2005 tarihinde iki ayrı dava açıldı.

 -Bu davalardan tam 7 yıl sonra AKP hükümeti 26.4.2013 tarihinde çıkardığı 6300 sayılı Kanunla, özelleştirme konusunda yargı kararlarının uygulanıp uygulanmaması yetkisini Bakanlar Kurulu’na verdi.

 - 22 Ağustos 2012 tarihinde Albayraklar gecikme faiziyle birlikte toplam 794 bin 318 doları ödeyerek son taksiti 9 yıl sonra yatırmış oldu.

GİRESUN SEKA'NIN YERİNE TOKİ KONUTLARI YÜKSELDİ

Türkiye'nin üretim ekonomisinden beton ekonomisine dönüşünün en simgesel örneklerinden biri de Giresun SEKA Fabrikası'dır.

 Necmetin Erbakan’ın damadı Mehmet Altınöz’ün Yönetim Kurulu Üyesi olduğu Milda Kağıt Sanayi Tic. A.Ş., 2003 yılında özelleştirme kapsamında Giresun Seka Aksu Kağıt Fabrikası’nı devletten 3.5 milyon dolara (5 milyon TL) satın aldı.

 Ankara merkezli şirket, fabrikayı 5 yıl çalıştırılma zorunluluğuyla almasına rağmen kısa bir süre üretim yaptıktan sonra TEDAŞ, SSK, Maliye, belediye, vergi dairesi ve işçilere toplam 40 milyon lira borçlanıp fabrikayı kapattı. Özelleştirme İdaresi, sözleşme şartlarına uyulmadığı için fabrikayı geri almak yerine duruma seyirci kaldı.

 2010 yılında yandaş Milda, 5 milyon liraya aldığı Türkiye Selüloz ve Kağıt Fabrikası'nın makinelerini 11 milyon liraya hurdacıya sattı. 2013 yılında dönemin başbakanı Recep Tayyip Erdoğan'ın talimatıyla Giresun İl Özel İdaresi, Seka Kağıt Fabrikası'nın 684 dönümlük fabrika arazisini 68 milyon liraya Milda'dan satın aldı. Arazi daha sonra proje yapması için Toplu Konut İdaresi Başkanlığı'na (TOKİ) devredildi. Milda, özelleştirme ihalesiyle 5 milyon liraya aldığı Giresun SEKA Aksu Kağıt Fabrikası'ndan toplam 79 milyon lira gelir elde etmiş oldu. Elde edilen gelirin bir bölümünün kurumu ve kişilere olan borçların ödenmesinde kullanıldığı öğrenildi.

 Milda, makineleri 11 milyon liraya, araziyi ise 68 milyon liraya sattı. Yıkılan fabrikanın yerine ise TOKİ 2015 yılında 1500 konutluk TOKİ Aksu Konutları projesini yaptı. Bir zamanlar Türkiye'nin kağıt ihtiyacının önemli bir bölümünü karşılayan fabrikanın yerine bugün satılabilmesi için kampanya üstüne kapmpanya başlatılan konut projelerinden biri yapılmış oldu.