Ekonomide tehlike çanları: Tüketici güveninde dramatik düşüş var

Enflasyon zirve yaptı. Tüketici güveni dip yaparken imalat sektöründe üretim durma noktasına geldi. Ekonomide her açıklanan veri adeta alarm veriyor.

Türk Lirasında (TL) bu yıl yaşanan değer kayıpları ve TL’nin dolar ve Avro’ya karşı tarihi düşük seviyelerine ulaşmasından sonra enflasyondaki yükseliş trendi devam ediyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TUİK) verilerine göre tüketici fiyat endeksi (TÜFE) ağustosta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 17.90 artış gösterdi. Bu artışın 2003 yılından bu yana en yüksek seviye. Tüketici fiyatları ağustos’ta yüzde 2.3 ile beklentilerin üzerinde artmasıyla yıllık enflasyon da zirve yaptı.

Önemli risk

Verinin ardından Merkez Bankası (TCMB) 13 Eylül’de yapacağı Para Politikası Kurulu toplantısında parasal duruşun yeniden şekillendirileceğini duyurdu. TCMB son dönemde enflasyon görünümüne ilişkin gelişmelerin fiyat istikrarı açısından önemli risklere işaret ettiğini vurguladı.

Bakan’a göre normal

Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak yaşanan maliyet şokları sonrasında ithal fiyatlarındaki artışlar nedeniyle kısa vadede enflasyonda geçici artışların normal olduğunu belirterek, gelinen seviyelerin enflasyonla topyekûn mücadele gerektirdiğini söyledi.

Gıda cep yaktı

Ağustosta gıda fiyatları bir önceki aya göre sebze meyvedeki düşüşle 0.06 ile yerinde saydı. Ancak süt, yumurta ve peynirdeki yüzde 6.53’lük yükseliş can sıkmaya devem etti. Tüketici fiyatları bazında ağustosta bir önceki aya göre en yüksek fiyat artışı yüzde 25.56 ile salçada oldu. Fiyat artışında salçayı yüzde 21.44 ile yumurta, yüzde 20.74 ile karpuz izledi.

Bozulma sürüyor

TÜİK verilerine göre Yİ-ÜFE ağustos’ta yüzde 6.60 artarken, yıllık artış yüzde 32.13 oldu. Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden ‘B’ endeksi yıllık bazda temmuz ayındaki yüzde 15.01’den ağustosta yüzde 16.95’e, ‘C’ endeksi ise yüzde 15.1’den yüzde 17.22’ye yükselerek çekirdek göstergelerde bozulmanın devam ettiğine işaret etti.
Çekirdek enflasyon (İşlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri hariç TÜFE) Ağustos’ta aylık yüzde 2.35 artış gösterirken, yıllık seviyesi yüzde 15.10’dan yüzde 17.22 seviyesine çıktı. Çekirdek enflasyondaki yükselme eğiliminin devam edişi ve edecek olması manşet TÜFE enflasyonunun ağustos seviyesi olan yüzde 17.9’dan gelecek aylarda daha yükseklere gideceğinin habercisi. Ayrıca son enerji zamları, gıda fiyatları ve TL’deki değer kaybının etkisiyle enflasyonun yüzde 20’yi aşması muhtemel görünüyor.

Fiyatlar artıyor

TÜFE tarafında mevsimsel olarak fiyatları düşük kalan “gıda, giyim ve ayakkabı” hariç hemen hemen bütün alt sektörler liranın değer kaybına bağlı olarak artan maliyetleri tüketicilere yansıtmaya başlamışlar. Konut (aylık +yüzde 3.85 - yıllık yüzde +16.3), ev eşyası (aylık +yüzde 4.56 - yıllık yüzde +23.76), ulaştırma (aylık +yüzde 4.45 - yıllık yüzde +27.13) ve çeşitli mal ve hizmetler (aylık +yüzde 5.85-yıllık yüzde +23.23) dikkat çekici fiyat artışları yansıtan alt sektörler.

Tuvalet kağıdı, bebek bezi sürprizi

Çeşitli mal ve hizmetlerdeki enflasyon artışı dikkat çekti. Bu kalemde artış yüzde 5.85’i buldu. Bu kalemin altında altının yanı sıra traş makinesi, sabun, mendil, saç bakım ürünleri, sigorta, parfüm, tuvalet kağıdı, diş bakım ürünleri, okul çantası, bebek bezi gibi insanların direkt ihtiyaçları olmayan yan ürünler bulunuyor. Çeşitli mal ve hizmetlerdeki yıllık artış da yüzde 23.2 ile manşet enflasyonun oldukça üstünde yer aldı.