AYM'den AKP'ye bir kötü haber daha

Anayasa Mahkemesi, HSYK'nın yapısını değiştiren Kanunun, Adalet Bakanına verilen yetkilerini düzenleyen hükümlerin bazılarını iptal etti. Anayasa Mahkemesi, HSYK Başkanı da olan Adalet Bakanının görev ve yetkileri arasına, "HSYK Teftiş Kurulu Başkanını ve Teftiş Kurulu başkan yardımcılarını atamak" hükmünü ekleyen düzenlemeyi Anayasa'ya aykırı buldu, iptal hükmü kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından başlayarak 3 ay sonra yürürlüğe girecek.

CHP, 6524 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanunun bazı hükümlerinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesine başvurmuştu. İstemin ilk incelemesini tamamlayan Anayasa Mahkemesi, gündeminde yer almamasına rağmen dün toplanarak HSYK'nın yapısında değişiklik öngören düzenlemenin esas incelemesini yaptı.

Anayasa Mahkemesi, HSYK'nın yapısını değiştiren Kanun'un, Adalet Bakanına verilen yetkilerini düzenleyen hükümlerini iptal ederken, Adalet Akademisi ile ilgili bölümlerinin iptal istemini reddetti. Yüksek Mahkeme, düzenlemeyle Adalet Bakanı'na Teftiş Kurulu Başkanını, Teftiş Kurulu başkan yardımcılarını atama yetkisi veren hükmü iptal etti. Adalet Bakanı'nın Teftiş Kurulu'nun Genel Sekreter Yardımcılarını ataması ise anayasaya aykırı bulunmadı. Düzenleme ile Adalet Bakanı'na HSYK üyelerinin hangi dairede asıl ve tamamlayıcı üye olarak görev yapmasını belirlemesine ilişkin hüküm iptal edildi. Bu hükmün yürürlüğü de durduruldu. Daire başkanlarının, her dairenin kendi üyeleri içinden üye tam sayısının salt çoğunluğuyla belirlenecek iki aday arasından Genel Kurul tarafından seçilmesi ve Genel Kurulun ilk toplantısında toplantı veya karar yeter sayısının sağlanamaması hâlinde üç gün içinde yapılacak ikinci toplantıda, katılanların en çok oyunu alan kişinin daire başkanı seçilmesine ilişkin hüküm de anayasaya aykırı bulundu.

TEFTİŞ KURULU BAŞKANININ ADALET BAKANINA BAĞLANMASI ANAYASA AYKIRI BULUNDU

Anayasa Mahkemesi düzenlemenin HSYK Genel Sekreter adaylarının belirlendiği seçimde her kurul üyesinin bir adaya oy verebileceğine ilişkin hükümde iptal edildi. Yüksek Mahkeme, 6087 sayılı Kanun'un 12. maddesinin "Tetkik hâkimliğine, hâkimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az beş yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile Kurul hizmetlerinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunanlar arasından ihtiyaç duyulan her bir boş kadro için Birinci Daire tarafından teklif edilen iki katı aday içinden, muvafakatleri alınarak Genel Kurulca geçici veya sürekli çalıştırılmak üzere atama yapılır. İlk toplantıda toplantı veya karar yeter sayısının sağlanamaması hâlinde üç gün içinde yapılacak ikinci toplantıda, katılanların en yüksek oyunu alan kişinin ataması yapılır" hükmünü içeren 2 numaralı fıkrasını anayasaya aykırı buldu. Kurul'a karşı sorumlu olan Teftiş Kurulu Başkanının, Adalet Bakanına karşı sorumlu olması şeklinde yapılan değişiklik Anayasa'ya aykırı bulunarak iptal edildi. Yüksek Mahkeme Teftiş Kurulu'nun "Kanun, tüzük ve yönetmeliklerde gösterilen veya Başkan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak" şeklindeki görev tanımında yer alan Kurul ibaresinin Başkan (Adalet Bakanı) şeklinde değiştirilmesini anayasaya uygun bulmadı.

TEFTİŞ KURULU BAŞKANI VE YARDIMCILARINI ADALET BAKANI ATAYAMAYACAK

Anayasa Mahkemesi, Teftiş Kurulu Başkanı ve başkan yardımcıları, birinci sınıf hâkim ve savcılar arasından muvafakatleri alınarak Adalet Bakanı tarafından atanmasına ilişkin düzenlemeyi iptal etti.

Düzenlemenin 15. Maddesinin ikinci fıkrasında yer alan "Kurul müfettişleri, hâkimlik ve savcılık mesleğinde fiilen en az beş yıl görev yapmış ve üstün başarısı ile Kurul müfettişliği hizmetinde yararlı olacağı anlaşılmış bulunanlar arasından ihtiyaç duyulan her bir boş kadro için Birinci Daire tarafından teklif edilen iki katı aday içinden muvafakatleri alınarak Genel Kurulca atanır. İlk toplantıda toplantı veya karar yeter sayısının sağlanamaması hâlinde üç gün içinde yapılacak ikinci toplantıda, katılanların en çok oyunu alan kişinin ataması yapılır" hüküm de anayasaya aykırı bulundu. Teftiş Kurulu Başkan ve başkan yardımcılarının görev ve yetkilerini belirleyen 15. Maddesinin 1. fıkrasının (e) bendinde yer alan "Kanun, tüzük ve yönetmeliklerde gösterilen veya Başkan tarafından verilen benzeri görevleri yapmak veya yaptırmak" hükmündeki 'ilgili daire başkanı' ibaresinin 'Başkan' (Adalet Bakanı) şeklinde değiştirilmesini anayasa aykırı bulundu. Kurul üyelerinin seçimini düzenleyen 19. maddenin 2. fıkrasında yer alan "oy kullanabilir" hükmü anayasaya aykırı bulunarak iptal edildi.

ADALET BAKANI HSYK'YI ÜYE TAM SAYININ SALT ÇOĞUNLUĞU İLE TOPLANTIYA ÇAĞIRAMAYACAK

Anayasa Mahkemesi Genel Kurulun toplantı ve yeter sayısını düzenleyen 29. Madde de yer alan Adalet Bakanı'nın gerekli hallerde veya üye tam sayının salt çoğunluğunun görüşülecek konuyu belirten yazılı talebi üzerine genel kurulu olağanüstü toplantıya çağıracağına ilişkin hüküm de anayasaya aykırı bulunarak iptal edildi. HSYK Üyeleri hakkında soruşturma ve kovuşturma işlemlerine ilişkin hükümleri düzenleyen 36. Maddenin 1 ve 3. Fıkrası da iptal edildi. İptal edilen hükümler, "Kurulun seçimle gelen üyelerinin, disiplin suçu oluşturan eylemleri sebebiyle, haklarında yürütülecek disiplin soruşturması Başkan, (Adalet Bakanı) disiplin kovuşturması Genel Kurul tarafından bu Kanun hükümleri uyarınca yapılır. Başkan, (Adalet Bakanı) ihbar veya şikâyetle ilgili olarak, doğrudan veya yaptırdığı inceleme sonucuna göre soruşturma açılmasına yer olmadığına ya da soruşturma açılmasına karar verir. Soruşturma açılmasına karar vermesi hâlinde üyeler arasından, üç kişilik bir soruşturma kurulu görevlendirir. Soruşturma kuruluna, yaşça büyük olan üye başkanlık eder" ibarelerini içeriyor.

ÜYELERİN SORUŞTURULMASI VE KOVUŞTURULMASI

Kurul üyelerin adli suçlarıyla ilgili soruşturma ve kovuşturma usulünü belirleyen 38. Maddenin "Kurulun seçimle gelen üyelerinin görevleriyle ilgili suçları ile kişisel suçları hakkındaki soruşturma izni işlemleri Başkan, (Adalet Bakanı) kovuşturma izni işlemleri Genel Kurul tarafından, kovuşturma açılması kararı ve kovuşturma mercilerinin belirlenmesi ise gösterilen yetkili merciler tarafından bu Kanun hükümleri uyarınca yapılır" şeklindeki 1. fıkrası ile "Başkan (Adalet Bakanı) suç ihbar veya şikâyetini doğrudan ya da inceleme yaptırdıktan sonra soruşturma açılmasına yer olmadığına ya da soruşturma açılmasına karar verir. Soruşturma açılmasına karar vermesi hâlinde, üyeler arasından, üç kişilik bir soruşturma kurulu seçer. Soruşturma kuruluna yaşça büyük olan başkanlık eder" şeklindeki 3. fıkrası da Anayasa'ya aykırı bulundu.

GÖREV SONLANDIRAN HÜKÜMLERE İPTAL

Anayasa Mahkemesi yasaya eklenen Geçici 4. Maddede yer alan 1.,2., 3., 4., 5. ve 8. fıkralarını da iptal etti. Kanun yürürlüğe girdiğinde görev sonlandırmalarına ilişkin hükümleri içeren iptal edilen hükümler şöyle:

"Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihte Kurulda görev yapan Genel Sekreter, genel sekreter yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı, Teftiş Kurulu başkan yardımcıları, Kurul müfettişleri, tetkik hâkimleri ve idari personelin Kuruldaki görevleri sona erer. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren on gün içinde; Başkan (Adalet Bakanı) tarafından Teftiş Kurulu Başkanı, Teftiş Kurulu başkan yardımcıları ve genel sekreter yardımcıları atanır. Genel Kurul tarafından, bu Kanunla öngörülen usule göre Genel Sekreter adayları belirlenir. Genel Sekreter adayları belirlendikten sonraki üç gün içinde Başkan tarafından Genel Sekreter atanır. Kuruldaki görevleri sona eren Genel Sekreter, genel sekreter yardımcıları, Teftiş Kurulu Başkanı, Teftiş Kurulu başkan yardımcıları, Kurul müfettişleri ve tetkik hâkimleri müktesepleri dikkate alınarak uygun görülecek bir göreve atanırlar. Kuruldaki görevleri sona eren idari personel Adalet Bakanlığınca, Bakanlığın merkez veya taşra teşkilatında mükteseplerine uygun kadrolara atanırlar. Bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren beş yıl içinde, adli ve idari yargı hâkim ve savcıları arasından yapılacak Kurul üyeliği seçimlerinde, adayların hâkimlik ve savcılık mesleğinde yirmi yıl çalışmış olmaları şartı aranır."

İptal hükümleri kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından 3 ay sonra yürürlüğe girecek.

BTK DÜZENLEMESİNE DE İPTAL

Anayasa Mahkemesi, Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'na (BTK) elektronik haberleşme sektörüyle ilgili kişisel verilerin işlenmesi ve gizliliğinin korunmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi veren Kanun hükmünü iptal etti.

Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 5809 sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu'nun BTK'ya, elektronik haberleşme sektörüyle ilgili kişisel verilerin işlenmesi ve gizliliğinin korunmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi veren 51. maddesinin iptali ve yürürlüğünün durdurulması istemiyle Anayasa Mahkemesi'ne başvurdu. Talebi esastan görüşen Anayasa Mahkemesi BTK'ya, elektronik haberleşme sektörüyle ilgili kişisel verilerin işlenmesi ve gizliliğinin korunmasına ilişkin usul ve esasları belirleme yetkisi veren Kanun hükmünü iptal etti. Kişisel verilerin işlenmesi ve gizliliğin korunması başlığını taşıyan 51. Madde Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu'nu, elektronik haberleşme sektörüyle ilgili kişisel verilerin işlenmesi ve gizliliğinin korunmasına yönelik usul ve esasları belirlemeye yetkili kılıyordu. İptal hükmü kararın Resmi Gazete'de yayımlanmasından 6 ay sonra yürürlüğe girecek. Yüksek Mahkeme, iptal hükmünün yürürlüğe girmesinin ertelenmesi nedeniyle bu maddeye yönelik yürürlüğün durdurulması istemini ise reddetti.