Bugün yazı yazsam mı yoksa yarın mı yazsam, hangi ceketi giysem, hangi arkadaşıma uğrasam, hangi kitabı okusam? Günlerimiz ne yapacağımız, hangi tarafa gideceğimiz, nasıl tepki vermemizin gerekliliği gibi konularda verdiğimiz binlerce küçük kararın toplamından oluşur.

Karar verme üzerinde geliştirilen ilk kavramlar, insanların makul bir karara varmak için seçeneklerinin artı ve eksiklerin tartabilen rasyonel aktörler olarak ele almıştır. Ama insanların karar verme süreciyle ilgili bilimsel gözlemler bunu doğrulamaz. 

Beyin, her biri kendi hedef ve arzularına sahip ve birbirleri ile rekabet halindeki birçok ağdan oluşmuştur. Yazı yazmamaya karar verilen beyninizdeki ağlardan bir kısmı yazı yazsaydın diye direnirken bir kısmı yarın daha iyi olabilir diye düşünür. 

Kurumların ve toplumların ortak bir karar verme mekanizması vardır. Şu olay karşısında öyle mi davransam yoksa böyle mi davransam; ve toplum ve kurumların  karar vermesinde kişilerin kimlikleri rol oynar. Ayın sonunda Cumhuriyetimizin 100. yılında bir kupa finali var. Bu iki tarihi kulübümüz için çok önemli bir karar. Bu maçın Suudi Arabistan’da oynanması bizleri çok üzüyor. Her kulübün tarihinin sonradan hatırlanacak iyi ve kötü anıları vardır. Burada fazla bir ayrıntıya girmeden futbol tarihindeki önemli bir olaydan bahsedeceğim. 

Tarih Haziran 1943, İspanya’da diktatör Franko rejimi var ve Frank adına yapılacak önemli bir derbi maçı var. Maç Madrid’de oynanacaktır. Maç öncesi Barcelona odasına giren polis ve diğer devlet görevlileri takımı ölümle tehdit ederler. Takımlar sahaya mecburen çıkarlar. Fakat Barcelona daha evvel 3-0 yendiği Madrid karşısında kasıtlı bir şekilde iyi oynamaz. Bir yerde durur. Maçı 11-0 Madrid kazanır. Franko kupayı Madrid’e verir. Bu gün Real Madrid’in kupayı alması anlatılmıyor; Barcelona’nın onurlu davranışı hatırlanıyor.

PROF. DR. CENGİZ KUDAY