El Nino başladı, 2024'te sıcaklık rekoru kırılabilir

Matt McGrath | BBC Çevre Muhabiri

El Nino olarak bilinen ve gezegenin 1-2 yıllığına ısınmasına yol açan hava olayı Pasifik Okyanusu’nda başladı.

ABD’li bilim insanları, El Nino nedeniyle önümüzdeki yılda sıcaklık rekoru kırılmasını bekliyor.

Uzmanlar, küresel ısınmayı 1,5 dereceyle sınırlandırma hedefinin de 2024’te El Nino etkisiyle aşılabileceğinden endişeli.

Şimdilik El Nino’nun 2024 baharına kadar etkin olması ve sonrasında yavaş yavaş etkisini yitirmesi bekleniyor. El Nino nedeniyle Avustralya’da kuraklık, ABD’nin güneyinde daha yoğun yağmur, Hindistan’da ise muson yağmurlarında azalış ihtimali öne çıkıyor.

İngiltere Meteoroloji Ofisi Uzun Vadeli Tahminler Müdürü Adam Scaife “El Nino güçleniyor. Birkaç aydır geleceğinin işaretlerini görüyorduk” diyor ve ekliyor:

“Bu yılın sonunda etkisinin zirveye ulaşacağını düşünüyoruz. Bu nedenle 2024’ün küresel sıcaklık rekorunu kırması olası.”

El Nino, küresel iklimde en büyük değişimi yaratan hava olayı olarak biliniyor. El Nino’nun üç aşaması bulunuyor: Sıcak, soğuk ve etkisiz.

2-7 yıl arası bir sürede tekrarlayan sıcak evrede, Güney Amerika sahillerinde yüzey suyu ısınıyor ve daha sonra okyanusa yayılarak atmosfere büyük miktarda ısı katıyor.

Sıcaklık rekorlarının kırıldığı 2016 gibi yıllar, genelde güçlü bir El Nino’dan sonra geliyor.

Dünyanın farklı bölgelerindeki meteoroloji kuruluşları El Nino’nun başlangıcını tespit etmek için farklı kriterler kullanıyor.

ABD’deki bilim insanları, okyanus suyunun bir ay boyunca normalden 0,5 derece sıcak olmasını, atmosferin de bu sıcaklık artışına tepki vermesini ve bunun uzun süre devam edeceğine dair bulgular olmasını El Nino’nun başlangıcı olarak görüyor.

ABD’li uzmanlar, Mayıs sonunda bu üç şartın da yerine getirildiğini açıkladı.

ABD Ulusal Okyanus ve Atmosfer İdaresi’nden Michelle L’Heureux, El Nino’nun başlangıcına yol açan iklim koşullarının önümüzdeki süreçte daha da yoğunlaşacağını söyledi, Haziran’ın ilk haftasında ısı farkının normalin 0,8 derece üstüne çıktığını belirtti.

Bilim insanları bu seferki El Nino’nun, yıl sonu itibarıyla ortalama bir El Nino’nun gücünü aşma olasılığının yüzde 84 olduğunu hesaplıyor.

Okyanus suyundaki ısınmanın 2 dereceyi aşarak “Süper El Nino” kategorisine girme ihtimali ise yüzde 25.

El Nino’nun etkisi birkaç ay gecikmeli de olsa tüm dünyada hissediliyor.

Bu iklim olayı genellikle Afrika’daki kuraklığı da artırıyor.

Geçmişe baktığımızda, önümüzde büyük bir insani ve ekonomik kayıp olacağını öngörebiliyoruz.

1997-98’deki güçlü El Nino 5 trilyon dolarlık hasara yol açmış, 23 bin kişi de fırtına ve sellerde hayatını kaybetmişti.

Bu seferki El Nino nedeniyle 2024’ün, 2016’daki en sıcak yıl rekorunu da kırması bekleniyor.

Küresel hava sıcaklığı 1850-1900 arasındaki dönemin ortalamasından 1,1 derece daha yüksek.

El Nino’nun bunu 0,2 derece daha artırması ve Paris İklim Anlaşması’nda belirlenen 1,5 derecelik sembolik sınırı aşmaya yaklaştırması olası.

Bilim insanları 1,5 derecelik limitin önümüzdeki birkaç yılda geçici süreliğine de olsa kırılma ihtimalinin yüzde 50’nin üzerinde olduğunu belirtiyor.

Michelle L’Heureux “El Nino’nun geçici bir süreliğine bizi taşıyacağı sıcaklıklar, birkaç yıl sonranın normal sıcaklıkları olacak muhtemelen. O yüzden El Nino, 5-10 yıl sonra nasıl bir dünyada yaşayacağımızı görmemizi sağlayacak bir zaman makinası gibi” diyor.