Evlendik diye...

Güzel düşünce, umut ve hayallerle başlanan ilişki evlilik öncesi karşılıklı anlayış ve eşitlikçi bir şekilde yaşanırken evlendikten sonra işin rengi değişebiliyor. Evdeki rutin işlerin yapılmasından edinilen malların mülkiyetine, birçok alanda sıkıntılar gündeme gelebiliyor. Oysa kadının evlendi diye, toplumsal olarak kazandığı haklardan vazgeçmesi gerekmiyor. Evlilikte kadının haklarına ilişkin kafa yoran, yazan çizen hukukculardan yaptığımız okumalara göre kadınların, istediği kişiyle evlenme hakkıyla başlayan bir dizi hakkı var. Eşit miras hakkı, kendi malına sahip olma hakkı, resmi nikâh hakkı, ayrı yaşama ve boşanma hakkı ilk akla gelen haklar arasında.

EVİNİN HANIMI OLMA

Elinizde mesleğiniz, sizin de çalışma arzunuz ve çalışma koşullarınız varsa tabii ki çalışmalısınız. Bu ekonomik özgürlüğünüz kadar ruhsal sağlığınız için de gerekli... Zira 'evinin hanımı olma' halleri günün sonunda, kadını toplumsal hayattan koparan bir duruma dönüşüverecek.

Eskiden evli kadın eşinden çalışma izni almakla yükümlü idi. Koca, eşinin çalışmasına izin vermezse kadın iş hayatına, kariyerine veda etmek zorunda kalıyordu. Böylelikle kadının ekonomik özgürlüğü olmuyor ve kocanın vereceği paraya tabi kalıyordu. Ancak Fransa'da 1965 yılında medeni yasa ile gelen evli kadının izin almadan çalışma hakkı Türkiye'de de 1990 yılında kazanıldı. 25 Mayıs 1990 tarihinde “Türk Kanunu Medenisi”nin “Karının meslek veya sanatı” başlıklı 159. maddesinin Anayasa’nın 10., 49. ve 50. maddelerine aykırılığı gerekçeleri ile iptali isteminde bulunulmuş ve Anayasa Mahkemesi’ne başvuruldu. Anayasa Mahkemesi 29 Kasım 1990’da 159. maddenin iptaline karar vererek “evli kadın”lara koca izni gerekmeksizin yasal çalışma hakkı tanımış oldu.

CİNSELLİĞİ REDDETME HAKKI

Bir dizi şeye zorlanamayan kadının evlilikte her cinsel birleşme isteğine de gösterme zorunluluğu bulunmuyor. Kadın, rıza göstermediğini karşı tarafa hissettirebilir, rahatsız olduğunu dile getirebilir, kendisini kötü hissettiğini bildirebilir. Koca, eşinin rıza göstermemesine, istememesine rağmen cinsel ilişkide bulunmak için ısrarcı olursa, cinsel şiddette bulunursa Türk Ceza Kanunu’nun vücut dokunulmazlığını ihlal suçları arasında yer alan cinsel saldırı suçunu işlemiş olur. Hatta kocanın zorla cinsel ilişki kurması Yargıtay tarafından boşanma sebebi olarak kabul edildiği davalar var.

AYRI YAŞAYABİLİRSİNİZ

Evlilikte hayat kurtaran haklardan birini de ayrı yaşama hakkı oluşturuyor. Medeni yasanın 197. maddesi bu konuyu ilişkin düzenlemeyi içeriyor. Madde, “Eşlerden biri, ortak hayat sebebiyle kişiliği, ekonomik güvenliği veya ailenin huzuru ciddi biçimde tehlikeye düştüğü sürece ayrı yaşama hakkına sahiptir” diyor. Mutlu olmayan kadının, eşini terk etmesi halinde kusurlu bulunacağı korkusu yaşaması boşuna. Hatta şiddet gören kadının bunu bir an önce yapması, çoğu zaman hayatını kurtaran bir hakka dönüşüyor. Çünkü ülkede her gün bir kadın kocası ya da sevgilisi tarafından öldürülüyor. Bu konuda yasa maddesi açık; ailenin huzuru ciddi biçimde tehlikeye düşer ise eşlerden biri ayrı yaşama hakkına sahip.

Ayrıca kadının, evlilik içerisinde yaşamış olduğu sıkıntılar ve eşinin kusurları nedeniyle sona ermesi sonucu tazminat talep etme hakkı da bulunuyor. Tazminat, Türk Medeni Kanunu’nun 174. Maddesine göre mevcut veya beklenen menfaatleri boşanma nedeniyle zedelenen daha az kusurlu eşin maddi tazminat talep etme hakkı olduğunu belirtiyor. Ayrıca evlilik süresince kişilik hakları zedelenen, yaşam sevincini yitiren ve boşanma nedeniyle elem duyan kadın, kocasından manevi tazminat talep etme hakkına da sahip.

Kocasından fiziksel şiddet gören polis eşliğinde ya da direkt hastaneye başvurarak darp raporu alarak, şikâyetçi olma, şiddete maruz kaldığı kişi aleyhine uzaklaştırma talep etme hakkına da sahip.