CHP Muğla Milletvekili Gizem Özcan, 20 Mayıs Dünya Arı Günü’nde arıcıların sorunlarını Meclis’e taşıdı. Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı’nın yanıtlaması istemiyle TBMM Başkanlığı’na soru önergesi sunan Özcan, destek çağrısında bulundu.
BAL ÜRETİMİNDE DÜŞÜŞ, MALİYETLERDE PATLAMA
Özcan, önergesinde 2024 yılı itibarıyla arıcılıkta ciddi bir gerileme yaşandığını belirtti. TÜİK verilerine dayanarak yaptığı açıklamaya göre; 2023’te 114 bin ton olan bal üretimi 2024’te 95 bin tona gerilerken, koloni başına bal verimi de 12,45 kg’dan 10,66 kg’a düştü. Muğla özelinde koloni başına verim 9,65 kg olarak gerçekleşti.
Üretim maliyetlerinin ise adeta ikiye katlandığını vurgulayan Özcan, Türkiye Arıcılar Birliği verilerine göre 2023’te 127 TL olan kilogram başına bal maliyetinin 2024’te 261 TL’ye yükseldiğini hatırlattı. Bu artışa rağmen üreticilere alım garantisi verilmediğini ve taban fiyat belirlenmediğini belirten Özcan, arıcılığın sürdürülebilirliğinin tehlikede olduğunu ifade etti.
DESTEKLER YETERSİZ
Önergesinde arıcılık desteklemelerinin yetersizliğine de dikkat çeken Özcan, destek ödemelerinin üretim yılı içinde değil, bir sonraki yılda yapıldığını; bunun da üreticinin belini büktüğünü kaydetti. Özcan, kovan tespitinin yıl içinde yapılarak aynı yıl ödeme yapılmasını sağlayacak bir sistemin kurulması gerektiğini vurguladı. Arı kolonilerinin kış aylarında hayatta kalabilmesi için ihtiyaç duyduğu arı keki, yemi ve şekerin hibe yoluyla sağlanması gerektiğini ifade eden CHP’li Özcan, bu desteğin özellikle küçük ölçekli ve göçer arıcılar lehine önceliklendirilmesini önerdi.
MUĞLA’DA ÇAM BALI TEHLİKEDE
CHP’li vekil, 2021’deki büyük orman yangınlarının ardından çam balı üretiminin temelini oluşturan basra böceği popülasyonunda ciddi kayıplar yaşandığını belirtti. Bu durumun göçer arıcıları çok daha uzak bölgelere gitmek zorunda bıraktığını söyleyen Özcan, çam balının sürdürülebilirliği için Bakanlığın somut bir plan açıklaması gerektiğini ifade etti.
SAHTE BAL DENETİMİ ÇAĞRISI
Sahte bal üretimi ve satışının da sektöre zarar verdiğini vurgulayan Özcan, denetimlerin sadece son üründe değil, üretimin tüm aşamalarında yapılması gerektiğini belirtti. Ayrıca, işletme kayıt numarası olmayan ürünlerin e-ticaret platformlarında satışına izin verilmemesi çağrısında bulundu.
MUĞLA’YA "ARI YETİŞTİRİCİLİĞİ VE BALCILIK ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME ENSTİTÜSÜ" KURULMALIDIR
Gizem Özcan, daha önce de arıcılık sektörünün kurumsal kapasitesinin güçlendirilmesi amacıyla “Arı Yetiştiriciliği ve Balcılık Araştırma ve Geliştirme Enstitüsü Kurulması Hakkında Kanun Teklifi”ni TBMM’ye sunduğunu hatırlatarak arıcılıkla ilgili sorunların yalnızca geçici desteklerle değil, uzun vadeli planlama ve bilimsel altyapıyla çözülebileceğine dikkat çekti. Özcan, “Enflasyonun yükünü taşıyan, yangınların yarasını sarmaya çalışan, sahte balla rekabete zorlanan üreticimize sahip çıkmak, sosyal devlet olmanın gereğidir” ifadelerini kullandı.
ÜRETİM DÜŞTÜ
Özcan, “2024 yılı Türkiye’de arıcılık ve bal üretimi açısından bir gerilemenin olduğu yıl olmuştur. 2023 yılında 100.399 olan işletme sayısı 97.984’e; 2023’te 9.224.881 koloni sayısı 8.961.975’e; 2023’te 114.889 ton olan bal üretimi 95.492 tona düşmüştür. Sonuç olarak 2023’ten 2024’e geçildiğinde bal verimi 12,45’ten 10,66’ya (kg/koloni) düşmüştür. Muğla ili Türkiye’nin önemli bir bal üretim merkezidir. Ordu ve Adana’dan sonra en çok bal üretiminin yapıldığı Muğla’da, 2024 yılında 4.308 işletme, 728.913 koloni bulunurken; 7.031 ton bal ve 356 ton balmumu üretimi gerçekleşmiş, koloni başına 9,65 kg bal verimi alınmıştır” dedi.
Özcan, Bakan Yumaklı’ya şu soruları sordu:
1) Arıcılık desteklemelerinin üretimin gerçekleştiği yıl içinde ödenmesine yönelik bir düzenleme yapılması planlanmakta mıdır?
2) Enflasyon koşulları ve üretim maliyetlerinin yüksekliği dikkate alındığında, arıcılık desteklemelerinin en az %100 oranında arttırılması için bir çalışmanız bulunmakta mıdır?
3) Muğla’da çam balı üretiminin sürdürülebilirliği açısından basra böceği popülasyonunun korunması ve artırılmasına yönelik ne tür çalışmalar yürütülmektedir?
4) 2023 yılında 127 TL olan kilogram başına bal maliyeti 2024 yılında 261 TL’ye yükselmiştir. Bakanlığınız tarafından bal üreticileri için taban fiyat belirlenmesi veya üreticiye alım garantisi verilmesi konusunda bir çalışma yürütülmekte midir?
5) Sahte bal üretimi ve satışıyla mücadelede üretim zincirinin tüm aşamalarını kapsayacak bir denetim mekanizması kurulması planlanmakta mıdır? Özellikle e-ticaret platformlarında denetimsiz ürünlerin satışını engellemek adına ne gibi düzenlemeler yapılmaktadır?
6) Arı ürünlerinin (propolis, arı sütü, polen, arı zehri vb.) standardizasyonu ve katma değerli ürün haline getirilmesi konusunda üretici birliklerine veya kooperatiflere yönelik ek destek mekanizmaları oluşturulacak mıdır?
7) Kış döneminde arı kolonilerinin yaşamını sürdürebilmesi için gerekli olan arı keki, arı yemi ve şeker gibi temel girdilerin üreticilere hibe yolu ile temini konusunda bakanlığınızca herhangi bir çalışma yürütülmekte midir? Bu desteklerin özellikle küçük ölçekli ve göçer arıcılar lehine önceliklendirilmesi düşünülmekte midir?
